Αιφνιδιαστική μεταβολή του ασφαλιστικού καθεστώτος χιλιάδων μικρο-επαγγελματιών της περιφέρειας
Του Βασίλη Τσάκου
Με μια εγκύκλιο (113/24/11/2009) αμφιβόλου νομιμότητας, για την οποία πολλοί φορείς και επιμελητήρια έχουν διαμαρτυρηθεί, προσφεύγοντας, μάλιστα,και στο Συνήγορο του Πολίτη, ο Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) μετέβαλε το καθεστώς ασφάλισης για χιλιάδες επαγγελματίες της χώρας (πλην των τουριστικών περιοχών), που έχουν έδρα σε χωριά κάτω των 2.000 κατοίκων και μπορούσαν, με βάση το νόμο 3050/2002, να ασφαλίζονται στον ΟΓΑ με εισοδηματικά κριτήρια.
Με τη σχετική εγκύκλιο, ο οργανισμός καθιστά υποχρεωτική πλέον, ανεξαρτήτως εισοδήματος, την ασφάλιση στον ΟΑΕΕ πολλών επιτηδευματιών (μικροπωλητές, έμποροι παζαριών, λογιστές, ξυλουργοί, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, συνεργεία καθαρισμού, ασφαλιστές, δασοπόνοι, εργολάβοι με συμβάσεις μίσθωσης έργου κ.λπ.), από την 1η Νοεμβρίου 2009.
Η εξέλιξη αυτή και, μάλιστα, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, ξεκίνησε να επιβαρύνει με 250 ευρώ μηνιαίως (3.000 ευρώ σε ετήσια βάση) τους επαγγελματίες της περιφέρειας. Ήδη, από τις αρχές του χρόνου, έχουν αρχίσει να καταφθάνουν ειδοποιητήρια και ραβασάκια πληρωμών στους επαγγελματίες για το τελευταίο δίμηνο του 2009. Σημειώνουμε ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, η εγκύκλιος έχει αναδρομική ισχύ πενταετίας!
H αιφνιδιαστική αυτή αλλαγή έχει προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στους εν λόγω επιτηδευματίες, πολλοί εκ των οποίων κάνουν λόγο ακόμα και για διακοπή της επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους, θεωρώντας δυσβάστακτο το κόστος της νέας ασφάλισης, σε σχέση με τα εισοδήματά τους από τις μικρές τοπικές κοινωνίες.
Είναι πολλά τα λεφτά…
Χωρίς να είναι ακριβής ο αριθμός των επαγγελματιών που αφορά η ρύθμιση (γίνεται λόγος για 200.000 εργαζομένους σε διάφορες μορφές ή και αυτοαπασχολούμενους), στελέχη του ΟΑΕΕ εκτιμούν ότι από την εφαρμογή της εγκυκλίου θα εισρεύσουν στα ταμεία περίπου 200 εκατ. ευρώ – ποσό σημαντικό, όπως τονίζεται, για την καταβολή των συντάξεων και της έλλειψης ρευστότητας που αντιμετωπίζει ο οργανισμός και με δεδομένη την περιορισμένη επιχορήγηση του υπουργείου Οικονομικών προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
Βεβαίως, μένει να απαντηθεί το ερώτημα αν ο ΟΑΕΕ θα καταφέρει να εισπράξει τα χρήματα αυτά από τους «νεοεισερχόμενους» επαγγελματίες, τη στιγμή που περίπου 290.000 ασφαλισμένοι του (επί συνόλου 800.000) αδυνατούν να καταβάλουν τις εισφορές τους εξαιτίας της κρίσης και της πτώσης του τζίρου τους. Ζητούμενο παραμένει επίσης αν ο ΟΑΕΕ θα καταφέρει να ανταποκριθεί –ως έχει υποχρέωση– στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των νέων ασφαλισμένων. Θα υπάρξουν γιατροί του οργανισμού στα μικρά και λίγο μεγαλύτερα χωριά ή οι επαγγελματίες θα πληρώνουν εισφορές και πάλι αγροτικοί γιατροί θα τους εξετάζουν;
Η… φαεινή
Για την έκδοση της εγκυκλίου, η διοίκηση του οργανισμού στηρίχθηκε και σε έγγραφο (1094/16/1/2009) του τέως γενικού γραμματέα του υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Δημοσθένη Μαμμωνά, με το σκεπτικό ότι οι επαγγελματίες μπορούν να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους και σε περιοχές πέραν της δηλωθείσας στην αρμόδια ΔΟΥ έδρας. Επίσης, «λόγω της διαπιστωμένης καταστρατήγησης, εκμετάλλευσης και παραποίησης του άρθρου 9 του νόμου 3050/2002 από μεγάλο αριθμό επαγγελματιών».
«Κάνοντας χρήση του νόμου, χιλιάδες επαγγελματίες δήλωναν έδρα σε προαιρετικές περιοχές, ρύθμιζαν τα εισοδήματά τους για τα 3 πρώτα έτη κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ο μέσος όρος αυτών να μην υπερβαίνει το 500πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, και έτσι απέφευγαν την ασφάλισή τους στον ΟΑΕΕ. Οι επαγγελματίες αυτοί, όμως, είχαν και έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν τη δραστηριότητά τους και σε περιοχές πέραν του τόπου που είχαν δηλώσει ως επαγγελματική έδρα και, υπό την έννοια αυτή, οφείλουν να είναι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ», μας επισήμαναν στελέχη του οργανισμού και του υπουργείου Εργασίας.
Αιφνιδιάστηκε το υπουργείο
Ο χρόνος έκδοσης της εγκυκλίου αιφνιδίασε, σύμφωνα με πληροφορίες μας, την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, στελέχη του οποίου μας δήλωσαν ότι «βιάστηκε πάρα πολύ ο ΟΑΕΕ». Από την ημερομηνία έκδοσης της εγκυκλίου μέχρι και σήμερα (25/2/2010), ο υφυπουργός Εργασίας, Γ. Κουτρουμάνης, έχει δεχτεί βομβαρδισμό ερωτήσεων στη Βουλή από μεγάλο αριθμό βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, της Ν.Δ. και του ΛΑΟΣ, το μέτρο για τους μικροεπαγγελματίες των χωριών. Αναφορά στη Βουλή για το θέμα, κατέθεσε και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Επισήμως το υπουργείο δηλώνει ότι ο νόμος καταστρατηγείται και προς την κατεύθυνση αυτή θα υπάρξει επικαιροποίησή του, όπως και αντιμετώπιση των αδικιών που δημιουργούνται από την εφαρμογή της εγκυκλίου σε επαγγελματίες με πολύ χαμηλά εισοδήματα. Το ζήτημα αναμένεται να αποσαφηνιστεί με την κατάθεση του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό, στα μέσα Μαρτίου.
