Η νίκη του Donald Trump και του Elon Musk στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ κλείνει μια εποχή χωρίς να ανοίξει μιαν άλλη. Οι δύο δισεκατομμυριούχοι υπόσχονται να βγάλουν τις Ηνωμένες Πολιτείες από την καταιγίδα εκκαθαρίζοντας το παλιό, φθαρμένο σύστημα και εγκαθιστώντας ένα νέο. Νέοι Reagan στο προσκήνιο . Εμπρός λοιπόν με έναν άλλο κύκλο αμερικανικού μεγαλείου. Αμήν. Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Ισχυρές δυνάμεις εργάζονται εναντίον του. Βαθιά ρήγματα διατρέχουν τη χώρα. Η διχόνοια εντός της κοινωνίας εμποδίζει να δημιουργηθεί στοιχειωδώς συναίνεση για την αντιμετώπιση προβλημάτων. Δεν είναι ακόμη πρωί στην Αμερική. Αργεί να ξημερώσει (αν ξημερώσει…).
Σίγουρα βρίσκεται σε εξέλιξη μια εξέγερση. Ο Trump και ο Musk είναι τα οχήματα μιας ετερογενούς εξέγερσης ενάντια σε ορισμένους πυλώνες της κατεστημένης εξουσίας: οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς και αυτοκρατορικούς. Υπάρχει λαϊκή οργή για δεκαετίες αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού που έχουν κάνει το αμερικανικό όνειρο απρόσιτο στους περισσότερους. Υπάρχει η απόρριψη του φιλελεύθερου-προοδευτικού πολιτιστικού μοντέλου, που αγκαλιάστηκε από το μεγαλύτερο μέρος του κατεστημένου, που βασίζεται σε έναν ισχυρισμό ηθικής, εκπαιδευτικής και ταξικής υπεροχής και θεωρείται όλο και πιο ακραίο και αντιαμερικανικό. Υπάρχει μια βίαιη σύγκρουση μέσα στις οικονομικές αρχηγεσίες με βάση καθαρά τα συμφέροντα τους. Μεταξύ των παλαιών και νέων ψηφιακών-τεχνολογικών κολοσσών. Πολλοί από αυτούς αποφάσισαν ότι η υποστήριξη και η προβολή της κουλτούρα woke πυροβολούσε τα πόδια τους και αποφάσισαν να την καταργήσουν.
Η εστίαση μόνο σε αυτά τα στοιχεία οδηγεί εσφαλμένα να σκεφτεί κανείς ότι ο στόχος είναι οι Δημοκρατικοί. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο βαθιά.
Η εξέγερση είναι ενάντια σε ορισμένους πυλώνες με τους οποίους λειτουργούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπάρχει ο αγώνας ενάντια στον τρόπο που λειτουργεί οργανωτικά το κράτος, δηλαδή κατά της τεχνοκρατίας, την κυβέρνηση των ειδικών, που σήμερα κατηγορείται ότι αποτελεί το έρμα της χώρας και απόλυτη απουσία δημοκρατικού ελέγχου.
Σε συνδυασμό με αυτό, υπάρχει δυσπιστία προς τα πανεπιστήμια, στο εκπαιδευτικό σύστημα που μορφώνει την τεχνοκρατική άρχουσα τάξη το οποίο υποτίθεται ότι βασίζεται στην αξιοκρατία: ένας μηχανισμός επιλογής των υψηλότερων IQ, που εφευρέθηκε από τις οικογένειες πατρικίων για να εξασφαλίσουν καλές θέσεις για τα παιδιά τους, εμποδίζοντας την κοινωνική ανέλιξη των υπολοίπων. Τέλος, υπάρχει η ρητή απόρριψη της λυτρωτικής αποστολής της Αμερικής: η απεριόριστη αυτοκρατορία δεν οδήγησε σε τελικό θρίαμβο αλλά σε ατελείωτους πολέμους. Δεν είναι αποκήρυξη της εξαίρεσης ή του απομονωτισμού (δεν υπάρχει), αλλά μάλλον για μια αυτοκρατορική αξίωση για σεβασμό και για έναν στενότερο ορισμό των εθνικών συμφερόντων.
Θα είναι επιτυχής η εξέγερση; Δύσκολα αυτά τα τέσσερα χρόνια. Η ξεκάθαρη εκλογική νίκη του Τραμπ οδήγησε πολλούς να μιλήσουν για επανευθυγράμμιση. Με αυτή την ορολογία δείχνουν ότι έχει γεννηθεί μια σταθερή πλειοψηφία με την οποία μπορεί να θεμελιωθεί εκ νέου η χώρα. Σε τελική ανάλυση, οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν τη λαϊκή ψήφο για πρώτη φορά από το 2004, οι Δημοκρατικοί περιορίζονται σε λίγες (αν και εύπορες) αστικές και προαστιακές κομητείες, και από το 1928 δεν έχουν συμμετάσχει στις εκλογές περισσότεροι ψηφοφόροι του Grand Old Party αναφορικά με τους Δημοκρατικούς αντίπαλους ψηφοφόρους. Ωστόσο, η επιτυχία του Τραμπ δεν ήταν καθολική. Το περιθώριο στη λαϊκή ψήφο είναι το μικρότερο στην πρόσφατη μνήμη. Αν 250.000 ψηφοφόροι ψήφιζαν διαφορετικά στα Midwest States, η αντίπαλος θα είχε κερδίσει. Καθοριστικός παράγοντας ήταν περισσότερο η απόρριψη των Δημοκρατικών παρά ο ενθουσιασμός για τους Ρεπουμπλικάνους. Δεδομένης της έκτασης της αποτυχίας του παλιού μοντέλου, θα μπορούσε να ήταν θρίαμβος. Δεν ήταν.
Παρόλα αυτά είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπάρχει επιστροφή στις ΗΠΑ των 80 ετών μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η παλιά Αμερική είναι νεκρή, μια νέα έρχεται στο φως, ο Trump και ο Musk θα χτίσουν ένα μέρος της. Οι δύο δισεκατομμυριούχοι είναι σίγουρα πιο ικανοί από τους αντιπάλους τους και απολύτως κυνικοί να προχωρήσουν σε αυτό. Όμως το πως θα είναι αυτή η Αμερική κανείς δεν γνωρίζει. Ίσως περισσότερο από όλους δεν γνωρίζει ο Musk, ο οποίος νομίζει ότι πηγαίνει στον Άρη αλλά μπορεί πολύ εύκολα να βρεθεί στη χειρότερη πλευρά της Γης.
Οι ΗΠΑ δεν είναι έξω από την καταιγίδα. Οι κοινωνίες και οι θεσμοί κατακερματίζονται. Οι ιδρυτικές αξίες του έθνους, από την ελευθερία της έκφρασης μέχρι την κοινή λογική, αποτελούν αντικείμενο πολύ όξινης διαμάχης. Η συναίνεση για τον αμερικανικό τρόπο ζωής έχει καταρρεύσει. Πολλοί αναδύονται, πολεμούν μεταξύ τους. Το κλίμα είναι τόσο τοξικό που είναι αδύνατο να μιλήσουμε καν για πολιτική. Φανταστείτε να συμφωνήσετε σε ένα εθνικό πρόγραμμα ανανέωσης. Η επανάσταση και η ηρεμία της χώρας με αυτές τις εγκαταστάσεις, αν είναι ακόμα δυνατό, θα χρειαστούν χρόνια. Οι ΗΠΑ είναι στο μάτι της καταιγίδας. Στο μάτι της εξέγερσης. Και αυτό είναι ότι το περισσότερο επικίνδυνο έρχεται σε ένα κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες.
