Η «πανηγυρική» αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από τη Βόρεια Συρία δεν είχε διάρκεια. Λίγες μέρες μετά την απομάκρυνσή τους από την Β. Συρία σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε η θεαματική εξόντωση του επικεφαλής του Ισλαμικού Κράτους, Αλ. Μπαγκντάντι, και λίγες ώρες αργότερα συνοδεύτηκε και από την εκτέλεση του αντικαταστάτη του. Ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, παρουσίασε, με ανατριχιαστικό τρόπο, τη δολοφονία ως το μεγαλύτερο επίτευγμα των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Αν και κανένας δεν είναι τόσο αφελής να πιστέψει ότι η εκτέλεση ενός προσώπου –που δημιουργήθηκε στο παρελθόν από τους σημερινούς δολοφόνους του για να αποσταθεροποιήσει τη Συρία και ολόκληρη τη Μ. Ανατολή– είναι ικανή να σταματήσει τον ασίγαστο κύκλο βίας στην περιοχή, η πράξη αυτή παρουσιάστηκε ως μια εμβληματική ενέργεια της διοίκησης Τραμπ.
Μια ημέρα πριν τις δολοφονίες των ηγετών του Χαλιφάτου ανακοινώθηκε ότι αμερικανικές δυνάμεις προωθούνται στην πλούσια σε πετρέλαια επαρχία Ντέιρ αλ Ζορ της Β.Α. Συρίας προκειμένου «να αποτρέψουν το ενδεχόμενο μαχητές του Ισλαμικού Κράτους να καταλάβουν τις πετρελαιοπηγές και να εκμεταλλευθούν τα έσοδα από αυτές», όπως δήλωσε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μ. Έσπερ. Η αμερικάνικη αποχώρηση από τη Συρία αποδείχθηκε προσωρινή όσο αφορά την εγκατάλειψη στρατηγικής σημασίας περιοχών. Άλλωστε και εκεί που πραγματοποιήθηκε δεν επιχειρούσε παρά να κατευνάσει την Τουρκία και να αναστείλει την οριστική ρήξη των σχέσεων της με την Δύση.
Αιφνιδιασμένη η Ρωσία κατήγγειλε, δια στόματος Λαβρόφ, ως «λεηλασία» την αμερικανική επανεμφάνιση στη Β.Α. Συρία χωρίς όμως να είναι σε θέση, ούτε να επιθυμεί βέβαια, να κλιμακώσει την αντιπαράθεση.
Οι δύο μεγάλοι ρυθμιστές των εξελίξεων στη Συρία συνεχίζουν ένα διπλωματικό και στρατιωτικό μαραθώνιο κερδίσματος θέσεων και χρόνου μέσω προσωρινών διευθετήσεων αποφεύγοντας το οριστικό ξεκαθάρισμα των λογαριασμών. Μέχρι στιγμής φαίνεται να τα καταφέρνουν, με μικρές ή μεγαλύτερες νίκες ή ήττες. Άγνωστο παραμένει τι θα συμβεί αν αποδειχθεί ότι η ισορροπία τρόμου που έχουν επιβάλλει δεν θα μπορεί πλέον να συγκρατεί τις στρατηγικές τους επιδιώξεις ή τις θέσεις που έχουν ήδη κερδίσει στο πεδίο.
Η Τουρκία ανησυχεί και κλιμακώνει
Η Τουρκία βίωσε την βδομάδα που πέρασε δύο σημαντικές αναστατώσεις.
Πρώτα, την υπερψήφιση από την αμερικάνικη Βουλή της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Αν και πρόκειται για μια συμβολική ήττα της τουρκικής διπλωματίας προκαλεί ανησυχία ως δείκτης ενός κλίματος σημαντικής αντίθεσης του αμερικάνικου πολιτικού συστήματος στις επιλογές Ερντογάν. Πιο σημαντική αμφισβήτηση των τουρκικών κατακτήσεων στη Συρία είναι η ανακοίνωση προώθησης αμερικανικών στρατευμάτων στην Β.Α. Συρία και η, από κοινού με τους Κούρδους μαχητές, «φύλαξη» των πετρελαιοπηγών του Ντέιρ αλ Ζορ. Ανεξάρτητα από το αν ο έλεγχος των πετρελαιοπηγών της Β.Α. Συρίας ήταν βασική επιδίωξη της τούρκικης εκστρατείας «Πηγή Ειρήνης», η επαναθέρμαση της συνεργασίας ΗΠΑ-Κούρδων, έστω και σε μια μικρή ζώνη των τουρκοσυριακών συνόρων, αμφισβητεί την σταθερότητα των συμφωνιών Πέινς-Ερντογάν όσο και την εμβάθυνσή της που επιτεύχθηκε στο Σότσι μεταξύ Ρωσίας-Ιράν-Τουρκίας.
