Γράφει ο Γιώργος Α. Λεονταρίτης
Η αιφνίδια παραίτηση του Τσίπρα, όχι μόνο έγινε το υπ’ αριθμόν ένα θέμα στην πολιτική ειδησεογραφία, αλλά προκάλεσε ισχυρά ρίχτερ στον ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό επειδή οι σεισμικές δονήσεις στον συγκεκριμένο χώρο συμπληρώνουν τις απανωτές εκλογικές ήττες και σηματοδότησαν το τέλος μιας εποχής. Κάτι περισσότερο: Αναπόφευκτα επέρχεται η συρρίκνωση αυτού του κόμματος με το ενδεχόμενο διάλυσης να προβάλλει στο βάθος του ορίζοντα. Η κρίση γίνεται ορατή επειδή δεν υπάρχει πρόσωπο με ακτινοβολία, το οποίο να μπορεί να αναλάβει τα ηνία. Ο αλληλοσπαραγμός των δελφίνων επιταχύνει την κατεδάφιση. Ο χώρος αυτός, που φιλοδοξούσε να εκπροσωπήσει την «ανανεωτική Αριστερά», αλλιώς ξεκίνησε και τελείως διαφορετικά κατέληξε.
ΕΙΝΑΙ μια ιστορία που έχει τις ρίζες της στη διάσπαση του ΚΚΕ το 1968. Τα γεγονότα στον ανατολικό κόσμο και η επέμβαση στην Τσεχοσλοβακία προκάλεσαν το μεγάλο ρήγμα. Το ΚΚΕ που αποτελούσε «μικρό φλάουτο στη μεγάλη κόκκινη ορχήστρα», όπως έλεγε ο Μολότωφ, χωρίστηκε στα δύο και αλληλομισήθηκε. Ήταν εποχή δικτατορίας τότε στη χώρα μας, αλλά η σοβιετική εισβολή στην πατρίδα του Ντούμπτσεκ προκάλεσε διαμάχες και ακρότητες ακόμα και στους τόπους εξορίας των Ελλήνων κομμουνιστών. Η «άνοιξη» για την Αριστερά στην Ελλάδα ήλθε με τη Μεταπολίτευση.
Για πρώτη φορά όλες οι τάσεις αυτού του χώρου εκφράσθηκαν ελεύθερα. Τα έντυπα όλου του φάσματος γνώρισαν κυκλοφοριακή άνοδο. Διάχυτη ήταν η εντύπωση ότι ζούσαμε σ’ ένα συνεχές «αριστερό πανηγύρι». Καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, συναυλίες, γιορτές, φεστιβάλ, ομιλίες, συγκέντρωναν κυρίως την πλειονότητα της νεολαίας. Η εχθρότητα όμως του ΚΚΕ με την «άλλη συντροφική πλευρά» εστιαζόταν στην εμμονή των «ανανεωτικών» για τον τίτλο «ΚΚΕ εσωτερικού». Πρωταγωνιστής των «Ορθόδοξων» αναμφισβήτητα ήταν ο Φλωράκης. Από την πλευρά του «εσωτερικού» πολλές ήσαν οι προσωπικότητες που άφησαν τη σφραγίδα τους στο πέρασμα του χρόνου: Κύρκος, Δρακόπουλος, Φιλίνης, Μπανιάς, Μπριλλάκης, Μπενάς, Γιάνναρος, Κουβέλης, Αλέκος Αλαβάνος, Ν. Κωνσταντόπουλος, Δαμανάκη κ.ά. Υπήρχε παράλληλα και μια συρρικνωμένη ΕΔΑ, με τον Ηλιού, τον Ηλιόπουλο, τον Γλέζο, τον Μίκη Θεοδωράκη και άλλους παλιούς Εδαΐτες που φιλοδοξούσαν να ξαναζωντανέψουν το ιστορικό κόμμα που είχε ιδρύσει ο Γιάννης Πασαλίδης.
ΤΟ ΠΕΡΙΕΡΓΟ ήταν ότι στις εκλογές δεν κερδίζαμε μεγάλα ποσοστά, αλλά η αισιοδοξία δεν μας εγκατέλειπε. Κάποτε πιστέψαμε ότι είχε φθάσει η «μεγάλη ώρα» με την «Ενωμένη Αριστερά» που έγινε με χίλιες δυσκολίες. Τη συγκρότησαν το ΚΚΕ, οι του «εσωτερικού» και η ΕΔΑ. Προσωρινοί ήταν οι στόχοι αλλά και ο χαρακτήρας που πήρε. Η ελπίδα όμως υπήρχε. Σε χωριστά έδρανα βλέπαμε στη Βουλή πέρα από το ΚΚΕ, να κάθονται μαζί Ηλιού, Δρακόπουλος και Κύρκος. Κι όμως, μιλούσαμε για «επιτυχίες»… Τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν πάνω στην Κουμουνδούρου όταν κάποιο πρωί επισκέφθηκε την τότε ΕΑΡ ο Φλωράκης. Ήταν η στιγμή που έλιωσαν οι πάγοι. Χειραψίες, χαμόγελα του Χαρίλαου με τον Κύρκο και τον Δρακόπουλο. Σχεδόν δεν το πιστεύαμε. Μάρτιος 1989 κυκλοφόρησε το κοινό πόρισμα ΚΚΕ-ΕΑΡ. «Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου» έγραφε απάνω ο τίτλος. Δεκαμελή διοικούσα επιτροπή είχε η «Ενωμένη Αριστερά», αποτελούμενη από τους: Χαρ. Φλωράκη, Βας. Εφραιμίδη, Στ. Ηλιόπουλο, Μίκη Θεοδωράκη, Νίκο Καλούδη, Ν. Κυριακίδη, Λ. Κύρκο, Γ. Σπηλιόπουλο και Κ. Φιλίνη. Τότε, βέβαια, δεν υπήρχε δυνατότητα για συμμετοχή της Αριστεράς σε κυβερνητικό σχήμα. Υπήρξε όμως ένα άγνωστο περιστατικό.
Ο Κ. Καραμανλής κάλεσε τον Ηλιού και του είπε ότι θα επιθυμούσε να τον έχει στην κυβέρνηση «εθνικής ενότητας». Ο Ηλιού τον ευχαρίστησε ευγενικά αλλά κάτι τέτοιο δεν ήταν στις προθέσεις του. Αλλά και ο Καραμανλής συνάντησε έντονες πιέσεις από πολλούς «παράγοντες» για τέτοιο «άνοιγμα» κι έκανε πίσω. Ο Ηλιού, πάντα μεγαλόψυχος, ποτέ δεν κοινολόγησε αυτή την πρόσκληση, για να μην φέρει σε δύσκολη θέση τον ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας. Θυμάμαι κι ένα εύθυμο «παραλειπόμενο» εκείνων των χρόνων. Σε μια δεξίωση στους κήπους του προεδρικού Μεγάρου, καθώς κουβέντιαζα με τον Λ. Κύρκο, τον Σοφιανό Χρυσοστομίδη και τον Τάσο Βουρνά, μας πλησιάζει ο Καραμανλής και με τη βαριά προφορά του, κουνώντας το δάκτυλο, είπε στον Κύρκο: «Παρακολουθώ τις προσπάθειές σας. Θα αποτύχετε. Είστε σε λάθος τόπο, σε λάθος ώρα, σε λάθος κόμμα…»! Η πραγματική αποτυχία επρόκειτο να έλθει πολλά χρόνια αργότερα, δηλαδή στις μέρες μας. Στο ερώτημα «γιατί, τότε, με μικρή κοινοβουλευτική εκπροσώπηση στην Ανανεωτική Αριστερά επικρατούσε συνεχής ενθουσιασμός, ενώ σήμερα με τον ΣΥΡΙΖΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση μιλάμε για πανωλεθρία» υπάρχει απάντηση. Δεν κατάλαβαν όλοι όσοι ονειρεύονταν «θριάμβους» τη χρονική στιγμή και τη μέθοδο με την οποία ο διεθνής καπιταλισμός επέβαλε τη δικτατορία του, με τη μορφή της ευρωπαϊκής ένωσης.
