Με αφορμή την επέτειο των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, έχουμε ήδη ξεκινήσει μια σειρά παρουσιάσεων αξιόλογων εκδόσεων που φωτίζουν διάφορες πτυχές των ιστορικών γεγονότων. Είναι το αντίδοτο απέναντι στην επιχειρούμενη αναθεώρηση της Ιστορίας. Θα λέγαμε ότι πνέει ένας κυριολεκτικά αντεπαναστατικός άνεμος από πολλές πλευρές. Μια γεύση δώσαμε και στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας…
Κόντρα σε τέτοιου τύπου προσπάθειες διαστρέβλωσης των γεγονότων κινούνται αρκετές εκδόσεις. Σε έναν συνδυασμό μυθοπλασίας και πραγματικής αποτύπωσης των γεγονότων αλλά και της περιρρέουσας ατμόσφαιρας της Επανάστασης κινείται η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «1821 – Μέσα από τη ματιά σύγχρονων συγγραφέων» και κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο από τις εκδόσεις 24 Γράμματα. Περιλαμβάνει τα διηγήματα 27 συγγραφέων και το βιβλίο έχει επιμεληθεί ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, σημαντικός συγγραφέας αλλά και ερευνητής.
Τα διηγήματα με πολύ διαφορετικό ύφος προσεγγίζουν διαφορετικές πτυχές και στιγμές της Επανάστασης. Από τα μεγάλα γεγονότα, μέχρι στιγμές της καθημερινότητας, από τον ηρωισμό ως την προδοσία, από τον έρωτα ως τον θάνατο. Είναι ένα μεγάλο παζλ που όταν κανείς κλείσει το βιβλίο και ενώσει τις ψηφίδες του έχει μια καλή εικόνα για το 1821, αλλά και τον τρόπο που έχει περάσει μέσα μας αυτά τα 200 χρόνια που μεσολάβησαν.
Είχα τη χαρά να μετέχω κι εγώ στο εγχείρημα με ένα διήγημα που αφορά τη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Πολλές είναι οι συζητήσεις που κάναμε πριν και μετά με τον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη. Μια μικρή γεύση στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Συνέντευξη στον Κώστα Στοφόρο
Πώς προέκυψε αυτό το βιβλίο με τα κείμενα σύγχρονων συγγραφέων για το 1821;
Με την αφορμή του εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821, επικοινώνησα με τον εκδότη της έντυπης καθημερινής εφημερίδας Ηχώ της Άρτας κ. Νίκο Στάμο και του πρότεινα να γραφούν κείμενα για το 1821, από γνωστούς συγγραφείς. Συζητήσαμε για το ποιος θα είναι ο στόχος και ο σκοπός αυτών των κειμένων, πού θα αναφέρονται και το κυριότερο, να μην γράψουμε διδακτικά κείμενα που να επαναλαμβάνουν όσα έχουν ειπωθεί στο παρελθόν. Τα κείμενα, λοιπόν, που γράφτηκαν είναι ανέκδοτα διηγήματα και τα περισσότερα δημοσιεύτηκαν το καλοκαίρι του 2020 στην εφημερίδα Ηχώ της Άρτας. Επειδή είχαν μεγάλη ανταπόκριση από τους αναγνώστες, τα ανακάλυψε ο εκδότης Γιώργος Δαμιανός. Ήρθε σε επαφή μαζί μου και σε συνεννόηση και με την εφημερίδα, αποφασίσαμε να εκδοθούν οι ιστορίες σε έναν συλλογικό τόμο με τον τίτλο: «1821 – Μέσα από τη ματιά σύγχρονων συγγραφέων». Την έκδοση την ανέλαβαν τα «24 Γράμματα» και ο εκδότης Γιώργος Δαμιανός αγκάλιασε αυτή τη δουλειά τυπώνοντας ένα όμορφο βιβλίο με ωραία σχέδια, στήσιμο και καλό χαρτί. Μόλις πιάνεις στα χέρια το συγκεκριμένο βιβλίο σε κερδίζει με την πρώτη ματιά. Οι αναγνώστες ήδη το αγκάλιασαν και οι συγγραφείς που συμμετέχουν νιώθουν υπερήφανοι, γιατί έχουν μπροστά τους μια εξαιρετική τυπογραφική δουλειά.
Υπάρχει κάποιος συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα κείμενα;
Ναι, όλα τα κείμενα αναφέρονται σε άγνωστες στιγμές και πτυχές της Επανάστασης του 1821. Οι συγγραφείς τα είχαν ακούσει στις περιοχές που μεγάλωσαν ή τα εμπλούτισαν με πηγές της ελληνικής βιβλιογραφίας.
