Πέπλο σιωπής σκεπάζει τη διαβούλευση για τη διαχείριση απορριμμάτων
Οι Περιφερειακοί Σχεδιασμοί Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΠΕΣΔΑ) αποτελούν, ουσιαστικά, το πεδίο στο οποίο καθορίζεται και δένεται νομικά, το τι θα γίνονται τα απορρίμματα. Θα κερδίζουν οι εργολάβοι, θα πληρώνει ο πολίτης, το περιβάλλον και οι εργαζόμενοι στους ΟΤΑ μέσω της κατασκευής φαραωνικών εργοστασίων καύσης; Ή θα προωθηθούν τοπικές, περιβαλλοντικά φιλικές λύσεις με διαλογή στην πηγή και τη δημιουργία θέσεων εργασίας;
Όλα αυτά τα ερωτήματα αποφασίζονται και απαντώνται στον Εθνικό και στους Περιφερειακούς Σχεδιασμούς Διαχείρισης Απορριμμάτων οι οποίοι προκύπτουν -ή μάλλον θα έπρεπε να προκύπτουν- έπειτα από διαβούλευση, για να αποφασιστεί η κατεύθυνση της επικαιροποίησής τους. Κάτι που δεν συμβαίνει, βεβαίως. Η επικαιροποίηση των ΠΕΣΔΑ και τα εθνικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων βρίσκονται σε βαθύ τέλμα, παρ’ όλο που υποτίθεται ότι αποτελούν προτεραιότητα για το ΥΠΕΚΑ και την κυβέρνηση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η επιστολή της Νάντιας Γιαννακοπούλου, γ.γ. του ΥΠΕΚΑ, στην οποία καλούνται οι περιφερειάρχες της χώρας να ξεκινήσουν άμεσα τις διαδικασίες επικαιροποίησης των ΠΕΣΔΑ, ενόψει της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης των σχετικών διαδικασιών τον Οκτώβρη του 2014, το αργότερο. Στην επιστολή αναφέρεται, επίσης, ότι θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2014 το Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων και τον Ιούλιο του 2014 το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων. Όπως αναφέρεται, «θα πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα και να ολοκληρωθούν μέσα σε πολύ περιορισμένο χρονικό διάστημα οι διαδικασίες για την ανάθεση των τυχόν αναγκαίων μελετών ή υπηρεσιών, εφόσον απαιτούνται», ενώ σύμφωνα με τους προαναφερθέντες σχεδιασμούς θα καθοριστεί αν θα χρηματοδοτηθούν ή όχι. Φαστ-τρακ, δηλαδή.
Πρώτο σημείο είναι ότι όλα συμβαίνουν υπό ένα πέπλο σιωπής, μια και δεν υπήρξε η παραμικρή δημοσιότητα στην πρωτοβουλία (η επιστολή στάλθηκε 1/4!), παρ’ όλο που αφορά μια πολύ σημαντική πτυχή του τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ακόμα, δεν υπάρχει καμία επίσημη ενημέρωση από το αρμόδιο υπουργείο για το αν και πότε θα ολοκληρωθούν τα εθνικά σχέδια. Ενώ το ΥΠΕΚΑ, οι περιφέρειες και οι περιφερειακοί φορείς διαχείρισης δεν έχουν δώσει το παραμικρό στοιχείο σχετικά με τη διαδικασία επικαιροποίησης των ΠΕΣΔΑ και για τα όποια αποτελέσματά της, αν υπάρχουν. Επίσης, είναι άγνωστο σε ποιο σημείο βρίσκεται η διαβούλευση πάνω στις μελέτες του Εθνικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων και του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, πότε προβλέπεται τα εθνικά σχέδια να αποκτήσουν την οριστική μορφή τους και να δημοσιοποιηθούν και ποια μέτρα θα πάρουν το ΥΠΕΚΑ και οι περιφέρειες, ώστε οι διαδικασίες επικαιροποίησης των ΠΕΣΔΑ να λάβουν τη μέγιστη δυνατή δημοσιότητα και να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη και ουσιαστική διαβούλευση.
Δεύτερο και σημαντικότερο σημείο είναι πως έχουν αγνοηθεί πλήρως μια σειρά από προτάσεις και θέσεις κοινωνικών και πολιτικών φορέων, οι οποίοι αμφισβητούν έντονα την ορθότητα των υφιστάμενων επιλογών και αντιπροτείνουν λύσεις εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων, με προτεραιότητα στην προδιαλογή των υλικών και τη διαχείριση με τη λογική της αποκέντρωσης των δραστηριοτήτων. Το χειρότερο είναι πως η αγνόηση των προτάσεων αυτών προς όφελος των φαραωνικών σχεδίων είναι κάτι που, παρατηρώντας τις κινήσεις των αρμοδίων, θεωρείται φυσιολογικό. Για πόσο θα είναι έτσι, όμως;
