Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
Μόνο το 25% των εργαζόμενων σε ολόκληρο τον πλανήτη εκτιμάται ότι έχει σταθερή εργασιακή σχέση, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ΔΟΕ) που δημοσιεύθηκε αυτήν την εβδομάδα. Συγκεκριμένα, στις χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία (που καλύπτουν το 84% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού), το 75% των εργαζομένων απασχολούνται με προσωρινές ή βραχυπρόθεσμες συμβάσεις, με άτυπες μορφές απασχόλησης χωρίς σύμβαση ή είναι αυτοαπασχολούμενοι ή απασχολούνται σε οικογενειακές επιχειρήσεις. Ακόμη και μεταξύ των μισθωτών καταγράφεται ένα ποσοστό 42% που απασχολούνται με προσωρινές συμβάσεις.
Παρά το γεγονός ότι η μισθωτή απασχόληση επεκτείνεται συνεχώς, εξακολουθεί να αντιστοιχεί στο ήμισυ μόνο της παγκόσμιας απασχόλησης με τα σχετικά ποσοστά να διαφέρουν στις διάφορες περιοχές του πλανήτη. Για παράδειγμα, στις αναπτυγμένες οικονομίες και την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, περίπου οκτώ στους δέκα εργαζόμενους είναι μισθωτοί, όταν στη Νότια Ασία και την Υποσαχάρια Αφρική το αντίστοιχο ποσοστό είναι δύο στους δέκα. Στην Ελλάδα το ποσοστό της μισθωτής απασχόλησης είναι μόλις 62,4% (2014) όταν στην Ε.Ε. – 28 είναι 83,4% και στις χώρες υψηλού εισοδήματος 87,3%.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο της έκθεσης είναι η αύξηση της μερικής απασχόλησης, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών. Στην πλειοψηφία των χωρών για τις οποίες υπάρχει η σχετική πληροφόρηση, η μερική απασχόληση αυξήθηκε με ταχύτερους ρυθμούς σε σύγκριση με την πλήρη απασχόληση την περίοδο 2009-2013. Ο αριθμός των γυναικών που απασχολούνται με μερική απασχόληση ανέρχεται στο 24% σε σύγκριση με το 12,4% που αντιστοιχεί στους άντρες. Στην Ελλάδα το ποσοστό όσων απασχολούνται σε μη σταθερές μορφές ανέρχεται σε 52,7% όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. – 28 είναι 29,4% και στις χώρες υψηλού εισοδήματος 23,3%.
Η εισοδηματική ανισότητα αυξάνεται ή παραμένει υψηλή στην πλειοψηφία των χωρών – μία τάση που ενισχύεται από την αυξανόμενη παρουσία των μη σταθερών μορφών απασχόλησης, την αύξηση της ανεργίας και την απομάκρυνση από την αγορά εργασίας. Το εισοδηματικό χάσμα μεταξύ των εργαζομένων με σταθερή και αυτών με μη σταθερή απασχόληση έχει αυξηθεί κατά την προηγούμενη δεκαετία.
Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του ΔΟΕ, GuyRyder, «η μεταβολή που παρατηρούμε από την παραδοσιακή σχέση απασχόλησης σε μη σταθερές μορφές απασχόλησης συνδέεται σε πολλές περιπτώσεις με την αύξηση της ανισότητας και των δεικτών φτώχειας σε πολλές χώρες. Ακόμη περισσότερο, αυτές οι τάσεις διαιωνίζουν τον φαύλο κύκλο της ασθενικής παγκόσμιας ζήτησης και της αργής δημιουργίας θέσεων εργασίας που έχει χαρακτηρίσει την παγκόσμια οικονομία και πολλές αγορές εργασίας μετά την κρίση».
Ένα από τα ενδιαφέροντα ευρήματα της έκθεσης είναι η αυξανόμενη αναγνώριση ότι η ρύθμιση της εργασίας είναι απαραίτητη για να προστατευθούν οι εργαζόμενοι από αυταρχική ή άδικη μεταχείριση και για να διευκολυνθεί η σύναψη ικανοποιητικών συμβάσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
Στις δυσμενείς, για τους εργαζόμενους, εξελίξεις έχει συμβάλλει και η διαπίστωση ότι η νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης έχει ενισχυθεί ελάχιστα στις περισσότερες χώρες και περιοχές, ενώ μειώθηκε στην Ευρώπη μετά το 2008 και το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Τα ευρήματα της έκθεσης του ΔΟΕ είναι ακόμη μία απόδειξη για τις αρνητικές εξελίξεις που έχει επιφέρει στον κόσμο της εργασίας η παγκοσμιοποίηση και η συνακόλουθη αποδόμηση του εθνικού κράτους.