Είναι κυρίως ιστορίες σύγχρονες ή διαδραματίζονται εκείνα τα χρόνια;
Τα περισσότερα κείμενα αναφέρονται σε εκείνη την περίοδο του αγώνα. Λίγα αναφέρονται στο σήμερα. Θέλαμε να φωτίσουμε γεγονότα της Επανάστασης που δεν έγιναν γνωστά, αλλά και κάποιες πλευρές των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας μας, οι οποίες έμειναν στην αθέατη πλευρά της διαδρομής τους.
Έτσι έχουμε κείμενα που αναφέρονται στους ήρωες: Κολοκοτρώνη, Ανδρούτσο, Καραϊσκάκη, Νικηταρά, Μακρυγιάννη, Πετρόμπεη και σε άγνωστους που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία των Ελλήνων. Υπάρχουν και σημαντικές αφηγήσεις, όπως για την έξοδο του Μεσολογγίου ή για τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Ποια είναι η δική σας αντίληψη για τον εορτασμό των 200 ετών; Πώς θα μπορούσαμε να έχουμε ουσία πέρα από τις διάφορες εκδηλώσεις; Θα μπορούσε το βιβλίο να αξιοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση;
Ο εορτασμός του 1821 πρέπει να γίνει με στοχασμό και σκέψη. Δεν είναι ένα πανηγύρι σαν αυτά που ξέρουμε. Τα βιβλία που θα εκδοθούν, για το 1821, είναι απαραίτητο να έχουν κάτι καινούργιο να πουν. Να μάθουν οι νεότεροι και να θυμηθούν και οι παλαιότεροι όσα τους αφηγούνταν οι παππούδες τους για τον μεγάλο αγώνα της απελευθέρωσης. Για να έχουμε ουσία θα χρειαστεί να σχεδιάσουμε και να προγραμματίσουμε. Εμείς από την πλευρά μας σκεφτόμαστε, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, να παρουσιάσουμε το βιβλίο μας σε κάποιους ιστορικούς τόπους απ’ όπου κατάγονται οι συγγραφείς και αναφέρονται στα διηγήματά τους. Θα θεατροποιήσουμε κάποιες από τις ιστορίες, θα βάλουμε ντόπιους να μας αφηγηθούν γι’ αυτό το ιστορικό γεγονός που έγινε διήγημα και θα καλέσουμε τις τοπικές αρχές και όλους τους φορείς να συμμετάσχουν. Θέλουμε όλους τους κατοίκους που τους αρέσει το διάβασμα και η ιστορία να πάρουν μέρος και να μάθουν από εμάς ότι υπάρχει και κάποιο βιβλίο που να αναφέρεται όχι μόνο στη γενική Ιστορία αλλά και στην παραμελημένη τοπική ιστορία. Θα μπορούσαμε να το παρουσιάσουμε στην Άρτα, στα Γιάννενα, που δυο διηγήματα αναφέρονται στον Μακρυγιάννη και στον Αλή Πασά, στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Καλαμάτα, στον Παρνασσό, στη Δράμα, στην Ξάνθη και όπου αλλού αναφέρονται οι ιστορίες του τόμου. Θέλουμε να γιορτάσουμε μαζί με το αναγνωστικό κοινό και να θυμηθούμε γεγονότα ή να πραγματοποιήσουμε εκδηλώσεις οι οποίες θα δώσουν τον λόγο και στο κοινό ώστε να γίνει μια συζήτηση για εκείνη την εποχή που πολλοί γνωρίζουν και μερικοί ξέρουν ελάχιστα πράγματα. Και όπως γνωρίζετε η μνήμη βοηθά έναν λαό να μην τον παρασύρει η λήθη ώστε να ξεχνά την ιστορία του.
Ο εορτασμός του 1821 πρέπει να γίνει με στοχασμό και σκέψη. Δεν είναι ένα πανηγύρι σαν αυτά που ξέρουμε
Τι σας έμεινε από αυτή τη συνεργασία;
Μια εξαιρετική σχέση με τους συγγραφείς και μια φιλία και αγάπη για τα βιβλία. Οι περισσότεροι περιμένουν το καλοκαίρι του 2021 να συμμετέχουν στις παρουσιάσεις του συλλογικού τόμου και μου εκμυστηρεύτηκαν ότι είναι έτοιμοι για κάθε νέο εκδοτικό παρόμοιο βήμα.
Ο εκδότης της εφημερίδας Ηχώ της Άρτας αλλά και ο εκδότης των 24 Γράμματα τι λένε για αυτή τη σπουδαία έκδοση;
Και οι δύο είναι χαρούμενοι που συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια. Ο καθένας από την πλευρά του θεωρεί ότι έχει εκπληρώσει το καθήκον του.
