της Βασιλικής Σιούτη*
Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τις διαπιστώσεις των ανθρωπιστικών οργανώσεων που ασχολούνται με το προσφυγικό είναι ότι τρία χρόνια μετά έχει αποδειχτεί ότι η «συμφωνία» Ε.Ε.-Τουρκίας λειτουργεί σε βάρος τόσο των προσφύγων όσο και της Ελλάδας, η οποία έχει γίνει αυτό που απεύχονταν, μια «αποθήκη» μεταναστών και προσφύγων, διευκολύνοντας την υπόλοιπη Ευρώπη και ειδικά την Κεντρική Ευρώπη και τη Γερμανία, που τους θέλει εγκλωβισμένους εδώ, μακριά από τα σύνορά τους. Η Τουρκία, από την άλλη, λαμβάνει σημαντικά οικονομικά ανταλλάγματα, κάνοντας ότι δήθεν συμβάλλει στη λύση του προβλήματος. Παρ’ ότι δημοσίως οι Ευρωπαίοι την επαινούν για τη συμβολή της, όπως και την Ελλάδα, στην πραγματικότητα πιστεύουν ότι εκείνοι σταμάτησαν τις ροές, κυρίως με το κλείσιμο του λεγόμενου «βαλκανικού διαδρόμου». Ωστόσο, το μεγάλο βάρος στην Ε.Ε. το σηκώνει αναμφίβολα η Ελλάδα, και όχι επιτυχώς, ενώ τα ελληνικά νησιά, όπως όλοι ομολογούν, δέχονται μεγάλη πίεση.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν εξήγησε ποτέ καθαρά για ποιον λόγο υποχρεώνει τους πρόσφυγες και τους μετανάστες να μένουν στα νησιά και τους απαγορεύει να μετακινηθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ο πρώτος υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, μιλούσε πάντα με μισόλογα για το θέμα αυτό, αποφεύγοντας να αναφέρει τον πραγματικό λόγο. Μάλιστα, αρχικά είχε αφήσει να εννοηθεί ότι αυτό ήταν υποχρέωση της Ελλάδας, η οποία προέκυπτε από τη «Συμφωνία» Ε.Ε. – Τουρκίας, αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Καμία συμφωνία δεν δεσμεύει την Ελλάδα να τους κρατάει στα νησιά. Αυτό έχει ζητηθεί στην ελληνική κυβέρνηση από τους Ευρωπαίους, ειδικά από τη γερμανική κυβέρνηση, προκειμένου να μην είναι εύκολο το πέρασμα των προσφύγων στην Ευρώπη. Δηλαδή, η αλήθεια που αποφεύγουν όλοι να πουν είναι ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία έχει ζητήσει από την Ελλάδα να μετατρέψει στην πράξη τα ελληνικά νησιά σε «κρατητήρια» για τους πρόσφυγες. Και αυτό δεν προκύπτει από καμία δεσμευτική συμφωνία με νομική ισχύ. Η ελληνική κυβέρνηση απλώς δέχτηκε να κάνει ό,τι (ατύπως) της ζήτησαν. Το μεγάλο βάρος στην Ε.Ε. το σηκώνει αναμφίβολα η Ελλάδα, και όχι επιτυχώς, ενώ τα ελληνικά νησιά, όπως όλοι ομολογούν, δέχονται μεγάλη πίεση.
Η Συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας για το προσφυγικό δεν έγινε ποτέ συμφωνία και παρέμεινε μια δήλωση γιατί η εκτίμηση των Ευρωπαίων ήταν ότι δεν θα περνούσε ποτέ από τα Κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών. Παρ’ όλα αυτά, βρήκαν τρόπο να εφαρμοστεί και να κάνουν όλοι σαν να έχει νομική ισχύ και να δεσμεύει την Ελλάδα, σε βάρος της οποίας βλέπουμε ήδη τα αποτελέσματα, όπως και σε βάρος των προσφύγων
Η Συμφωνία που δεν είναι συμφωνία αλλά μια απλή δήλωση!
