Καταρχάς, νιώθω την ανάγκη να εκφράσω την αγάπη και τον σεβασμό μας στους διοργανωτές αυτού του φεστιβάλ της Αντίστασης, το οποίο αποτελεί φωτεινό ορόσημο στις προσπάθειες για την υποστήριξη της αντίστασης των λαών και στην εναντίωση στις πολιτικές κυριαρχίας των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Το Resistance Festival γίνεται έτσι μέρος του αγώνα για ένα νέο διεθνές καθεστώς, πιο δίκαιο, με περισσότερη ισότητα και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, με ανθρωπιστικό περιεχόμενο, που αντιτίθεται σε όλες τις μορφές διακρίσεων και ρατσισμού.
Μιλώντας συνοπτικά: είναι σαφές ότι η Μέση Ανατολή υφίσταται βαθιές αλλαγές, σε σχέση με αυτό που ήταν δεκαετίες πριν. Εάν πρέπει να οριστεί κάποιο κομβικό ιστορικό σημείο για την έναρξη μιας πορείας διαδοχικών εξελίξεων που σκιαγραφούν το σκηνικό των προαναφερθέντων αλλαγών, τότε αυτό θα ήταν ο καταστροφικός πόλεμος του Ιουλίου 2006, τον οποίο κέρδισε η Αντίσταση στο Λίβανο[1]. Τότε δεν αντιμετωπίσαμε μόνο τους ισραηλινούς, αλλά και τις ΗΠΑ, καθώς η εισβολή τους έτυχε ευρείας περιφερειακής και διεθνούς υποστήριξης. Εάν όμως χρειάζεται να παρατεθούν γενικότεροι τίτλοι και βασικά γεγονότα για να εκφράσουν αυτές τις αλλαγές, θα ήταν:
- Η επιτυχία της θεωρίας της Αντίστασης και η έμπρακτη νίκη της, η υλοποίηση στρατηγικών επιτευγμάτων και η συμβολή της Αντίστασης στη δημιουργία μιας ισορροπίας δυνάμεων που υπερβαίνει τα τοπικά πλαίσια και τα εθνικά σύνορα, επεκτεινόμενη στον ευρύτερο γεωστρατηγικό περιφερειακό χώρο.
- Η αμερικανική αποτυχία σε όλους τους πολέμους που διεξήγαγαν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, και η αδυναμία τους, παρά τη στρατιωτική ισχύ των ιδίων και των συμμάχων τους, να επιτύχουν τους πολιτικούς στόχους τους ή να υλοποιήσουν τα στρατηγικά σχέδιά τους. Αυτό είναι το αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη, τη Συρία και την Υεμένη. Το σχέδιο της «Μεγάλης Μέσης Ανατολής» έχει αποτύχει. Ο πόλεμος «Σοκ και Δέος» στο Ιράκ έληξε άδοξα. Ο διεθνής πόλεμος που εξαπολύθηκε εναντίον της Συρίας απέτυχε να συντρίψει το συριακό κράτος ή να αλλάξει το καθεστώς. Και η Υεμένη έχει μετατραπεί σε ένα στρατηγικό αδιέξοδο για τις δυνάμεις εισβολής.
- Η αδυναμία εξαφάνισης του Παλαιστινιακού Ζητήματος, η επιδείνωση των αδιεξόδων του Ισραήλ, η μετατροπή της Γάζας σε τόπο ανυπότακτης αντίστασης, η δημιουργία επιτυχημένων εξισώσεων αποτροπής και ισορροπίας, και η αυξανόμενη αντίσταση στα παλαιστινιακά εδάφη του 1948.
Δύο προκλήσεις, δύο εικόνες, μια σύνθετη οπτική
Από την άλλη, όμως, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις ακόλουθες δύο προκλήσεις, οι οποίες αποτελούν πραγματική απειλή για τα συμφέροντα των λαών, δύο τρωτά σημεία στην πορεία της αντιπαράθεσης, και στρατηγικά εργαλεία στα χέρια των εχθρών της αντίστασης.