Ο Αλέξης Τσίπρας έφθασε σε αδιέξοδο και υπέστη ήττες, επειδή εκτροχιάσθηκε από την ιδεολογία της Αριστεράς και επέλεξε κάτι «άλλο». Έπρεπε να συνδυάσει την επαναστατική στρατηγική με μια μάχιμη πολιτική παρέμβαση, κι αν μην έφτανε στην εξουσία… Θα υπήρχε όμως ακόμα, ζωντανή, η Αριστερά…
ΠΟΛΛΟΙ ΕΙΝΑΙ οι Αριστεροί που πλανήθηκαν τραγικά, πιστεύοντας, καλόπιστα, ότι θα ήταν ποτέ δυνατόν μέσα στο φρούριο του καπιταλισμού να επιτρέψουν οι τραπεζίτες συσπείρωση ευρωπαϊκής Αριστεράς για προώθηση λαϊκών συμφερόντων. Ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε στο προσκήνιο μετά τον Κουβέλη, αλλά με την προώθηση του Αλέκου Αλαβάνου, δυναμικού και ικανού ηγετικού στελέχους. Κι ήταν –νομίζω– ο πρώτος που απογοητεύθηκε. Πάντως, ο Αλέξης επέτυχε το ακατόρθωτο. Έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της Αριστεράς! Όμως, αυτή η απότομη εκτίναξη στα ύψη τον ζάλισε. Το ύψος προκάλεσε ίλιγγο. Τον πέταξε τόσο ψηλά ώστε δεν κατάλαβε ότι προσγειώθηκε μέσα στο θηριοτροφείο των Βρυξελλών! Εκεί του ξεκαθάρισαν ωμά ότι για να μείνει στην εξουσία θα εκτελούσε χωρίς δεύτερη κουβέντα τις διαταγές του Ιερατείου του στυγνού καπιταλισμού. Μέρκελ, Λαγκάρντ, Σόιμπλε, Αμερικανοί και άλλα «σαρκοφάγα» του διέλυσαν της αυταπάτες, ότι θα μπορούσε η Ελλάδα να είναι ανεξάρτητο κράτος. Διαταγές κι αντιλαϊκά μέτρα ήσαν στο πρόγραμμα.
Το δημοψήφισμα ανετράπη χωρίς διαμαρτυρία. Κι ο Αλέξης, δυστυχώς (χωρίς να παραγνωρίζουμε τα ηγετικά του προσόντα), έσκυψε τον αυχένα. Η αρχομανία του, κανόνιζε το κοστούμι που θα φορούσε. Στην Αμερική τού έγινε «κατήχηση». Ανέπνευσε τον μολυσμένο αέρα των Βρυξελλών. Έφθασε να υμνολογήσει δημόσια τη μέγαιρα Μέρκελ. «Να γίνουμε Ευρωπαίοι»! Αυτό ήταν από τα τελευταία σλόγκαν του. Η ιδεολογία της Αριστεράς εξαερώθηκε. Ο κόσμος αντελήφθη ότι στην προεκλογική περίοδο, δεν ακούσθηκε τίποτα που να ανταποκρίνεται σε μια πραγματική Αριστερή –σοσιαλιστική– ιδεολογία. Αντιλαϊκά μέτρα σαν τους πλειστηριασμούς, που ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε κατά διαταγήν των τραπεζιτών, υποσχόταν τώρα να τα καταργήσει. Μια μικροκομματική αντι-μητσοτακική συνθηματολογία δεν ικανοποιούσε τις μάζες. Οι ψηφοφόροι πικραμένοι άρχισαν να «μεταναστεύουν» κομματικά. Παρ’ όλα αυτά –για να είμαστε αντικειμενικοί– ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Τσίπρα δεν πρόκειται να επιζήσει. Ίσως σ’ αυτό να ποντάρει μεσοπρόθεσμα κι ο ίδιος. Το μέλλον θα δείξει. Πάντως χειρίστηκε έξυπνα το στοιχείο του αιφνιδιασμού και το γύρισε υπέρ του. Επανήλθε ως πρωταγωνιστής, με την… αποχώρησή του!
Ο Αλέξης Τσίπρας έφθασε σε αδιέξοδο και υπέστη ήττες, επειδή εκτροχιάσθηκε από την ιδεολογία της Αριστεράς και επέλεξε κάτι «άλλο». Έπρεπε εγκαίρως αντί να υποταχθεί στο Ιερατείο των Βρυξελλών, να ακολουθήσει το παράδειγμα του Γκράμσι, με τις «θέσεις της Λυών». Δηλαδή, να συνδυάσει την επαναστατική στρατηγική με μια μάχιμη πολιτική παρέμβαση, κι αν μην έφτανε στην εξουσία… Θα υπήρχε όμως ακόμα, ζωντανή, η Αριστερά…
