Ο «χειρισμός» των ζητημάτων έχει αντικαταστήσει την πάλαι ποτέ «καταγγελία» στην οπτική και τα μυαλά της Aριστεράς. Στην πραγματικότητα, οι δυο αυτές νοοτροπίες δε διαφέρουν και πολύ. Από την πολιτική της πλατφόρμας, του πλαισίου και των πύρινων λόγων ενάντια σε «κάτι», περάσαμε στην πολιτική των θεσμών, των αποφάσεων και των εντολών απέναντι σε «κάποιους». Κι έτσι συνεχίζεται η επιφανειακή αντιμετώπιση των ζητημάτων -πάντα εν’ ονόματι της κοινωνίας- με τη διαφορά ότι η ευθύνη μοιάζει τώρα μεγαλύτερη, αφού η Αριστερά βρίσκεται στην κυβέρνηση και όχι σε θέση αντιπολίτευσης. Έτσι, με αφορμή κάποια επεισόδια και τις ανεκδιήγητες επιλογές κομματιών ενός κάποιου αντιεξουσιαστικού χώρου, προκύπτει κυβερνητικό ζήτημα και διενέξεις υπουργών. Πίσω από τις εύκολες πολώσεις περί αριστερών, λιγότερο αριστερών και «δεξιών» προσώπων κρύβεται το κενό μιας ουσιαστικής πολιτικής πέρα από το χειρισμό και την καταγγελία. Πέρα από την παγίδευση στην επιλογή της καταστολής και την ομηρεία στον… Μαζιώτη.
Ας δεχτούμε ότι έχουμε, προς το παρόν, γλιτώσει από την αμερικανική αντίληψη περί κοινωνικών αντιδράσεων. Χτύπημα, καταστολή, μηδενική ανοχή και νεκροί από πυροβολισμούς της αστυνομίας. Ένα κομμάτι της κοινωνίας υπολογίζεται και καταγράφεται, εξαρχής, ως περιθώριο κι έτσι η κατεργασία του είναι αρκετά δυναμική και προχωρημένη. Η λογική Πανούση δεν έχει, προφανώς, καμιά σχέση μ’ αυτά αλλά παραμένει προβληματική, μιλώντας από μια αριστερή ματιά. Γιατί το μετριοπαθές προφίλ -σε σχέση με ό,τι συνηθίσαμε τόσα χρόνια στη χώρα- ενδέχεται τελικά να οδηγήσει στην καταστολή… as usual. Γιατί κάπως πρέπει το κράτος να λειτουργήσει. Να τηρηθούν οι νόμοι. Αλλιώς ίσως κυριαρχήσει το χάος. Εδώ, βέβαια, έχουν πάει ήδη περίπατο πολλά «αντιπολιτευτικά». ΔΙΑΣ, ΔΕΛΤΑ κ.λπ. παραμένουν κανονικότατα στη ζωή μας. (Σε λίγο θα ξεχάσουμε ότι υπήρξε και κράτος -κακό, ψυχρό κι ανάποδο- χωρίς αυτές τις συμμορίες με τα παπάκια).
Μα η ουσία είναι αλλού. Η αντίληψη αυτή φαντασιώνεται ότι μπορεί να εντάξει και να στριμώξει τις κοινωνικές αντιθέσεις μέσα σε κανόνες και νομικά πλαίσια. Μια αποκλειστικά θεσμική οδός που θεωρεί ότι στην Ελλάδα του 2015 μπορεί να λειτουργήσει ομαλά το «δημοκρατικό παιχνίδι». Όποιος δεν μπορεί να πειθαρχήσει σε αυτό… δικό του πρόβλημα. Γι’ αυτό και διάφοροι μηχανισμοί -νομικοί, διοικητικοί, αστυνομικοί κ.λπ.- θα πρέπει να συνεφέρουν τους απροσάρμοστους. Κι αυτό μπορεί να χωρέσει πολλές και διαφορετικές καταστάσεις. Αν μια άγρια νεολαία κάνει μπάχαλο τα πανεπιστήμια, τότε μια κάποια καταστολή είναι αναγκαία. Αν αύριο ξεσπάσουν απεργίες θα αντιμετωπίζονται ως «αδικαιολόγητες» και θα στιγματίζονται αναλόγως. Αν κάποιοι από τους εκατομμύρια άνεργους κάνουν ντου σε σούπερ μάρκετ τότε θα πρέπει να διαφυλαχθεί η τάξη. Αν οι χούλιγκαν σκοτώνονται μεταξύ τους, αλλά έξω από τα γήπεδα, αυτό μπορεί να θεωρείται πρόοδος. Είναι μια οπτική βαθιά συντηρητική και απηχεί το ΔΗΜΑΡίτικο πνεύμα που επί της ουσίας παραμένει ακμαίο. Γιατί θέλει να διαχειριστεί την κοινωνία. Αλλά και εντελώς ουτοπική στις σημερινές συνθήκες. Γιατί αυτή η κοινωνία στην οποία αναφέρεται, απλώς δεν υπάρχει.
Η ένσταση σε όλα τα παραπάνω έρχεται αναπόφευκτα: Ναι, αλλά πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα, σήμερα, όσα -τουλάχιστον προβληματικά- συμβαίνουν, καλή η «θεωρητική αναζήτηση» αλλά παραμένει ανοιχτό το θέμα της πρακτικής αντιμετώπισης. «Άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, αρκεί να πιάνει το ποντίκι», λοιπόν. Γίνεται, όμως, έτσι αποδεκτό ότι δεν υφίσταται θέμα πολιτικής ούτε και σ’ αυτό τον τομέα, αφού τα πάντα είναι θέμα αποτελεσματικής κρατικής διαχείρισης. Ας αφήσουμε, λοιπόν, τους «θεωρητικούς» να θεωρητικολογούν και το κράτος να ασκεί πολιτική.
Τάσος Βαρούνης