Η πρώτη πρόκληση είναι ο οικονομικός αποκλεισμός και η πολιτική των χρηματοπιστωτικών και οικονομικών κυρώσεων που επιβάλλουν οι Αμερικανοί εναντίον ατόμων, οντοτήτων και χωρών που αντιτίθενται στις πολιτικές τους. Αυτά έχουν πλέον άμεσο και επιζήμιο αντίκτυπο όχι μόνο στα συμφέροντα των ατόμων και των οικονομιών των χωρών, αλλά και συνολικά στις κοινωνίες και τους λαούς αυτών των χωρών, ακόμα και από άποψη επαρκούς διατροφής, προστασίας της υγείας και διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής.
Η δεύτερη πρόκληση αφορά την υποδαύλιση διαιρέσεων εντός αυτών των κοινωνιών, την ανακίνηση και εμβάθυνση υπαρκτών αντιφάσεων, και τη μετατροπή των πολιτικών διαφορών σε βαθιές κάθετες διαιρέσεις, έτσι ώστε να απειλούν την ενότητα και τη σταθερότητα αυτών των κοινωνιών. Η μετάθεση των αντιπαραθέσεων εκτός του θεσμικού πλαισίου και των συνταγματικών δομών είναι η καλύτερη συνταγή για τη διευκόλυνση εξωτερικών παρεμβάσεων και την υποδαύλιση εμφύλιων προστριβών, που θα οδηγήσουν στη δημιουργία διχασμένων κοινωνιών και εύθραυστων κρατών.
Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, το σκηνικό της Μέσης Ανατολής «δείχνει» δύο διαφορετικές εικόνες, που ωστόσο συνδέονται μεταξύ τους στην προσπάθεια κατανόησης του πλαισίου της σύγκρουσης, των στοχεύσεών της, του κόστους της, του μέλλοντός της, καθώς και στην προσπάθεια κατανόησης των μηχανισμών λειτουργίας της σύγκρουσης, και της επείγουσας ανάγκης για μια βαθιά ανάλυση όλων των στοιχείων, των πλεονεκτημάτων και των αδυναμιών. Μια τέτοια προσέγγιση θα επιτρέψει να αναπτυχθούν κάθετες και οριζόντιες στρατηγικές αντιπαράθεσης και αντίστασης.
Από τη μία πλευρά, λοιπόν, εμφανίζεται η εικόνα της ήττας, της αποτυχίας ή της αδυναμίας των κατοχικών, ιμπεριαλιστικών και επιθετικών δυνάμεων –δηλαδή του Ισραήλ, των ΗΠΑ και των συμμάχων τους– στην επίτευξη των στόχων τους, που είναι η αποδυνάμωση της θέλησης για αντίσταση και η τροποποίηση των στρατηγικών γεγονότων προς όφελός τους.
Από την άλλη πλευρά, οι κοινωνίες και τα κράτη που έχουν στοχοποιηθεί από τις ιμπεριαλιστικές επιθέσεις, φαίνεται να έχουν ταραγμένες οικονομίες, ένα υπό κατάρρευση ή τουλάχιστον ασταθές νομισματικό σύστημα, μια διαιρεμένη ή τουλάχιστον προβληματική κοινωνική δομή, και μια κρατική συγκρότηση με χαλαρούς ή αδύναμους θεσμούς. Με διαφορετικά λόγια, αυτό που επιδιώκουν οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους είναι να καταστήσουν αυτές τις χώρες συντρίμμια, από κρατική και κοινωνική πλευρά.
