Οι δύσκολοι αστερίσκοι της σύμβασης και μια σημαντική έλλειψη θεσμικής κατοχύρωσης
Όπως σωστά είχαμε επισημάνει, μετά τους πανηγυρικούς για την παραχώρηση του πρώην Στρατοπέδου Παύλου Μελά, καλό θα ήταν να περιμένουμε το σχέδιο της σύμβασης για να έχουμε πλήρη εικόνα. Και, παρά τις ελπίδες, το σχέδιο σύμβασης που δημοσιεύτηκε διατηρεί πολλά από τα αρνητικά στοιχεία του προηγούμενου, ικανά να φαλκιδεύσουν το θετικό της μη προσθήκης δόμησης για τους στρατιωτικούς στα 52 στρέμματα. Έχει επίσης μια σημαντική έλλειψη που αφορά στην θεσμική κατοχύρωση της χρήσης ως Μητροπολιτικό κοινόχρηστο χώρο πρασίνου στο διηνεκές.
Οι δύσκολοι αστερίσκοι είναι ότι διατηρούνται οι ρυθμίσεις για την απόδοση ποσοστού επί των κερδών του δήμου από εμπορικές δραστηριότητες και υπενοικιάσεις στο Ταμείο Εθνικής Άμυνας, αν και πέφτει από 10 σε 5% το ποσοστό, και της υποχρέωσης υποβολής μελέτης βιωσιμότητας. Το ΤΕΘΑ, λοιπόν, εκτός της εφάπαξ αντιπαροχής των 83 διαμερισμάτων που προορίζονταν για κοινωνικές ανάγκες, συνεχίζει την ιδιοτελή πολιτική σε βάρος των όποιων εσόδων του δήμου, τα οποία σε τελική ανάλυση θα κατευθύνονται στο ίδιο το πάρκο.
Πιο κρίσιμος όμως είναι ο όρος για τη μελέτη βιωσιμότητας εντός τριμήνου. Πού θα οδηγήσει αυτός ο όρος, όταν είναι δεδομένο ότι οι οικονομικοί πόροι που θα είναι διαθέσιμοι (10 εκ. ευρώ) δεν επαρκούν και σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις απαιτούνται 50 εκ. ευρώ; Αναπόφευκτα σε συμπράξεις με ιδιώτες «επενδυτές» που θα εκμεταλλεύονται σημαντικά τμήματα του χώρου ή κτήρια, εμπορευματοποιώντας τις χρήσεις, προκειμένου το 5% να είναι ένα αξιόλογο έσοδο για το ΤΕΘΑ. Για να συμβεί αυτό χρειάζεται μια πρόφαση και η μελέτη βιωσιμότητας μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο. Φυσικά κανείς δεν υποστηρίζει ότι μέσα στο στρατόπεδο δεν μπορούν να δραστηριοποιηθούν κάποιες μικρές ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα παρέχουν υπηρεσίες σχετικές με αυτές που θα παρέχει το πάρκο. Είναι άλλο όμως να έχουν χωροθετηθεί στο πλαίσιο της οργάνωσης του πάρκου και μετά να κληθούν οι ενδιαφερόμενοι, και άλλο να υπάρξει σύμπραξη με ιδιωτικά κεφάλαια για την ανάπτυξη του πάρκου. Σε αυτή την περίπτωση οι ιδιώτες θα έχουν λόγο και στον σχεδιασμό του πάρκου και αυτό δεν προμηνύει τίποτα καλό.
Ένας ακόμα ιδιαίτερα δεσμευτικός όρος είναι να υπάρξει πλήρης αρχιτεκτονική μελέτη εντός 12μηνου. Ποιος είναι ο λόγος για κάτι τέτοιο τη στιγμή που είναι γνωστό ότι μόνο η διαδικασία ανάθεσης μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες; Ο χρόνος αυτός θα επιμηκυνθεί αν οι αρχιτεκτονικές μελέτες ακολουθήσουν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό όπως είναι ορθό για μια επέμβαση τέτοιας κλίμακας. Ήδη από πρόσφατες δηλώσεις συμβούλου του δήμου προκύπτει ότι η αρχική αρχιτεκτονική μελέτη θα καλύψει κυρίως κτήρια και πολύ βασικά λειτουργικά στοιχεία και ότι θα χρειαστούν πολλές ειδικότερες μελέτες.
Η έλλειψη στην κατά τα άλλα λεπτομερή σύμβαση σε ό,τι αφορά τα συμφέροντα του ΤΕΘΑ, είναι ότι δεν προβλέπει την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που είναι η μόνη ασφαλής θεσμική κατοχύρωση του χαρακτήρα της έκτασης ως Μητροπολιτικό Πάρκο και των υπόλοιπων πολεοδομικών ρυθμίσεων. Οι προβλέψεις της σύμβασης μπορούν εύκολα να παρακαμφθούν μέσω ερμηνειών και παρασκηνιακών κινήσεων. Η πείρα από την Αθήνα (Πάρκο Τρίτση και αλλού) δείχνει ότι ο μόνος ασφαλής δρόμος είναι ο χαρακτηρισμός με Προεδρικό Διάταγμα. Με το ίδιο Προεδρικό Διάταγμα θα πρέπει επίσης να θεσμοθετείται και ο Φορέας Διαχείρισης με σύνθεση διοικητικού συμβουλίου που θα εξασφαλίζει τον μητροπολιτικό χαρακτήρα και επαρκή υπηρεσιακή στελέχωση. Ένας τέτοιος φορέας θα μπορεί να διεκδικεί ευκολότερα χρηματοδοτήσεις και να εξασφαλίσει το κόστος της πλήρους ανάπτυξης του πάρκου χωρίς συμπράξεις κάθε είδους με ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.
Αναμένουμε από το Δημοτικό Συμβούλιο, αφενός να απαιτήσει την απαλοιφή των όρων περί συμμετοχής στα «κέρδη», τον όρο περί βιωσιμότητας και την 12μηνη προθεσμία ολοκλήρωσης των αρχιτεκτονικών μελετών, αφετέρου να ζητήσει από τα σχετικά Υπουργεία να ξεκινήσουν την κατάρτιση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος το οποίο θα χαρακτηρίζει το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά ως πάρκο μητροπολιτικής σημασίας με αποκλειστικές χρήσεις την ανάπτυξη υψηλού πρασίνου και ήπιες πολιτιστικές δραστηριότητες στα υφιστάμενα κτήρια.
Οι πολίτες του Δήμου Παύλου Μελά, της Δυτικής Θεσσαλονίκης και του συνόλου της πόλης θα παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θα είμαστε πάντα εκεί για να στηρίξουμε το μόνο κοινωνικά και περιβαλλοντικά αποδεκτό μέλλον των πρώην στρατοπέδων που είναι η απόδοσή τους ως Μητροπολιτικών, κοινόχρηστων χώρων υψηλού πρασίνου χωρίς πρόσθετη δόμηση που θα υποδέχονται ήπιες πολιτιστικές δραστηριότητες.
Δεν ξεχνάμε το πρώην Στρατόπεδο Καρατάσσιου και τα στρατόπεδα Μεγ. Αλεξάνδρου και Παπακυριαζή στη Μενεμένη, που έχουν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ που μαζί με το Πάρκο Παύλου Μελά μπορούν να σχηματίσουν μια ζώνη πρασίνου-ανάσα για τη Δυτική Θεσσαλονίκη και όλη την πόλη, ακουμπώντας και το θαλάσσιο μέτωπο.
Πρωτοβουλία για τη διάσωση του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά
