Δεν απομένει πλέον καμία ένδειξη ότι η «επένδυση» της Eldorado Gold θα φέρει δημοσιονομικό όφελος στην οικονομία της χώρας
Του Ζαχαρία Ρουστάνη
Καταρρέει σαν χάρτινος πύργος και το ισχυρότερο «επιχείρημα» της προηγούμενης κυβέρνησης ότι τάχα η επένδυση της Eldorado Gold στις Σκουριές Χαλκιδικής θα δημιουργούσε φορολογικά έσοδα που στήριζαν αισθητά τον Προϋπολογισμό. Όπως αποκαλύπτει στην πρόσφατη έκθεσή του (παρουσιάστηκε την Τετάρτη στην Τεχνόπολι, στο Γκάζι) το κέντρο για την έρευνα των πολυεθνικών, SOMO, που έλαβε μάλιστα και τον εύγλωττο τίτλο Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, η Eldorado εξαφανίζει τις πιθανότητες είσπραξης από το Eλληνικό Δημόσιο φορολογικών εσόδων για τις δραστηριότητές της, χρησιμοποιώντας έναν πολύπλοκο ιστό εταιρειών-θυρίδων στην Ολλανδία και τα νησιά Μπαρμπάντος, μια… σατανική φορολογική δομή, που όμως «ευλογείται» τόσο από την ολλανδική όσο και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Η έκθεση του SOMO παρουσιάζει και αναλύει με στατιστικά δεδομένα πώς η Ολλανδία μαζί με το Λουξεμβούργο αποτελούν τους δημοφιλέστερους φορολογικούς παραδείσους μέσω των οποίων πολλές πολυεθνικές εταιρείες, ελληνικών και ξένων συμφερόντων, φοροαποφεύγουν συστηματικά. Το 80% των περίφημων ξένων εταιριών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, αλλά και το 40% του συνόλου των επενδύσεων είναι συνδεδεμένα με αυτές τις εταιρίες-θυρίδες μη φορολόγησης. Η ολλανδική κυβέρνηση διευκολύνει απροκάλυπτα τη διάβρωση της φορολογικής βάσης στην Ελλάδα σε πολύ μεγάλη κλίμακα, ενώ την ίδια ώρα όχι μόνο δεν αναλαμβάνει την παραμικρή ευθύνη για την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και την ανθρωπιστική κρίση που προκαλούν οι οικονομικές αξιώσεις των δανειστών, αλλά στηρίζει επιμόνως τις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται στη χώρα.
Άλλα κόλπα!
Στη διεύθυνση Barbara Strozzilaan 101, στα προάστια του Άμστερνταμ, υπάρχει ένα γραμματοκιβώτιο στον τοίχο ενός κτιρίου γραφείων. Αυτό το γραμματοκιβώτιο το χρησιμοποιούν περισσότερες από 70 πολυεθνικές εταιρίες, και δεν είναι τίποτα άλλο από μια διεύθυνση, χωρίς καμία πραγματική ή εμπορική δραστηριότητα. Χρησιμοποιούνται, κυρίως, για να μεταφέρονται χρήματα σε χώρες με μικρότερους φορολογικούς συντελεστές. Οι 12 από τις εταιρίες-θυρίδες που βρίσκονται στη συγκεκριμένη διεύθυνση ανήκουν στην Eldorado Gold. Με τη βοήθεια Ολλανδών φοροτεχνικών εμπειρογνωμόνων, η Eldorado έστησε το 2012 ένα περίπλοκο σύστημα εσωτερικού δανεισμού της εταιρίας μεταξύ των επιχειρήσεών της στην Ελλάδα, των θυρίδων αυτών στην Ολλανδία και ενός γραφείου στα νησιά Μπαρμπάντος.
