Είναι απολύτως παραδεκτό από όλους τους διεθνείς οργανισμούς αλλά και από τις δηλώσεις των ηγετών των G20, που συμμετείχαν στην πρόσφατη σύνοδο στο Λος Κάμπος του Μεξικού, ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρά προβλήματα και υψηλούς κινδύνους.
Σίγουρα ο μεγαλύτερος ασθενής της παγκόσμιας οικονομίας, αυτήν την περίοδο, κατά γενική ομολογία είναι δίχως άλλο η Ε.Ε. και τα προβλήματα χρέους που ταλανίζουν κυρίως τις νότιες-περιφερειακές χώρες. Επίσης, είναι τα μεγάλα προβλήματα του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα που αποτελούν εξίσου ένα τεράστιο κίνδυνο με σημαντικές επιπτώσεις λόγω αλληλεξάρτησης στην παγκόσμια οικονομία. Η χθεσινή υποβάθμιση σειράς μεγάλων ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, μεταξύ των οποίων η Deutsche Bank και πολλές μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s, με τη δικαιολογία ότι κλιμακώνεται η αναστάτωση στις κεφαλαιαγορές, λόγω της κρίσης στην Ευρώπη δείχνει με τον καλύτερο τρόπο την αλήθεια των ισχυρισμών μας.
Σύμφωνα με τον οίκο Moody’s οι τράπεζες και οι εταιρίες που υποβαθμίστηκαν είναι: Barclays (Βρετανία), Citigroup (ΗΠΑ), Credit Suisse Group AG (Ελβετία), HSBC Holdings (Βρετανία), Morgan Stanley (ΗΠΑ), Royal Bank of Scotland Group (Βρετανία), BNP Paribas (Γαλλία), Citibank (ΗΠΑ), Credit Agricole (Γαλλία), Royal Bank of Canada (Καναδάς), Societe Generale (Γαλλία) και UBS AG (Ελβετία).
Αποκαλυπτικές οι δηλώσεις
Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν το σύνολο των ηγετών των κρατών που συμμετείχαν αναφέρθησαν σε αυτό το ζήτημα. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά:
Ως «ζήτημα γενικής ανησυχίας», χαρακτήρισε τις εξελίξεις στην Ευρωζώνη, ο πρόεδρος της Κίνας Χου Τζιντάο, καλώντας τους G20 να υποστηρίξουν την Ευρώπη στις προσπάθειές της να περιορίσει την οικονομική κρίση. Με αυτό το περιεχόμενο, δημοσιεύτηκε άρθρο του Κινέζου ηγέτη στη μεξικανική εφημερίδα Reforma.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Κίνας, «η G20 θα πρέπει να το αντιμετωπίσει με έναν εποικοδομητικό τρόπο, με συνεργασία, ενθαρρύνοντας και υποστηρίζοντας τις προσπάθειες που έχουν γίνει από την Ευρώπη για να επιλυθεί η κρίση και να στείλει μηνύματα αποκατάστασης της ασφάλειας στις αγορές. Πρέπει να αντιμετωπιστούν οι παράγοντες ανασφάλειας και αστάθειας που απειλούν την ανάκαμψη και συμβάλλουν στην ανεπάρκεια της παγκόσμιας ζήτησης, την ασθενή ανάπτυξη των μεγαλύτερων οικονομιών και οι μεγάλες δυσκολίες σε διάφορες χώρες σε ό,τι αφορά το συντονισμό των μακροοικονομικών πολιτικών τους. Πρέπει να γίνουν προσπάθειες για να επιτευχθεί μια σθεναρή ανάπτυξη, διαρκής και ισόρροπη στην παγκόσμια οικονομία».
Σε ανάληψη δράσης κάλεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον, τις κεντρικές τράπεζες, αλλά και τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ε.Ε., ώστε να επιλυθούν τα προβλήματα που απειλούν την παγκόσμια οικονομία.
