«Στο πόδι» η Κρήτη για την καταστροφή των χημικών της Συρίας δυτικά του νησιού. Του Μάριου Διονέλλη
Ως έναν βολικό σκουπιδοτενεκέ αντιμετωπίζουν τη θάλασσα της Μεσογείου ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ, σχεδιάζοντας την απόρριψη του χημικού οπλοστασίου της Συρίας χωρίς περίσκεψη για τις ανυπολόγιστες περιβαλλοντικές συνέπειες. Και ενώ η πορεία του πλοίου με τα χημικά έχει ήδη ξεκινήσει προς τα διεθνή ύδατα μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας και Λιβύης, η προεδρεύουσα χώρα της Ε.Ε. δεν έχει καν ενημερωθεί για τις διαδικασίες και τους κινδύνους αυτής της επιχείρησης.
Σφοδρές είναι οι αντιδράσεις ειδικά στην Κρήτη, που βρίσκεται πιο κοντά στο προβλεπόμενο σημείο απόθεσης των χημικών. Οι βουλευτές του νησιού, από όλα τα κόμματα, η Περιφέρεια, οι δήμοι, τα Επιμελητήρια, περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς κατοίκων ζητούν από την κυβέρνηση να μην επιτρέψει την εξέλιξη της επιχείρησης.
Τι προβλέπει το σχέδιο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν γίνει γνωστά από ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, η καταστροφή περίπου 1.000 έως 1.500 τόνων χημικών αερίων θα γίνει εν πλω, στο αμερικανικό πλοίο Cape Ray. Πρόκειται κυρίως για το νευροπαραλυτικό αέριο Sarin και το γνωστότερο ως αέριο της μουστάρδας, χωρίς να έχει γίνει γνωστό αν περιλαμβάνονται και άλλα είδη τοξικών. Η καταστροφή γίνεται πάνω στο πλοίο, σε απόσταση 500 χιλιομέτρων δυτικά της Κρήτης, με τη μέθοδο της υδρόλυσης, δηλαδή της ανάμειξης των αερίων με το θαλασσινό νερό και στη συνέχεια το μείγμα αυτό απορρίπτεται ξανά στη θάλασσα. Προς το παρόν δεν έχουν δοθεί περισσότερες πληροφορίες για το αν θα είναι μόνο ένα φορτίο που θα καταστραφεί ή αν πρόκειται να υπάρξει και συνέχεια στην επιχείρηση. Η πρώτη παρτίδα των χημικών έχει φορτωθεί από το Λιμάνι της Λατάκιας σε δανέζικο εμπορικό πλοίο που επιτηρείται από στολίσκο πολεμικών πλοίων, από τη Ρωσία, την Κίνα, τη Δανία και τη Νορβηγία, ενώ κατόπιν θα μεταφορτωθεί στο αμερικανικό ειδικά εξοπλισμένο πλοίο όπου και θα πραγματοποιηθεί η διαδικασία καταστροφής.
Οι κίνδυνοι για την περιοχή
Για σοβαρότατο κίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή της Μεσογείου κάνουν λόγο οι επιστήμονες και οι περιβαλλοντικοί φορείς. Για χημικές αντιδράσεις που θα παράγουν νέα και επικίνδυνα υγρά απόβλητα μιλά ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης Ευάγγελος Γιδαράκος, διευθυντής του Εργαστηρίου Επεξεργασίας και Διάθεσης Χημικών και Τοξικών Αποβλήτων. «Τα χημικά που μεταφέρονται από το οπλοστάσιο της Συρίας περιλαμβάνουν τα πρόδρομα στοιχεία, δηλαδή τα συστατικά για την κατασκευή των όπλων και δεν είναι αυτά καθ’ αυτά τα όπλα. Τα στοιχεία αυτά όταν έρχονται σε επαφή με το νερό μπορεί να αδρανοποιούνται ως προς τη θανατηφόρα τους δράση για τον άνθρωπο, ωστόσο δημιουργούν άλλες ενώσεις και διαφορετικά υγρά απόβλητα, που δύσκολα μπορούν να διασπαρθούν σε μία κλειστή θάλασσα σαν τη Μεσόγειο» δηλώνει στον Δρόμο ο καθηγητής.
