Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Το Voyager 2 εκτοξεύτηκε από τη Γη πριν από 46 χρόνια (!), στις 20 Αυγούστου 1977. Είναι το μόνο διαστημικό σκάφος που πλησίασε και φωτογράφησε τους τέσσερις πλανήτες: Δία, Κρόνο, Ουρανό και Ποσειδώνα. Το Voyager 2 απέχει πάνω από 20 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται περίπου δύο ημέρες για να του στείλουμε ένα μήνυμα και να πάρουμε απάντηση.
H NASA σχεδιάζει να διατηρήσει τα επιστημονικά όργανα του Voyager 2 ενεργοποιημένα για μερικά χρόνια παραπάνω σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό, δίνοντας την ευκαιρία στο γερασμένο διαστημικό σκάφος να χρησιμοποιεί και τα πέντε επιστημονικά όργανά του για τη μελέτη του διαστρικού χώρου.
Το Voyager 2 και το δίδυμο Voyager 1 είναι τα μόνα διαστημόπλοια που λειτουργούν έξω από την ηλιόσφαιρα, την προστατευτική φυσαλίδα των σωματιδίων και των μαγνητικών πεδίων που δημιουργούνται από τον Ήλιο. Τα Voyager βοηθούν τους επιστήμονες να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με το σχήμα της ηλιόσφαιρας και τον ρόλο της στην προστασία της Γης από τα υψηλής ενέργειας σωματίδια και άλλες ακτινοβολίες που βρίσκονται στο διαστρικό περιβάλλον.
Και τα δύο Voyager τροφοδοτούνται ενεργειακά με θερμοηλεκτρικές γεννήτριες ραδιοϊσοτόπων, οι οποίες μετατρέπουν τη θερμότητα από την ραδιενέργεια του πλουτώνιου σε ηλεκτρική ενέργεια. Η αδιάκοπη ραδιενεργή διάσπαση σημαίνει ότι η γεννήτρια παράγει ελαφρώς λιγότερη ενέργεια κάθε χρόνο. Μέχρι στιγμής, η μείωση αυτή δεν έχει επηρεάσει την επιστημονική απόδοση της αποστολής, αλλά για να αντισταθμίσουν την απώλεια, οι μηχανικοί απενεργοποιούσαν άλλα συστήματα που δεν είναι απαραίτητα για τη διατήρηση του διαστημικού σκάφους σε πτήση. Με αυτές τις επιλογές να έχουν πλέον εξαντληθεί στο Voyager 2, ένα από τα πέντε επιστημονικά όργανα του διαστημικού σκάφους ήταν το επόμενο στη λίστα τους για να θυσιαστεί ώστε να επιτευχθεί η απαραίτητη ενεργειακή οικονομία.
Αναζητώντας έναν τρόπο για να αποφευχθεί το κλείσιμο ενός επιστημονικού οργάνου του Voyager 2, η ομάδα εξέτασε πιο προσεκτικά έναν μηχανισμό ασφαλείας που έχει σχεδιαστεί για να προστατεύει τα όργανα σε περίπτωση που η τάση του διαστημικού σκάφους έπεφτε απότομα. Επειδή μια διακύμανση της τάσης θα μπορούσε να βλάψει τα όργανα, το Voyager είναι εξοπλισμένο με έναν ρυθμιστή τάσης που ενεργοποιούσε μια εφεδρική τροφοδοσία σε μια τέτοια περίπτωση.
Η αποστολή Voyager αρχικά είχε προγραμματιστεί να διαρκέσει μόνο τέσσερα χρόνια, στέλνοντας και τα δυο διαστημικά σκάφη πέρα από τον Κρόνο και τον Δία. Η NASA επέκτεινε την αποστολή έτσι ώστε το Voyager 2 να επισκεφθεί τον Ποσειδώνα και τον Ουρανό. Το 1990, η NASA επέκτεινε πάλι την αποστολή, αυτή τη φορά με στόχο να τα στείλει έξω από την ηλιόσφαιρα. Το Voyager 1 έφτασε στα όρια της ηλιόσφαιρας το 2012, ενώ το Voyager 2 (ταξιδεύοντας πιο αργά και σε διαφορετική κατεύθυνση) έφτασε στα όρια της ηλιόσφαιρας το 2018.
Τον Σεπτέμβριο του 2020 βρισκόταν σε απόσταση 18,6 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων περίπου (ή 124 AU) από τον Ήλιο, από τον οποίο απομακρύνεται με ταχύτητα περίπου 3,3 AU το χρόνο. Σε περίπου 296.000 χρόνια, θα περάσει σε απόσταση 4,3 ετών φωτός από το Σείριο.
Όπως και ο δίδυμός του, ο Voyager 2 μεταφέρει έναν δίσκο από χρυσάφι, ένα χαιρετισμό προς τα τυχόν νοήμονα όντα που ίσως συναντήσουν το σκάφος. Ο δίσκος περιλαμβάνει ήχους, μουσική και 115 εικόνες από τον πλανήτη Γη.
Κανένα άλλο διαστημικό σκάφος δεν πρόκειται να ξεπεράσει τα δυο Voyager. Ούτε τα Pioneer, ούτε το New Horizons. Τα Voyager θα παραμένουν για αιώνες οι πιο απομακρυσμένες ανθρώπινες κατασκευές.
physicsgg.me
Τίνος είναι το φεγγάρι;
Με άρθρο του στο Foreign Policy ο συνεργάτης του Προγράμματος Reimagining Grand Strategy της δεξαμενής σκέψης Stimson Center Ρόμπερτ Μάνινγκ, προειδοποιεί ότι ο νέος Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ των ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας, επεκτείνεται στο Διάστημα.
