■ Πρωτοχρονιά του 1994, χωρίς προσδοκίες. Δύο μήνες πριν, Οκτώβρης του 1993, έπειτα από πρόωρες εκλογές, στην κυβέρνηση επανακάμπτει ένα ΠΑΣΟΚ που δεν θυμίζει σε τίποτε το ρεύμα της Αλλαγής του 1981.
Η Αριστερά βουλιάζει, μετά τις παταγώδεις καταρρεύσεις της διετίας ’89-’90. Το κίνημα της νεολαίας και των εργαζομένων, που συγκρούστηκε επί μήνες με τον άγριο νεοφιλελευθερισμό της Δεξιάς του Μητσοτάκη, λες και είχε απορροφηθεί σε ένα δικομματικό πολιτικό σύστημα, που όλο και πιο στέρεα εδραιωνόταν.
Όμως, τη χλομή Πρωτοχρονιά φωτίζει μια εντελώς «κουφή» είδηση. Στα βουνά μιας επαρχίας του Μεξικού, ονόματι Τσιάπας, που από τότε θα γίνει σημείο αναφοράς για όλο τον πλανήτη, ένοπλοι κουκουλοφόροι κατέλαβαν αιφνιδιαστικά τα κυβερνητικά κτίρια σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις. Η NAFTA, συμφωνία εμπορικής ολοκλήρωσης Κ. Αμερικής και ΗΠΑ, έμελλε να εφαρμοστεί από την πρώτη του έτους. Ήταν η αφορμή για την εξέγερση που προετοιμαζόταν για πάνω από μία δεκαετία στα υψίπεδα της ζούγκλας με κάθε μυστικότητα. Εξασφαλίζοντας μαζικότητα, οργάνωση, μια γλώσσα έκφρασης κι ένα πνεύμα προσέγγισης που ξεπερνούσαν τις κλίμακες και διαφοροποιούσαν τις ποιότητες της γνωστής «χλωρίδας και πανίδας» της Αριστεράς και των κινημάτων παγκοσμίως.
Οι Ζαπατίστας γονιμοποίησαν το διεθνές αναγεννητικό ρεύμα κατά της παγκοσμιοποίησης και του πολέμου. Επηρεάστηκαν και οι ίδιοι. Αλλά δεν ευτύχησαν ως η «μαγική λύση». Ούτε στην ίδια τους τη χώρα, όταν επιδίωξαν, είτε τους… επιδίωξαν να τους κλωνοποιήσουν. Δεν γίνεται με ξεπατικώματα και φωτοτυπίες, θα έπρεπε τώρα εκ των υστέρων να το γνωρίζουμε (και) αυτό, μαζί με όλα όσα από εκείνο το απρόσμενα αξέχαστο πρωινό είκοσι χρόνια πριν, μας δίδαξαν οι Ζαπατίστας.
Τους πολέμησαν, τους σαμποτάρισαν, τους φυλάκισαν. Αυτοί αντέχουν. Πέρυσι τέτοιες μέρες, στις 21 Δεκέμβρη του 2012, αποσπάσματα της επικαιρότητας: « Οι τουρίστες από όλο τον κόσμο που περίμεναν το τέλος του κόσμου στο κέντρο του πολιτισμού των Μάγια, εξεπλάγησαν από τη σιωπηλή πορεία των, πάνω από 40.000 μασκοφόρων Μάγια Ζαπατίστας. Στις ίδιες πόλεις, πριν από 19 χρόνια, παραμονή του νέου έτους, φώναξαν για πρώτη φορά, “Ya Basta!”. Το όπλο ήταν διαφορετικό από εκείνα τα όπλα της εξέγερσης των ιθαγενών, το 1994. Τώρα, το όπλο ήταν η σιωπή των Ζαπατίστας.
Αργά, μέσα στη μέρα ένα ανακοινωθέν του ηγέτη των ανταρτών Ζαπατίστας, Sub-Comandante Marcos, διαδόθηκε στο Διαδίκτυο: Τ’ ακούσατε; Αυτός είναι ο ήχος του κόσμου σας που καταρρέει. Είναι ο ήχος της αναγέννησής μας. Εκείνη την ημέρα, ήταν νύχτα. Και νύχτα θα είναι όταν θα έρθει εκείνη η μέρα. Δημοκρατία! Ελευθερία! Δικαιοσύνη!»
Θητεία Τυμβωρύχου
εκτελεί η «σειρά» του ’69