Αν και θεωρείται δύσκολο να φτάσουν τα τοξικά αυτά μέχρι τις ακτές της Κρήτης, εν τούτοις ο καθηγητής τονίζει πως αυτό δε σημαίνει ότι δε θα επηρεάσουν το ευρύτερο οικοσύστημα. «Η είσοδος αυτών των ουσιών στο θαλάσσιο περιβάλλον θα δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα στους ζώντες οργανισμούς με αποτελέσματα που θα διαρκέσουν για πολλά χρόνια. Τα τοξικά αυτά θα είναι εκεί ακόμα και αν εμείς δεν τα δούμε ποτέ στις ακτές μας» αναφέρει ο κ. Γιδαράκος.
Το θέμα έφερε στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης η παράταξη Μία Κρήτη, η οποία παρουσίασε στοιχεία και χάρτες για τις κινήσεις πληθυσμών φαλαινών, δελφινιών, χελωνών και φώκιας στη συγκεκριμένη περιοχή. «Δεν μπορεί κανείς να μας εξασφαλίσει ότι δεν θα φτάσουν μέσω των θαλάσσιων ρευμάτων τα τοξικά αυτά στα δυτικά παράλια της Κρήτης, με άγνωστες επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα, στις ιχθυοκαλλιέργειες ή στον τουρισμό» λέει στον Δρόμο ο περιφερειακός σύμβουλος Αριστείδης Παπαδάκης, ενώ σχετική ερώτηση κατατέθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο και από τον ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων, Νίκο Χρυσόγελο.
Για καταστροφικές επιπτώσεις κάνουν λόγο σε ερωτήσεις τους στη Βουλή, σχεδόν όλοι οι βουλευτές του νησιού, μεταξύ αυτών και οι κυβερνητικοί, ζητώντας εξηγήσεις από τους αρμόδιους υπουργούς Εξωτερικών, Περιβάλλοντος και Άμυνας, Βενιζέλο, Μανιάτη και Αβραμόπουλο αντίστοιχα.
«Πόρτα» από την Αλβανία
Σύμφωνα με πληροφορίες από διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, χώρες που διαθέτουν την κατάλληλη τεχνολογία για την καταστροφή τέτοιων τοξικών σε στεγασμένες ελεγχόμενες μονάδες, αρνήθηκαν να δεχτούν στο έδαφός τους τα επικίνδυνα χημικά. Ο καθηγητής του πολυτεχνείου κ. Γιδαράκος επιβεβαιώνει πως η Γερμανία διαθέτει τέτοια τεχνογνωσία και την έχει πουλήσει και σε άλλες ευρωπαϊκές και βαλκανικές χώρες, αλλά και στη Ρωσία. «Πρόκειται για ολόκληρες μονάδες οι οποίες μέσω θερμικής επεξεργασίας, με πυρόλυση, μπορούν να καταστρέψουν αυτά τα επικίνδυνα χημικά και μάλιστα με υψηλά στάνταρ ασφάλειας και με ειδικές αντιρρυπαντικές μεθόδους» λέει στον Δρόμο ο καθηγητής και προσθέτει πως, όπως φαίνεται, καμία από τις χώρες που διαθέτουν τέτοιες εγκαταστάσεις δεν δέχτηκε να μεταφερθούν στο έδαφός της τα χημικά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του BBC μία εκ των χωρών που είπε όχι στον ΟΗΕ ήταν και η γειτονική Αλβανία. Την ίδια στιγμή κύκλοι του ελληνικού υπουργείου Άμυνας και του ΓΕΕΘΑ δήλωναν άγνοια για την όλη επιχείρηση, περίπου την ίδια ώρα που ο πρωθυπουργός ανέπτυσσε στο Στρασβούργο το όραμα της ελληνικής Προεδρίας για μια πιο σταθερή και ασφαλή Ευρώπη…