Τα ελληνικά ΜΜΕ, στην πλειοψηφία τους, ακόμα και σήμερα, επιμένουν να μιλούν για Συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας για το προσφυγικό. Οι πλέον αρμόδιοι, όμως, όταν μιλούν επίσημα, αντί για τη λέξη «συμφωνία» χρησιμοποιούν τη λέξη «δήλωση». Η επίσημη ανακοίνωση, άλλωστε, αναφέρεται ξεκάθαρα σε δήλωση και όχι σε συμφωνία (E.U. – Turkey Statement), όπως μπορεί κανείς εύκολα να διαπιστώσει ανατρέχοντας στις πηγές. Κι αυτό γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξε ποτέ συμφωνία με νομική ισχύ που να δεσμεύει τα μέρη. Πρόκειται, απλώς, περί μίας δήλωσης, την οποία όμως η Ελλάδα τηρεί ως συμφωνία και τα περισσότερα ΜΜΕ έχουν αποφύγει να φωτίσουν το θέμα, εξακολουθώντας να αναφέρονται σε «συμφωνία». Το μυστήριο που κανείς δεν προσπάθησε να λύσει εδώ και τρία χρόνια (δηλαδή το γιατί δεν πρόκειται για μια πραγματική συμφωνία), καθώς η κυβέρνηση απέφευγε να το θίξει και τα ΜΜΕ δεν ήθελαν να την ενοχλήσουν, αποκάλυψε πρόσφατα στο Φόρουμ των Δελφών ο αρμόδιος επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος. Αυτή η αποκάλυψη, όμως, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη.
Οι αποκαλύψεις του Αβραμόπουλου
Ο αρμόδιος επίτροπος, σε μια συζήτηση που είχε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ανέφερε ότι το θέμα της μετανάστευσης κυριαρχεί στην παγκόσμια ατζέντα και ότι η διαχείρισή του μαζί με το θέμα της ασφάλειας είναι αυτά που βάζουν σε κίνδυνο το οικοδόμημα της Ενωμένης Ευρώπης.
Ο επίτροπος Μετανάστευσης υποστήριξε, πάντως, ότι η συνεννόηση με την Τουρκία λειτουργεί, αφού μειώθηκαν οι διελεύσεις, για να παραδεχτεί μετά ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου ιδανικά. Ο κ. Αβραμόπουλος συμφώνησε ότι τα hotspots, ενώ είναι για να αξιολογούν τις αιτήσεις ασύλου, έχουν μετατραπεί, λόγω της καθυστέρησης της διαδικασίας, σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Στη συνέχεια, όμως, επιφύλασσε μια ακόμα αποκάλυψη που θα έριχνε φως στο μυστήριο της (μη) Συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, όταν έθεσε ένα ερώτημα ρητορικά: «Τι προβλέπει η ευρωτουρκική συνεννόηση; Γιατί δεν πρόκειται για συμφωνία, αφού, αν ήταν συμφωνία ή σύμβαση, θα έπρεπε να περάσει από τα Κοινοβούλια, και από τα ευρωπαϊκά δεν θα πέρναγε ποτέ. Βρήκαμε, λοιπόν, αυτήν τη φόρμα». Έτσι, μάθαμε ότι ο λόγος που η Συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας δεν έγινε ποτέ συμφωνία ήταν η εκτίμηση των Ευρωπαίων ότι δεν θα περνούσε ποτέ από τα Κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών. Παρ’ όλα αυτά, βρήκαν τρόπο να εφαρμοστεί και να κάνουν όλοι σαν να έχει νομική ισχύ και να δεσμεύει την Ελλάδα, σε βάρος της οποίας βλέπουμε ήδη τα αποτελέσματα, όπως και σε βάρος των προσφύγων.
* Το κείμενο είναι αποσπάσματα από το εκτενές και πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ της Βασιλικής Σιούτη για το προσφυγικό που δημοσιεύτηκε με τον ίδιο τίτλο στην ιστοσελίδα www.lifo.gr.
