Η θεαματική άνοδος της εκλογικής δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ -εξαπλασιασμός του ποσοστού του σε λιγότερο από τρία χρόνια- πρέπει να αποδοθεί σε μια σειρά λόγους.
Κανείς σχεδόν δεν θα διαφωνήσει ότι ο σημαντικότερος από αυτούς, είναι η οικονομική κρίση η οποία πλήττει τη χώρα μας. Άνθρωποι από τις μαστιζόμενες από την ανέχεια κατώτερες τάξεις, αλλά και από τις -κατ’ όνομα πλέον και μόνο- μεσαίες τάξεις, ψήφισαν την ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά. Μου φαίνεται, όμως, ότι θα ήταν λάθος, ως συνέπεια των παραπάνω, να χαρακτηρίσουμε την ψήφο αυτή, ταξική. Ο όρος οικονομική ψήφος θα ήταν προτιμότερος, με την έννοια ότι ελλείπει σε μεγάλο ποσοστό από αυτούς τους ψηφοφόρους, η ταξική συνείδηση. Όλα τα στοιχεία, που χαρακτηρίζουν την ταξική συνείδηση, όπως η συγκεκριμένη αντίληψη της θέσης που κατέχει κάποιος στην κοινωνική κλίμακα, η αίσθησή του ότι τη θέση αυτήν τη μοιράζεται μαζί με άλλους, καθώς και η θέληση για κοινή δράση απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό.
Για να μπορέσει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ διάρκεια, απαραίτητος όρος είναι να συντελέσει στη δημιουργία αυτής της ταξικής συνείδησης. Μόνον αν υπάρξει συνεπής θεωρητική και ιδεολογική δουλειά σε αυτήν την κατεύθυνση, μπορεί να προσδοκά κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αποτελέσει ένα πυροτέχνημα από αυτά που, αρκετές φορές στο παρελθόν, έχουν φωτίσει στιγμιαία τις εκλογικές νύχτες. Και αυτή η δουλειά πρέπει να εκκινήσει από μια ταξική ανάλυση. Μια ταξική ανάλυση που δεν θα μιμείται τον ταξικό φετιχισμό του ΚΚΕ, αλλά που θα ξεκινά ασκώντας πολιτική κριτική στα όσα οι τάξεις, και ιδιαίτερα οι κυρίαρχες, διακηρύσσουν.
Στη σημερινή Ελλάδα, οι κυρίαρχες τάξεις εκπέμπουν μέσα από τους γραφιάδες τους δύο κυρίως ιδεολογήματα. Το πρώτο είναι πιο διαδεδομένο από το δεύτερο. Κοινό χαρακτηριστικό όμως και των δύο, είναι η προσπάθεια να ενοχοποιηθούν οι κατώτερες τάξεις για όσα δεινά μαστίζουν τον τόπο αυτό.
Σύμφωνα με το πρώτο ιδεολόγημα, η ευθύνη των όσων συμβαίνουν βαρύνει αδιάκριτα τους πάντες. Φαρμακοποιοί και φορτηγατζήδες, πανεπιστημιακοί και ταξιτζήδες φταίνε για το κακό μας το ριζικό. Εμπνευσμένο από τους Αμερικανούς πλουραλιστές της δεκαετίας του ’50 και του ’60, το ιδεολόγημα αυτό διαχέει την εξουσία, και άρα τις ευθύνες για όσα συμβαίνουν εξαιτίας της, σε πάμπολλες «ενδιάμεσες» κοινωνικές ομάδες. Αποκρύπτει, με άλλα λόγια, την ύπαρξη μιας κυρίαρχης τάξης και τις τεράστιες ευθύνες που της αναλογούν. Το παγκάλειο «όλοι μαζί τα φάγαμε» αποτελεί την πιο χυδαία αλλά και την πιο ρητή έκφραση αυτού του ιδεολογήματος.
Αν το πρώτο ιδεολόγημα κυριολεκτικά εξαφανίζει τις ανώτερες τάξεις, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το δεύτερο. Μόνον που στο δεύτερο, οι τάξεις αυτές έχουν σχεδιάσει και προσπαθούν να υλοποιήσουν όλα τα καλά, ενώ οι κατώτερες τάξεις αποτελούν το εμπόδιο για την πραγμάτωση τους. Εξάλλου, αυτές οι τελευταίες βαρύνονται με τη δολοφονία του Καποδίστρια. Το έθνος-κράτος το συνέλαβαν εξωστρεφείς ελίτ εμπόρων και διανοουμένων στην Ελλάδα του τότε, και ο λαός προσκολλημένος στο παρελθόν προσπάθησε να αποτρέψει την πραγμάτωσή του μέσα από τη δολοφονία του Καποδίστρια. Πηδώντας πάνω από σχεδόν δύο αιώνες ιστορίας, το ιδεολόγημα αυτό μας λέει ότι σήμερα μια φιλοευρωπαϊκή ελίτ – που ονόματα σαν αυτά του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Σημίτη συμβολίζουν προσπαθεί να εκσυγχρονίσει τη χώρα, αλλά ες μάτην. Οι κατώτερες τάξεις αποτελούν ένα βαρίδι του παρελθόντος που και αυτή τη φορά, έστω και αν δεν δολοφονεί, προσπαθεί να αποτρέψει τις πολυθρύλητες «μεταρρυθμίσεις». Το αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές διαθέτουν ταξικό πρόσημο, λίγο απασχολεί τους θεράποντες αυτού του ιδεολογήματος. Εκείνο που τους ενδιαφέρει, είναι να κατηγορήσουν το λαό, όπως και στο πρώτο ιδεολόγημα, για τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα μας.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποκαταστήσει την τρωμένη από τα ιδεολογήματα αυτά αξιοπρέπεια των κατώτερων τάξεων, αν δεν συντελέσει στη συνειδητοποίηση της θέσης και του ρόλου των τάξεων αυτών, τότε το εγχείρημά του δεν θα έχει διάρκεια. Και αν το εγχείρημά του δεν έχει διάρκεια, τότε ο στόχος της απελευθέρωσης των ανθρώπων αλλά και της πραγμάτωσης της μεγαλύτερης αξίας της νεωτερικότητας που είναι η ισότητα, θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.