Ήδη, ο Έλον Μασκ και άλλοι επιχειρηματίες και κυβερνήσεις θέλουν να αποικίσουν τον Άρη. Η Κίνα σχεδιάζει να κατασκευάσει βάση πυρηνικής ενέργειας στο φεγγάρι μέχρι το 2028, ενώ το ΝΑΤΟ το ανακήρυξε ήδη «επιχειρησιακό πεδίο» και σχεδιάζει μόνιμη βάση στη Σελήνη μέχρι το 2030.
«Η ίδια η “ακίνητη περιουσία” της Σελήνης είναι ήδη δυνητικά σπάνια, με το νερό να συγκεντρώνεται στον βόρειο και νότιο πόλο. Εάν προστεθεί σε αυτό το κίνητρο ο θησαυρός σπάνιων ορυκτών που βρίσκονται σε αστεροειδείς και στο φεγγάρι –σε αποθέματα μεγαλύτερα από αυτά που εξαντλούνται στη γη– το διάστημα αρχίζει να μοιάζει με μια πιθανή Άγρια Δύση» εκτιμά ο Μάνινγκ.
Στις ΗΠΑ, ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραψε το 2015 έναν νόμο για την εμπορευματοποίηση του διαστήματος που παρέχει στις αμερικανικές επιχειρήσεις το δικαίωμα να εξάγουν πόρους σε όλο τον κόσμο. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ακολούθησαν το παράδειγμά τους το 2019.
Ομοίως, το Λουξεμβούργο, επιδιώκοντας να γίνει ευρωπαϊκός κόμβος για τη διαστημική εξόρυξη, έχει θεσπίσει νόμο που παρέχει σε ιδιωτικές εταιρείες το δικαίωμα σε διαστημικούς πόρους και δημιούργησε διαστημικό κέντρο εξόρυξης. Και σαν να αποδεικνύεται ότι το διάστημα ήταν απλώς ένα ακόμη αμερικανικό σύνορο, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με ένα διάταγμα του 2020 εξουσιοδοτούσε την εμπορική ανάπτυξη διαστημικών πόρων.
Το πρόβλημα όμως που εντοπίζει ο Ρόμπερτ Μάνινγκ είναι ότι όλα αυτά δεν συμφωνούν και τόσο με την σχετική με τις διαστημικές δραστηριότητες Συνθήκη για το Outer Space (OST) του 1967, που υπογράφηκε από 113 κράτη – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας.
Η Συνθήκη εκείνη προέβλεπε ότι η εξερεύνηση και η χρήση του διαστήματος, συμπεριλαμβανομένης της σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, θα πραγματοποιηθεί προς όφελος και προς το συμφέρον όλων των χωρών, ανεξάρτητα από τον βαθμό οικονομικής ή επιστημονικής ανάπτυξής τους, και θα είναι η επαρχία όλης της ανθρωπότητας. Επίσης, ανέφερε ότι το διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, δεν υπόκειται σε εθνική ιδιοποίηση με αξίωση κυριαρχίας, μέσω χρήσης ή κατοχής ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
Η συνθήκη δεν μιλά για πληθώρα ζητημάτων που δημιουργούνται από τον πολλαπλασιασμό των διαστημικών δραστηριοτήτων, όπως το αυξανόμενο πρόβλημα των διαστημικών σκουπιδιών ή τον τρόπο αντιμετώπισης της τύφλωσης των δορυφόρων, και δεν διαθέτει μηχανισμό επίλυσης διαφορών.
Η Μεσόγειος «φλέγεται»
Η προειδοποίηση ότι η Μεσόγειος είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, εκφράστηκε κατά την 3η υπουργική διάσκεψη της Ένωσης για τη Μεσόγειο (UfM) για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ζάγκρεμπ.
Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, η περιοχή της Μεσογείου θερμαίνεται 20% ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και ως εκ τούτου, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή και έχει επίσης έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς αστικοποίησης στον κόσμο.
Η Ένωση για τη Μεσόγειο θα προχωρήσει σε 7 πρωτοβουλίες:
- Προσδιορισμό στρατηγικών για τη βελτίωση της αστικής υγείας μέσω της προώθησης καλύτερου σχεδιασμού, της παροχής κοινωνικών χώρων και υπηρεσιών στις τοπικές κοινότητες, της δράσης για το κλίμα, της διασφάλισης της βιωσιμότητας των φυσικών πόρων και των λύσεων που βασίζονται στη φύση.
- Ενθάρρυνση κοινών εργασιών για τον βιώσιμο μετασχηματισμό των πόλεων που έχουν λιμάνια και τη συνεργασία των λιμένων-πόλεων.
- Προώθηση δημόσιων πολιτικών και προγραμμάτων για οικονομικά προσιτή στέγαση, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας Εθνικών Οργανισμών Στέγασης και Παρατηρητηρίων Στέγασης.
- Προώθηση και διάδοσης της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και των παραδοσιακών οικοδομικών τεχνοτροπιών, ως μέσο για την αύξηση της πολιτιστικής ενσωμάτωσης και των λύσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
- Αύξηση της ασφάλειας των πολιτών και της ανθεκτικότητας των πόλεων απέναντι σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές.
- Έναρξη μιας διαδικασίας που θα μπορούσε να καταλήξει σε μια συγκριτική ανάλυση / συγκέντρωση μοντέλων διακυβέρνησης του παράκτιου χωροταξικού σχεδιασμού και σε μια σειρά συστάσεων.
- Συνέχιση της προώθησης έργων που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν ως βέλτιστες πρακτικές στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου αστικής δράσης της Ένωσης για τη Μεσόγειο.