Οι διπλωματικές και στρατιωτικές εξελίξεις στα μέτωπα της Συρίας καθιστούν την Τουρκία πιο νευρική. Κλιμακώνει τις συγκρούσεις με τον συριακό στρατό, απειλή με συνέχιση της εισβολής, κατηγορεί τη Δύση ότι στηρίζει τους Κούρδους και απειλεί να μιμηθεί τις ΗΠΑ στην εξόντωση «τρομοκρατών» μέσα και έξω από την χώρα
Οι δύο αυτές εξελίξεις καθιστούν την Άγκυρα πιο νευρική. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, παρά την συνέχιση της εκεχειρίας, η Τουρκία κλιμακώνει τις συγκρούσεις της σε βάρος των συριακών στρατευμάτων που προωθήθηκαν στη Β. Συρία στις θέσεις από τις οποίες αποχώρησαν οι Αμερικάνοι και εκείνες που παραχώρησαν οι Κούρδοι καθώς απομακρύνονταν από τη ζώνη των 30 χιλιομέτρων. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για βομβαρδισμό από το τούρκικο πυροβολικό και συγκρούσεις του συριακού στρατού με τις φιλοτουρκικές αραβικές δυνάμεις γύρω από την πόλη Ρας αλ Αίν με 15 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες. Παρά την επίσημη αδράνεια της Ρωσίας για αυτές τις συγκρούσεις το στρατιωτικό συμβούλιο της Συρίας εξέδωσε ανακοίνωση αναφέροντας ότι «η μάχη είναι κατά του τουρκικού στρατού και των δυνάμεων των ανταρτών στην Βόρεια Συρία». Μια τέτοια δήλωση δεν θα μπορούσε να έχει δημοσιοποιηθεί χωρίς την έγκριση της Ρωσίας. Άλλωστε νωρίτερα ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας είχε αφήσει να εννοηθεί ότι είναι δύσκολη η συνεννόηση με την Τουρκία στα μέτωπα της Συρίας. Η δυσκολία αυτή παραπέμπεται να επιλυθεί στο μέλλον, αφού πρώτα εξαντληθούν όλες οι προσπάθειες οριστικού ρήγματος των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ.
Ταυτόχρονα ο Ερντογάν, όλη την προηγούμενη βδομάδα, επικεντρώθηκε σε ένα πόλεμο ανακοινώσεων εναντίον ολόκληρου του κόσμου αδιαφορώντας για το κλίμα δυσαρέσκειας εναντίον του. Προειδοποίησε ότι η χώρα του είναι έτοιμη να συνεχίσει την εισβολή της στη Συρία αν διαπιστώσει ότι οι Κούρδοι δεν έχουν αποχωρήσει πλήρως από την περιοχή και δήλωσε έτοιμος να εισβάλει στη Ράκα. Αμφισβήτησε έτσι τις διαβεβαιώσεις της Ρωσίας ότι οι όροι της συμφωνίας του Σότσι έχουν εκπληρωθεί από τους Κούρδους μαχητές.
Θεώρησε «άκυρη και άνευ ουσίας» την απόφαση της αμερικάνικης Βουλής σχετικά με τη Γενοκτονία των Αρμενίων και απείλησε με αντίμετρα από την Τουρκία. Κατήγγειλε με σφοδρότητα την Ε.Ε., με αφορμή απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου που καταδικάζει την εισβολή στην Συρία, δηλώνοντας ότι «Οι υποστηρικτές του PKK και του YPG εξαπολύουν τις τρομοκρατικές τους επιθέσεις υπό την πολιτική προστασία των ευρωπαϊκών κρατών». Απείλησε ότι θα απελευθερώσει τις μεταναστευτικές ροές προς τη Δύση και προειδοποίησε την Ε.Ε. ότι «το φίδι της τρομοκρατίας που ταΐζετε σήμερα με τα ίδια σας τα χέρια, στο τέλος θα γυρίσει και θα σας δαγκώσει».
Τέλος, φθονώντας το αμερικάνικο παράδειγμα, δήλωσε ότι «ορισμένες χώρες εντοπίζουν και εξαλείφουν τους τρομοκράτες που θεωρούν ως απειλή για την εθνική τους ασφάλεια οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Αν συμβαίνει αυτό, αυτό σημαίνει ότι είναι αποδεκτό ότι και η Τουρκία έχει το ίδιο δικαίωμα».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν, εκμεταλλευόμενος τις αντιθέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας αλλά και τη ρήξη στο εσωτερικό των ΗΠΑ και εφαρμόζοντας με αποφασιστικότητα την πολιτική του έχει καταφέρει σημαντικές νίκες. Άγνωστο παραμένει τι θα συμβεί αν ξεπεράσει τα εσκαμμένα. Είτε από υπερβολική αυτοπεποίθηση είτε από αιφνίδιο τέλος του «παράθυρου ευκαιρίας» που συνιστά η δυνατότητα να διαπραγματεύεται εκβιάζοντας και τους δυο…
