Επανέκδοση δύο έργων του, 60 χρόνια μετά την εκτέλεσή του.
Ο Νίκος Μπελογιάννης υπήρξε μέρος, δημιουργός και δημιούργημα του μεγάλου ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος της Αντίστασης και του Εμφυλίου. Στα δύσκολα μετά την ήττα χρόνια έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και υπεύθυνος για τον παράνομο μηχανισμό στην Ελλάδα, όπου συλλαμβάνεται και εκτελείται. Η στάση του έγινε σύμβολο που ανύψωσε το κύρος του ΚΚΕ και το όνομά του τραγούδι, σύνθημα, τοπωνύμιο. Αυτό δεν εμπόδισε μια αποσιώπηση ουσιαστικά του έργου του, ως κομμάτι μιας περιόδου που καλό ήταν να ξεχαστεί μαζί με την ηγεσία της. Η τωρινή επανοικειοποίησή του από τη μια πλευρά εξυπηρετεί μια συμβολική επανασύνδεση με ένα ηρωικό πλέον παρελθόν, ενώ η άλλη τον θέλει ως τον αντι-ήρωα που, με τις λογικές ακροβασίες της κας Χρ. Ντουνιά στην Εισαγωγή στο Σχέδιο για μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, θα έφτανε, αν ζούσε, σε σύγκρουση με τη γραμμή της Μόσχας και στον ελληνικό δρόμο προς το σοσιαλισμό.
Με δυο λόγια, ο Μπελογιάννης με τις εργασίες του εντασσόταν στην ευρύτερη προσπάθεια οικοδόμησης μιας κομμουνιστικής θεωρίας και ιδεολογίας στη χώρα μας. Αυτή η προσπάθεια συναντήθηκε αναγκαστικά με την πρακτική της συγγραφής σε τόπους εγκλεισμού, που χάρισαν απλόχερα οι κυβερνήσεις το μεσοπόλεμο και μετά τον πόλεμο στους κομμουνιστές. Και αυτοί την αξιοποίησαν, ο Ζαχαριάδης με τον Αληθινό Παλαμά, ο Γληνός με την Τριλογία του Πολέμου, και άλλοι. Αλλά και ο Δημήτρης Μπάτσης έγραψε μεν ελεύθερος τη Βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα αλλά εκτελέστηκε μαζί με το Μπελογιάννη ως κατάσκοπος. Αυτή η στάση, που δεν της αξίζει η εσκεμμένη ιδεολογική χρήση, δείχνει πολλά σε μια περίοδο που η Αριστερά είναι φτωχή σε ιδέες μα και ως παράδειγμα. Για να μπορέσει ξανά, σαν το Νίκο Μπελογιάννη, να ζει μες στην καρδιά μας.
Γ.Σ.