«Οφείλουμε να κατανοήσουμε το πλαίσιο της σύγκρουσης, τις στοχεύσεις της, το κόστος της, το μέλλον της, τους μηχανισμούς λειτουργίας της, αλλά και την επείγουσα ανάγκη για βαθιά ανάλυση όλων των πλεονεκτημάτων και αδυναμιών μας – έτσι θα αναπτύξουμε αποτελεσματικές στρατηγικές αντιπαράθεσης και αντίστασης»
Πού πρέπει να επικεντρώνουμε
Η ευαισθησία αυτού του θέματος υπαγορεύει, από ηθική άποψη, να τονιστεί ότι δεν υπάρχει πόλεμος χωρίς κόστος. Σε πολλές περιπτώσεις, το κόστος είναι υψηλό, ανάλογα με την ένταση της αντιπαράθεσης και το μέγεθος των δυνάμεων που αντιπαρατίθενται. Αλλά επίσης, από επαναστατική και στρατηγική άποψη, η σημασία του ζητήματος υπαγορεύει να επικεντρωθεί κανείς πάνω απ’ όλα σε δύο σημεία: α) στη σημασία του οικονομικού και νομισματικού ζητήματος, δεδομένου του αμερικανικού ηγεμονικού καθεστώτος στις διεθνείς σχέσεις, και β) στη σημασία του εθνικού ζητήματος εντός των κρατικών οντοτήτων με στόχο την προστασία της εσωτερικής ενότητας, κλείνοντας δηλαδή τους πόρους μέσω των οποίων παρεμβαίνουν εξωτερικές δυνάμεις.
Δεν θα είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί η ηγεμονία ων ΗΠΑ στον χρηματοπιστωτικό και οικονομικό τομέα – εκτός εάν διευρυνθεί το μέτωπο των πληγέντων, που πράγματι έχει ήδη αρχίσει να επεκτείνεται. Πρόσφατα σημαντικές διεθνείς ενδείξεις έχουν αρχίσει να ενισχύουν αυτή την κατεύθυνση. Καταρχήν, εκδηλώνεται μεγάλη προθυμία εκ μέρους πολλών χωρών να γίνουν μέλη της ομάδας των BRICS,. Επιπλέον, διαφαίνεται η τάση διεξαγωγής εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των μελών των BRICS σε τοπικά νομίσματα. Κι ακόμη, αυξάνεται όλο και περισσότερο η διεθνής τάση απεξάρτησης από το δολάριο ως κύριο νόμισμα στο διεθνές εμπόριο και στο σύστημα χρηματικών μεταφορών SWIFT.
Εάν λάβουμε υπόψη τις προκλητικές και επιθετικές πολιτικές επέκτασης του ΝΑΤΟ, τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, και τις επιπτώσεις τους στη διεθνή ασφάλεια και σταθερότητα, ιδιαίτερα τις φθοροποιές επιπτώσεις τους στις ευρωπαϊκές οικονομίες, θα δούμε ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ταραχώδη διεθνή τάξη γενικά, και πιο ειδικά με μια μεταβαλλόμενη Μέση Ανατολή…
Προσωρινή νηνεμία
Ας σημειώσουμε επίσης ότι πρόσφατα έλαβαν χώρα δύο σημαντικές εξελίξεις: α) η διαδικασία οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ του Λιβάνου και της ισραηλινής οντότητας, που οδήγησε στην απελευθέρωση 860 τετρ. χλμ. της ΑΟΖ του Λιβάνου από την ισραηλινή κατοχή, και β) η συμφωνία Σαουδικής Αραβίας-Ιράν υπό την αιγίδα της Κίνας.
Η πρώτη εξέλιξη δεν θα ήταν δυνατή αν δεν είχε βασιστεί η λιβανική κυβέρνηση στην απειλή που εξαπέλυσε η Αντίσταση[2] και τις εξισώσεις που εφάρμοσε. Αυτές ανάγκασαν την ισραηλινή οντότητα να υποχωρήσει, στο φόντο μιας διεθνούς στάσης που πίεζε επίσης για ηρεμία στην Ανατολική Μεσόγειο προκειμένου να εξασφαλιστούν εναλλακτικές πηγές ενέργειας αντί για τις ρωσικές πηγές.
Η δεύτερη εξέλιξη είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη, που κατέληξε σε τέλμα και επιδείνωσε το στρατηγικό αδιέξοδο, καθώς και για άλλους λόγους που σχετίζονται με τις πολιτιστικές, κοινωνικές και αναπτυξιακές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα εντός της ίδιας της Σαουδικής Αραβίας, στο πλαίσιο της προσπάθειας του εκεί καθεστώτος να αποσπάσει κάποιον βαθμό λαϊκής νομιμοποίησης.
