Όσα θάφτηκαν: Αποχή ή κάτι άλλο χειρότερο;

Η οριακή περαιτέρω αύξηση της αποχής στις 17 Ιούνη είναι προφανές πως δεν συνάδει με την πόλωση, που για άλλη μία φορά επιβεβαίωσε τα νέα εμπεδωμένα στοιχεία μιας ταξικής διαίρεσης κι ενός -και πολιτικού πλέον- «χάσματος γενεών».

Είναι άρα εξαιρετικά διακινδυνευμένο να αποδώσουμε στην αποχή συνειδητά στοιχεία. Θυμίζουμε πως εντυπωσιακό ποσοστό αποχής είχε εμφανιστεί στις ευρωεκλογές μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Πολλοί τότε ανέλυαν το πώς η νεολαία και μεγάλες μερίδες της κοινωνίας που απορρίπτονται, παίρνουν «διαζύγιο» με όλο το πολιτικό φάσμα από τα δεξιά ώς τα αριστερά. Η εκλογή του Οκτώβρη του 2009 αποτέλεσε μία άμεση και ηχηρή διάψευση. Όχι μόνο αναστράφηκε αυτή η τάση, αλλά σημειώθηκε και μαζική υπερψήφιση του εντελώς συστημικού ΠΑΣΟΚ, από τη νεολαία και τα λαϊκά στρώματα, που πλήττονταν από τη σκληρή νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης Καραμανλή. Δεν ισχυριζόμαστε, κάθε άλλο, πως δε συντελείται στο κοινωνικό σώμα μία διεργασία αμφισβήτησης (στα όρια της απόρριψης) του καθεστωτικού πολιτικού συστήματος και της κάλπικης μεταπολιτευτικής δημοκρατίας. Ωστόσο, μαζικά ο λαός αξιοποιεί και μετέχει στις κατεστημένες διαδικασίες, όπως είναι οι εθνικές εκλογές με δυνατότητες, που η καθιερωμένη -ακόμα και αν καμώνεται την «αιρετική»- πολιτική ανάλυση, αδυνατεί να ανιχνεύσει. Μέσα σε μόλις λίγους μήνες η κοινωνική δυναμική, που βέβαια έχει τις ρίζες της στις αυθεντικές μεγαλειώδεις εκδηλώσεις του περασμένου δίχρονου, απείλησε να ανατρέψει καταλυτικά το στημένο εκλογικό σκηνικό. Πώς; Αξιοποιώντας μία φαινομενικά απόλυτα συμβατή με τη λογική του κοινοβουλευτικού «παιχνιδιού» πρόταση κυβερνητικής εναλλαγής, από την πλευρά του ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ.
Έτσι, ίσως ήταν τέτοια η ένταση αυτής της ιδιότυπης «διπλής» ψήφου, που ορισμένοι ενδέχεται να επέλεξαν συνειδητά να απέχουν, όχι για να γυρίσουν την πλάτη σε όλους, αλλά ως παθητική αποδοκιμασία στο παλιό δικομματικό κατεστημένο, είτε ως παθητική ανοχή στο νέο ρεύμα της αλλαγής. Αλλά δεν ήταν αυτή μία κύρια τάση.
Άλλο βάρυνε στην αποχή: Η συντριπτική σύνθλιψη μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, που όσο κι αν φαίνεται ακραίο, ήταν αδύνατο οικονομικά να μετακινηθούν στις εκλογικές τους περιφέρειες. Δύο στοιχεία τεκμηριώνουν αυτή την ερμηνεία. Η καθίζηση των άκυρων και λευκών, που πάντα «παρακολουθούν» ως τάσεις την αποχή – όχι όμως τώρα. Και παράλληλα η σαφής ανισομέρεια μεταξύ των μεγάλων αστικών κέντρων, όπου καταγράφηκαν μικρές αποκλίσεις και των απομακρυσμένων περιφερειών, όπου η αποχή ήταν αξιοσημείωτη.
Να πώς φωτίζονται τα χειροπιαστά προαπαιτούμενα της δημοκρατίας και θεμελιώνονται στην αλληλεγγύη. Όχι για την… επομένη εκλογή, αλλά εδώ και τώρα.

Σχόλια