Η θυγατρική Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. χρηματοδοτεί, έκτοτε, τις δραστηριότητές της με την έκδοση ομολόγων που αγοράζονται εξ ολοκλήρου από τις ολλανδικές εταιρίες-θυρίδες και οι ολλανδικές εταιρίες, με τη σειρά τους, χρηματοδοτούνται με δάνεια από την εταιρία της Eldorado με έδρα τα Μπαρμπάντος. Με αυτόν τον τρόπο οι τόκοι γι’ αυτά τα κεφάλαια κινούνται από την Ελλάδα στην Ολλανδία και από εκεί στα Μπαρμπάντος, μένοντας ουσιαστικά αφορολόγητα. Κατά την απόκρυψη κερδών, ως γνωστόν, δημιουργούνται ή διογκώνονται κόστη σε λειτουργικές θυγατρικές και αφαιρούνται από το κέρδος, μειώνοντας τη φορολογία εταιρικού εισοδήματος. Η δε έκδοση ομολόγων θεωρείται μορφή δανεισμού, και επομένως η θυγατρική πρέπει να πληρώνει τόκους στους κατόχους τους. Όλα τα ομόλογα αγοράζονται από ολλανδικές θυγατρικές, δύο απ’ τις οποίες χρηματοδοτούνται με δάνεια από μια θυγατρική στα Μπαρμπάντος.
Έτσι οι τόκοι μεταφέρονται από την Ελλάδα στην Ολλανδία και από κει στα Μπαρμπάντος. Αυτή η δομή χρηματοδότησης μέσω Ολλανδίας -και όχι με απευθείας χρηματοδότηση από την καναδική μητρική εταιρεία- έχει απαλλάξει την Eldorado Gold από φόρους παρακράτησης και φόρους εταιρικού εισοδήματος. Με μια αξία ενεργητικού κεφαλαίου περίπου 3,7 δισ. ευρώ να εμπλέκεται σε αυτήν την υπόθεση, το Ελληνικό Δημόσιο έχει χάσει ήδη 200 εκ. ευρώ.
Τα οφέλη!
Σε… αντάλλαγμα, τα τελευταία δύο χρόνια η Eldorado Gold έχει αποψιλώσει μια μεγάλη περιοχή του αρχαίου δάσους για να χτίσει το μεγαλύτερο ορυχείο χρυσού στην Ελλάδα. Το έργο περιλαμβάνει επίσης ένα εργοστάσιο επεξεργασίας χαλκού-χρυσού, δύο επιπλέον υπόγεια ορυχεία και πολλές χωματερές απόρριψης με τοίχους 150 μέτρων. Ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες προβλέπουν ότι το ορυχείο θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη και μόνιμη ζημιά στο περιβάλλον. Η διάβρωση του εδάφους, οι πλημμύρες, η εξάντληση του νερού καθώς και η μόλυνση του αέρα και των υπόγειων υδάτων από βαριά μέταλλα και αμίαντο θα καταστρέψουν οριστικά τη βιοποικιλότητα της περιοχής και γι’ αυτό συνιστούν σοβαρή απειλή για την υγεία των ανθρώπων. Το αρχέγονο δάσος στις Σκουριές αποτελεί φυσική υδροφόρα και κύρια πηγή γλυκού νερού για ολόκληρη την περιοχή και εξυπηρετεί 16 χωριά. Η περιοχή έχει ποικίλο και ευαίσθητο οικοσύστημα και είναι διάσημη για το ντόπιο μέλι της, την αλιεία της και τις αμμώδεις παραλίες της. Στην περιοχή με τις παρθένες αμμώδεις παραλίες, η ακτογραμμή κοντά στην Eldorado Gold στο ορυχείο στο Στρατώνι είναι πλέον κλειστή για κολύμπι ή ψάρεμα ήδη από τη δεκαετία του ’80 λόγω των τοξικών αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, ενώ τα υπόγεια ύδατα είναι μολυσμένα με οξέα αλλά και με βαρέα μέταλλα.
Οι ντόπιοι, όμως, γνωρίζουν ότι τα διαφημιζόμενα ως οφέλη της εξόρυξης δεν είναι, σε καμιά περίπτωση, δυνατόν να υπερτερούν σε σχέση με τις απώλειες. Τα ορυχεία θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές των κατοίκων μέσω της μόλυνσης και της ρύπανσης, ενώ θα καταστρέψουν και τις τοπικές κοινωνίες που σε μεγάλο βαθμό εξαρτώνται από τον τουρισμό, τη μικρής κλίμακας γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της επανεξέτασης της σύμβασης εξόρυξης για την οποία έχει δεσμευτεί η παρούσα ελληνική κυβέρνηση, θα πρέπει μαζί με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις από τη δραστηριότητά της, να λογαριάσει και την επιθετική δομή του (μη)φορολογικού σχεδιασμού της εταιρίας.