Για να μπορέσει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ διάρκεια, απαραίτητος όρος είναι να συντελέσει στη δημιουργία αυτής της ταξικής συνείδησης. Μόνον αν υπάρξει συνεπής θεωρητική και ιδεολογική δουλειά σε αυτήν την κατεύθυνση, μπορεί να προσδοκά κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αποτελέσει ένα πυροτέχνημα από αυτά που, αρκετές φορές στο παρελθόν, έχουν φωτίσει στιγμιαία τις εκλογικές νύχτες. Και αυτή η δουλειά πρέπει να εκκινήσει από μια ταξική ανάλυση. Μια ταξική ανάλυση που δεν θα μιμείται τον ταξικό φετιχισμό του ΚΚΕ, αλλά που θα ξεκινά ασκώντας πολιτική κριτική στα όσα οι τάξεις, και ιδιαίτερα οι κυρίαρχες, διακηρύσσουν.
Στη σημερινή Ελλάδα, οι κυρίαρχες τάξεις εκπέμπουν μέσα από τους γραφιάδες τους δύο κυρίως ιδεολογήματα. Το πρώτο είναι πιο διαδεδομένο από το δεύτερο. Κοινό χαρακτηριστικό όμως και των δύο, είναι η προσπάθεια να ενοχοποιηθούν οι κατώτερες τάξεις για όσα δεινά μαστίζουν τον τόπο αυτό.
Σύμφωνα με το πρώτο ιδεολόγημα, η ευθύνη των όσων συμβαίνουν βαρύνει αδιάκριτα τους πάντες. Φαρμακοποιοί και φορτηγατζήδες, πανεπιστημιακοί και ταξιτζήδες φταίνε για το κακό μας το ριζικό. Εμπνευσμένο από τους Αμερικανούς πλουραλιστές της δεκαετίας του ’50 και του ’60, το ιδεολόγημα αυτό διαχέει την εξουσία, και άρα τις ευθύνες για όσα συμβαίνουν εξαιτίας της, σε πάμπολλες «ενδιάμεσες» κοινωνικές ομάδες. Αποκρύπτει, με άλλα λόγια, την ύπαρξη μιας κυρίαρχης τάξης και τις τεράστιες ευθύνες που της αναλογούν. Το παγκάλειο «όλοι μαζί τα φάγαμε» αποτελεί την πιο χυδαία αλλά και την πιο ρητή έκφραση αυτού του ιδεολογήματος.
Αν το πρώτο ιδεολόγημα κυριολεκτικά εξαφανίζει τις ανώτερες τάξεις, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το δεύτερο. Μόνον που στο δεύτερο, οι τάξεις αυτές έχουν σχεδιάσει και προσπαθούν να υλοποιήσουν όλα τα καλά, ενώ οι κατώτερες τάξεις αποτελούν το εμπόδιο για την πραγμάτωση τους. Εξάλλου, αυτές οι τελευταίες βαρύνονται με τη δολοφονία του Καποδίστρια. Το έθνος-κράτος το συνέλαβαν εξωστρεφείς ελίτ εμπόρων και διανοουμένων στην Ελλάδα του τότε, και ο λαός προσκολλημένος στο παρελθόν προσπάθησε να αποτρέψει την πραγμάτωσή του μέσα από τη δολοφονία του Καποδίστρια. Πηδώντας πάνω από σχεδόν δύο αιώνες ιστορίας, το ιδεολόγημα αυτό μας λέει ότι σήμερα μια φιλοευρωπαϊκή ελίτ – που ονόματα σαν αυτά του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Σημίτη συμβολίζουν προσπαθεί να εκσυγχρονίσει τη χώρα, αλλά ες μάτην. Οι κατώτερες τάξεις αποτελούν ένα βαρίδι του παρελθόντος που και αυτή τη φορά, έστω και αν δεν δολοφονεί, προσπαθεί να αποτρέψει τις πολυθρύλητες «μεταρρυθμίσεις». Το αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές διαθέτουν ταξικό πρόσημο, λίγο απασχολεί τους θεράποντες αυτού του ιδεολογήματος. Εκείνο που τους ενδιαφέρει, είναι να κατηγορήσουν το λαό, όπως και στο πρώτο ιδεολόγημα, για τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα μας.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποκαταστήσει την τρωμένη από τα ιδεολογήματα αυτά αξιοπρέπεια των κατώτερων τάξεων, αν δεν συντελέσει στη συνειδητοποίηση της θέσης και του ρόλου των τάξεων αυτών, τότε το εγχείρημά του δεν θα έχει διάρκεια. Και αν το εγχείρημά του δεν έχει διάρκεια, τότε ο στόχος της απελευθέρωσης των ανθρώπων αλλά και της πραγμάτωσης της μεγαλύτερης αξίας της νεωτερικότητας που είναι η ισότητα, θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί.
Σχόλια