Κατά την άποψή μας, αυτές οι εξελίξεις δεν φαίνεται να δείχνουν μια στρατηγική επανατοποθέτηση των δυνάμεων που εμπλέκονται σε αυτές. Επομένως η σημασία τους δεν υπερβαίνει την κατάσταση μιας προσωρινής νηνεμίας, και αντικατοπτρίζει τη δύσκολη θέση των δυνάμεων που στέκονται ενάντια στον άξονα της Αντίστασης – πάντα υπό το πρίσμα των αλλαγών που έχουν επηρεάσει το περιφερειακό περιβάλλον στη Μέση Ανατολή.
Η ένωση των πεδίων
Υπάρχει ένας νέος όρος που χρησιμοποιείται από τις δυνάμεις της Αντίστασης: είναι ο όρος «ένωση των πεδίων». Με αυτόν εννοούμε ότι, αν ηττηθεί ένα κίνημα Αντίστασης σε ένα πεδίο μάχης, τα άλλα κινήματα θα το συνδράμουν. Όταν μιλάμε για πεδία, αναφερόμαστε στην Παλαιστίνη, τον Λίβανο και τη Συρία. Αυτή η θέση ακόμη αναπτύσσεται, αλλά εάν λάβει και πρακτική μορφή θα έχει μεγάλη στρατηγική σημασία, διότι θα αποτελέσει στοιχείο περιπλοκής των όρων του πολέμου. Με άλλα λόγια, ως αποτρεπτικός όρος, αυξάνει τις δυνατότητες αποκλιμάκωσης. Διότι θα γνωρίζουν ότι εάν μας κηρύξουν τον πόλεμο, αυτός δεν θα παραμείνει περιορισμένος, αλλά θα μετατραπεί σε ευρύτερη σύγκρουση – η οποία σίγουρα θα έχει αποτελέσματα που θα οδηγήσουν σε μεγάλες στρατηγικές αλλαγές.
Κοιτάζουμε το μέλλον με αισιοδοξία. Θα συνεχίσουμε να αντιστεκόμαστε. Ασκούμε το φυσικό μας δικαίωμα στην αυτοάμυνα. Είναι το δικό μας έδαφος που κατέχεται. Είναι η δική μας κυριαρχία που παραβιάζεται. Είναι εναντίον μας που επιτίθενται. Εμείς δεν έχουμε ξεκινήσει ποτέ κανέναν πόλεμο. Αυτό που πάντα κάναμε είναι να αποκρούουμε τις επιθέσεις εναντίον της πατρίδας μας. Γι’ αυτό πιστεύουμε ακράδαντα ότι έχουμε το δίκιο με το μέρος μας, και βασιζόμαστε πολύ στους φίλους μας ανά τον κόσμο. Μην υποτιμήσετε τη σημασία του Resistance Festival, πολιτικά και ηθικά. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!
* Ο Δρ Αλί Φαγιάντ είναι βουλευτής του «Μπλοκ της Αντίστασης» και μέλος της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου του Λιβάνου. Η καταγραφή της ομιλίας του, που εδώ παρουσιάζεται με ελαφρές τροποποιήσεις για τις οποίες την ευθύνη φέρει η Σύνταξη, οφείλεται στη διερμηνεία του κ. Ρόνι Μπου Σάμπα, υποψήφιου διδάκτορα και διδάσκοντα της αραβικής στο ΕΚΠΑ. Τον ευχαριστούμε θερμά για την ευγενική βοήθειά του. Οι μεσότιτλοι και οι υποσημειώσεις είναι της Σύνταξης.
[1] Αναφέρεται στην εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο, που αποκρούστηκε με επιτυχία από τις δυνάμεις της λιβανέζικης Αντίστασης, και κατέστη έτσι η πρώτη σημαντική στρατιωτική ήττα του Ισραήλ.
[2] Η απειλή ήταν ότι, εάν δεν επιτευχθεί δίκαιη οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και απελευθέρωση της ΑΟΖ του Λιβάνου, θα καταστραφούν οι ισραηλινές θαλάσσιες εξορυκτικές εγκαταστάσεις.
