Από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ευρώπη ζει με τον Μύθο της ενιαίας και ακατανίκητης Δύσης που επιβλήθηκε διαδοχικά στη ναζιστική Γερμανία και μετά στην κομμουνιστική Ρωσία, την ΕΣΣΔ. Αλήθεια; Ναι. Υπάρχει, όμως, ένα «αλλά».
Το πρώτο και διόλου ασήμαντο «αλλά» είναι ότι στο παρελθόν η Ευρώπη ενοποιήθηκε (και διαλύθηκε) πολλάκις με τη θέληση των δικών της Δυνάμεων. Ήταν όταν οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις βασίλευαν μόνες στον Κόσμο. Τώρα η Ε.Ε. συγκροτήθηκε με μυστικές, παρασκηνιακές, πρωτοβουλίες των ΗΠΑ σε συνεργασία με κάποιες προσωπικότητες –οι λεγόμενοι «πατέρες» της Ε.Ε., Ζακ Μονέ και Ρομπέρ Σουμάν– που υπονόμευσαν, μαζί με τον Ρούσβελτ, την πολιτική Ντε Γκωλ υπέρ μιας Ευρώπης ανεξάρτητης. Στόχος των ΗΠΑ ήταν η ταχεία οικονομική ευρωπαϊκή ανασυγκρότηση για να μετάσχει, υπό την ηγεσία τους, στον αγώνα επικράτησης εναντίον της ΕΣΣΔ, μετά τη Γιάλτα.
Συνοπτικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ξενοκίνητη και η ενότητα της Δύσης, (ΗΠΑ/ΕΕ) οφείλεται και υπηρετεί υπερατλαντικά συμφέροντα. Η Ευρώπη έχει ρόλο βοηθητικό – ο Μπρζεζίνσκι τη χαρακτηρίζει «προτεκτοράτο των ΗΠΑ». Επιβεβαιώθηκε όταν Βερολίνο, Παρίσι, όλη η Ε.Ε., εφάρμοσαν τις αμερικανικές εντολές για κυρώσεις στη Ρωσία θυσιάζοντας δικά τους συμφέροντα.
Η ήττα της Ευρώπης
Μετά τον Πόλεμο οι νικητές –Αγγλία / Γαλλία– διατηρούσαν την αίγλη τους βασισμένες στην ισχύ που τους έδιναν οι αποικίες τους παρά το ότι η Ευρώπη βγήκε ρημαγμένη. Δηλαδή το θέμα ηγεσίας στη Δύση ήταν σε σχετική εκκρεμότητα. Έληξε απότομα με την κρίση του Σουέζ το 1956, όπου Αγγλία / Γαλλία επιχείρησαν να υποτάξουν την Αίγυπτο του Νάσερ αλλά οι ΗΠΑ «επαιξαν» το παιχνίδι της απελευθέρωσης των αποικιών και ταπείνωσαν τους αγγλογάλλους. Εναντίον τους συντάχθηκε και η ΕΣΣΔ ως αντιαποικιακή Δύναμη. Οι ΗΠΑ τσαλάκωσαν Αγγλία / Γαλλία. Η ΕΣΣΔ ποδοπάτησε αντίστοιχα Ουγγαρία / Τσεχία. Διπολισμός.
Συνοπτικά, η Ε.Ε. μπορούσε πλέον να γεννηθεί ως υποτακτικός της υπερδύναμης.
Οι Ευρωπαίοι ανέβασαν, υπό την πίεση των ΗΠΑ, το επίπεδο αντιπαλότητας με τη Ρωσία και ζημιώθηκαν. Τώρα, για να μην χάσουν τ’ αυγά και τα καλάθια, κλωτσάνε άγρια προς τις ΗΠΑ που αντιδρούν στις καλές σχέσεις Ε.Ε.-Κίνας
Ο γάμος και το δίλημμα
Η Δύση διέρχεται τώρα την επικίνδυνη φάση που περνάνε οι μακροχρόνιοι γάμοι. Ένα διαζύγιο ΗΠΑ-Ε.Ε. θα ισοδυναμούσε με αμοιβαία απότομη καταστροφή τους. Η αναγκαστική συμβίωσή τους προκαλεί αναπόφευκτη φθορά, εκτός αν υπέρτερος κίνδυνος αναθερμάνει τις σχέσεις. Το Ουκρανικό θα αναζωπύρωνε τις σχέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε. αν έφερνε τη νίκη στη Δύση και ο Ρώσος έπαυε να είναι ισότιμος διεθνής παίκτης. Αντιθέτως η Ρωσία ούτε τον διεθνή ρόλο της έχει χάσει ούτε ηττάται. Τελικά οι Ευρωπαίοι ανέβασαν, υπό την πίεση των ΗΠΑ, το επίπεδο αντιπαλότητας με τη Ρωσία και ζημιώθηκαν. Τώρα, για να μην χάσουν τ’ αυγά και τα καλάθια, κλωτσάνε άγρια προς τις ΗΠΑ που αντιδρούν στις καλές σχέσεις Ε.Ε.-Κίνας.