Σύμφωνα με τον Βρετανό πρωθυπουργό, «δεν μπορούμε να αντέξουμε οι κεντρικές τράπεζες σε διεθνές επίπεδο να παραμένουν άπραγες στο περιθώριο, εάν θέλουμε να επιτύχουμε την ανάπτυξη την οποία χρειαζόμαστε. Γίνεται όλο και πιο σαφές στην Ευρωζώνη ότι ο πυρήνας της, περιλαμβανομένης της ΕΚΤ, πρέπει να κάνει περισσότερα για να υποστηρίξει την ζήτηση και να μοιραστεί το βάρος της προσαρμογής. Οι εναλλακτικές οδοί πέραν της ανάληψης δράσης για τη δημιουργία μιας πιο συνεκτικής Ευρωζώνης, είναι είτε μια μόνιμη αποτελμάτωση από την κρίση στην Ευρωζώνη που δεν θα επιλυθεί ποτέ ή μια διάλυσή της, αυτό θα είχε χρηματοοικονομικές συνέπειες που θα έπλητταν πολύ σοβαρά την παγκόσμια οικονομία».
Υπενθυμίζεται ότι η Βρετανία είναι εκτός της Ευρωζώνης, την οποία έχει κατηγορήσει στο παρελθόν για ευθύνες στην ήδη διαμορφωθείσα οικονομική κατάσταση, στοχεύοντας κυρίως τις επιλογές της Γερμανίας. Όμως, είναι τουλάχιστον παράδοξο να κατηγορεί ο κ. Κάμερον την κ. Μέρκελ για το πρόγραμμα λιτότητας που επιβάλει στις ευρωπαϊκές οικονομίες, όταν ο ίδιος εφαρμόζει πρόγραμμα επταετούς λιτότητας ώστε να μειώσει το έλλειμμα. Ήδη η Κεντρική Τράπεζα και η βρετανική κυβέρνηση, ανακοίνωσαν ότι θα χρηματοδοτήσουν με δισεκατομμύρια λίρες το τραπεζικό σύστημα, με στόχο να το αναζωογονήσουν, μέσα σε συνθήκες ύφεσης.
Η προτεραιότητα των ΗΠΑ
Η σταθεροποίηση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, αποτελεί βασική προτεραιότητα των ΗΠΑ, ώστε να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξη, σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Σε δηλώσεις του ο κ. Ομπάμα, από τη σύνοδο κορυφής των G20, στο Λος Κάμπος του Μεξικού, τόνισε ότι «τώρα είναι ο καιρός, όπως είπαμε, να διασφαλίσουμε ότι όλοι μας θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο για να σταθεροποιήσουμε το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και να αποφύγουμε τον προστατευτισμό».
Η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ εξέφρασε την επιδοκιμασία της για το ρόλο που διαδραματίζει η Κίνα στις προσπάθειες για την επίλυση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Κατά τη συνάντησή της με τον Κινέζο ηγέτη Χου Τζιντάο στο περιθώριο της συνόδου της G20, η Μέρκελ τόνισε ότι η Κίνα έχει κατ’ επανάληψη εκφράσει την εμπιστοσύνη της στο ευρώ. Σύμφωνα με πηγές της γερμανικής κυβέρνησης, η καγκελάριος παρουσίασε επίσης τις απόψεις της για τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να γίνουν εντός της Ευρωζώνης. Όμως, κανείς δεν καταλαβαίνει τι στην ουσία σημαίνει αυτό με δεδομένη την συστηματική άρνηση της Κίνας να εμπλακεί στο πρόβλημα χρέους της Ε.Ε.
Όμως, δεν είναι μόνο τα προβλήματα της Ε.Ε. που προκαλούν ανησυχία. Παρατηρείται σαφέστατη επιβράδυνση στην οικονομία των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ινδίας. Το γενικότερο περιβάλλον της παγκόσμιας οικονομίας χαρακτηρίζεται πολύ κρίσιμο.
Συμπερασματικά, χωρίς καμιά αμφιβολία η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση, η κρίση βαθαίνει και το κυριότερο φαίνεται ότι δεν είναι εύκολη μια έξοδος με αποφασιστικό τρόπο. Οι αλλεπάλληλες σοβαρότατες κρίσεις των τελευταίων 15 χρόνων, χωρών της Α. Ασίας, Ρωσία, κρίση των εταιριών Dot-Com, κρίση των subprime loans, κρίση χρέους χωρών της Ε.Ε. δείχνουν με αρκετή σαφήνεια την υψηλή αληθοφάνεια της παραπάνω εκτίμησης.
* Ο Κώστας Μελάς είναι πανεπιστημιακός
