Η τεχνολογία στο βωμό του κέρδους
Του Βαγγέλη Σπαθά
Πραγματοποιήθηκε πρόσφατα η δίκη για τα πνευματικά δικαιώματα της χρήσης της γλώσσας προγραμματισμού Java από την Google. Η Oracle κατηγορεί την Google για παράνομη χρήση της γλώσσας στο λειτουργικό σύστημα Android με τις δύο πολυεθνικές – κολοσσούς στον κλάδο της πληροφορικής να βρίσκονται σε δικαστική διαμάχη τα τελευταία χρόνια.
Η Google κατηγορήθηκε το 2010 από την Oracle πως αντέγραψε 11.500 γραμμές κώδικα από 37 ΑΡΙs, προκειμένου να αναπτύξει ταχύτερα το λειτουργικό σύστημα Android. Με τη δημιουργία του λειτουργικού, η πολυεθνική κατέκτησε ουσιαστικά την αγορά έξυπνων κινητών, αφού το 80% της αγοράς των συσκευών χρησιμοποιούν σήμερα Android. Βασιζόμενη στη συγκεκριμένη κατηγορία, η Oracle διεκδικεί αποζημίωση ύψους 9 δισ. δολαρίων.
Τι είναι τα APIs
API (Application Programming Interface) σημαίνει τη διεπαφή που παρέχει ένα οποιοδήποτε πρόγραμμα προκειμένου να αλληλεπιδράσει με άλλα προγράμματα. Το Facebook API, το Twitter API κ.λπ. είναι ένα σύνολο από λειτουργίες που παρέχονται από τις εν λόγω ιστοσελίδες με σκοπό την επικοινωνία με άλλα προγράμματα και ιστοσελίδες.
Όταν, για παράδειγμα, κάνουμε facebook like σε μια ιστοσελίδα, τότε η συγκεκριμένη ιστοσελίδα χρησιμοποιεί το Facebook API για να αλληλεπιδράσει με το Facebook και να μεταβιβάσει την εντολή για το like. Αντίστοιχα, στην Java παρέχονται μια σειρά από APIs προκειμένου να μπορούν προγράμματα να χρησιμοποιούν και να υλοποιούνται με την Java. Αν π.χ. στο παράδειγμα με το Facebook, κάποιος ανταγωνιστής του ήθελε να τρέχουν στη δική του πλατφόρμα όλα τα εξωτερικά προγράμματα που συνεργάζονται με το Facebook, τότε παρέχει τα ίδια APIs με αυτό και έτσι εύκολα μπορούν όλα τα εξωτερικά προγράμματα να συνεργαστούν με το πρόγραμμα του ανταγωνιστή, όπως ακριβώς συνεργάζονταν με το Facebook. Κάτι τέτοιο συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια και είναι κοινή πρακτική που έχει επιτρέψει, μεταξύ άλλων, και την τεράστια ανάπτυξη εφαρμογών που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.
Τι θα σημαίνει η κατοχύρωση με copyright
Η δυνατότητα να κατοχυρώνονται με copyright τα APIs θα οδηγήσει σε χιλιάδες μηνύσεις με κύρια θύματα μικρές και νεοσύστατες επιχειρήσεις (startups) καθώς και προγραμματιστές που έχουν αντιγράψει APIs προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα προϊόντα τους είναι συμβατά με άλλα εμπορικά προϊόντα και δεν διαθέτουν νομικά τμήματα και άλλες παρόμοιες δυνατότητες που έχει μια πολυεθνική.
Έτσι, θα προχωρούσε η συγκέντρωση κεφαλαίου στην αγορά της πληροφορικής και θα εκτοπίζονταν όλοι οι μικροί παίκτες. Επίσης, θα ενταφιάζονταν και μια σειρά από γλώσσες προγραμματισμού και τεχνολογίες που θα κατοχυρώνονται με copyright, καθώς όλο και λιγότεροι θα έκαναν την επιλογή να τις χρησιμοποιήσουν αν ήταν να τις χρυσοπληρώνουν και θα στρέφονταν σε εναλλακτικές δυνατότητες. Είναι προφανές, όμως, ότι το κίνητρο των πολυεθνικών για ραγδαία αύξηση της κερδοφορίας δεν ενδιαφέρεται για αυτό.
Η συγκεκριμένη δικαστική διαμάχη, που είναι σίγουρο ότι θα έχει συνέχεια, αποτυπώνει τη σχέση μεταξύ της επιστήμης και της τεχνολογίας με το κέρδος και τον ανταγωνισμό. Η ίδια η τεχνολογία δεν αποτελεί ουδέτερο χώρο έξω από το κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, η εξέλιξή της επικαθορίζεται από τις ανάγκες της κερδοφορίας των πολυεθνικών κολοσσών. Το τι «μονοπάτια» θα ακολουθήσει η εξέλιξη π.χ. του τομέα έξυπνων συσκευών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αντιπαράθεση και τους νικητές της συγκεκριμένης δίκης.
Ειδικά στο χώρο της ανάπτυξης εφαρμογών για «έξυπνες συσκευές», είναι χαρακτηριστική η ύπαρξη πολλών και διαφορετικών πλατφορμών. Το φαινόμενο δεν σχετίζεται με τις διαφορετικές δυνατότητες που παρέχει η καθεμία, αλλά σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες ελέγχου από τις πολυεθνικές. Η Apple, για παράδειγμα, υποστηρίζει την ανάπτυξη εφαρμογών για iphone κινητά στις τεχνολογίες Objective-c – Swift ενώ απαγορεύει να τρέχουν σε αυτές τις συσκευές προγράμματα γραμμένα σε java. Αντίστοιχα, τα Windows Phone υποστηρίζουν μόνο προγράμματα γραμμένα σε C# ενώ απαγορεύουν άλλες τεχνολογίες. Ο ανταγωνισμός αυτών των πολυεθνικών, και όχι βέβαια κάποιοι «αντικειμενικοί νόμοι» της επιστήμης, είναι που καθορίζει σε ποια γλώσσα προγραμματισμού θα γράφονται οι εφαρμογές για έξυπνα κινητά, αλλά και γενικότερα προς τα πού θα στραφεί η τεχνολογία.
Το ιστορικό της διαμάχης
2005: Η Google αποκτά το Android. Επιλέγει να χρησιμοποιήσει την Java αντί άλλων γλωσσών προγραμματισμού. Διαπραγματεύεται με τη Sun Microsystems, αρχικό ιδιοκτήτη της Java, αλλά αποτυγχάνει να διασφαλίσει άδεια χρήσης.
2007: Η Google ανακοινώνει επίσημα το λειτουργικό σύστημα Android για έξυπνα κινητά, tablet κ.λπ.
2010: Η Oracle αγοράζει τη Sun και έπειτα μηνύει την Google για παράνομη χρήση της Java.
2012: Oracle και Google πηγαίνουν σε δίκη στο περιφερειακό δικαστήριο του San Francisco και η Google κερδίζει.
2014: Ένα εφετείο ανατρέπει την απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου, αποφασίζοντας ότι ένα API μπορεί να υπόκειται σε copyright.
2016: Ξεκινάει η δεύτερη δίκη της υπόθεσης με την Google να δικαιώνεται. Η Oracle, σύμφωνα με δηλώσεις της, προετοιμάζεται για νέα έφεση.