Συνοπτικά, η Ρωσία είναι παραδοσιακός αντίπαλος της Ευρώπης. Η Κίνα είναι σωτήρια διέξοδος. Αλλά:
- Αν οι ΗΠΑ επιτρέψουν στην Ευρώπη ανεμπόδιστες σχέσεις με την Κίνα, ενισχύεται το Πεκίνο, ως στρατηγικός ανταγωνιστής, επωφελείται η Ρωσία, ως άμεσος αντίπαλος της Δύσης και οι Ευρωπαίοι παίρνουν θάρρος, ενισχύεται το πνεύμα ανυπακοής προς τις ΗΠΑ, διασπάται η ενιαία δυτική στρατηγική.
- Αν οι ΗΠΑ «απαγορεύσουν» στην Ε.Ε. ελεύθερες σχέσεις με την Κίνα διακινδυνεύουν μια βαθιά κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε. με τον κόσμο να κατηγορεί τις ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή δυσπραγία, να ενισχυθεί η διάθεση απεξάρτησης της Ε.Ε. Με αποτέλεσμα αρνητικές συνέπειες στη ευρωπαϊκή σταθερότητα και στη συνοχή του Δυτικού στρατόπεδου.
Συνοπτικά, αναδύονται επικίνδυνοι ανταγωνιστές της Δύσης με κορυφές του παγόβουνου Κίνα-Ρωσία και ακολουθούν μεσαίοι αλλά ισχυροί παίκτες, π.χ. Ιράν, Σ. Αραβία, και οι BRICS, με την Τουρκία να αγωνίζεται να παραμείνει «μπαλαντέρ».
Οι αντιδράσεις των μεγάλων…
Σ’ αυτό το ασταθές διεθνές τοπίο μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα, έχουν ελάχιστα, έως ανύπαρκτα περιθώρια αντίδρασης. Όταν μάλιστα οι Μεγάλοι π.χ. η Αγγλία, με μακρά πείρα στην εξωτερική πολιτική, εγκατέλειψε (BREXIT) την Ε.Ε., η Γερμανία κάνει σαν να έχει βρόχο στο λαιμό της και τρέχει αλαφιασμένη στην Κίνα, ενώ Μακρόν φεύγοντας από το Πεκίνο βγάζει λόγους α λα Ντε Γκωλ και ξεσηκώνει θύελλα εναντίον του στις ΗΠΑ.
…Και των μικρών
Οι μικρές χώρες, αν κινδυνεύουν, έχουν ίσως μόνο περιθώριο αντίδρασης να θέσουν με οξύτητα στον επικυρίαρχο το δίλημμα να αναβάλει ή να αλλάξει τον σχεδιασμό του ή αλλιώς να βρεθεί αντιμέτωπος με απρόβλεπτο αναβρασμό και ανεπιθύμητη αστάθεια σε βαθμό που να θέτει σε κίνδυνο τους στόχους του. Οι κίνδυνοι είναι προφανείς, το σθένος απαραίτητο, οι θυσίες αναγκαίες. Το θέμα είναι «απλό» και σαφές. Αν η Ελλάδα πει όχι στις απαιτήσεις του οποιουδήποτε «Συμμάχου» για μοιρασιά του Αιγαίου με συνεπαγόμενη συνεκμετάλλευση, ο εν λόγω Σύμμαχος θα διακινδυνεύσει «θερμές» καταστάσεις όπου η Ρωσία θα είναι η μόνη κερδισμένη από την έκρυθμη ατμόσφαιρα εντός και εκτός της χώρας;
Προϋπόθεση είναι να υπάρχουν (ή να ξεπεταχτούν…) Δυνάμεις, κοινωνικά στρώματα- πολιτικοί / κομματικοί οργανισμοί, διατεθειμένοι και ικανοί να σχεδιάσουν, να στηρίξουν και να οργανώσουν το πλήθος. Αλλιώς κυβερνήσεις μονοκομματικές ή συνεργασίας μπορεί να είναι απλώς φερετζές για ευτελή παράδοση άνευ όρων. Χρειαζόμαστε τον Διογένη και το φανάρι του.
Υ.Γ.: Ελληνικά ΜΜΕ παρουσίασαν με έμφαση πόσο μεγαλειώδης ήταν η συγκέντρωση του Ερντογάν στην Πόλη. Έμφαση που εξηγεί μόνο ο φόβος μήπως αυτός χάσει τις εκλογές και εμείς τη «μοναδική ευκαιρία» για συμφωνίες α λα Πρέσπες που έκλεισαν, κλείνουν, θα κλείσουμε μαζί του.
