Ανταπόκριση από την Τουρκία και το Κουρδιστάν *
Φτάνοντας στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη Παρασκευή το βράδυ, η αίσθηση που υπήρχε ήταν πως το κέντρο της πόλης, και ιδιαίτερα η Ιστικλάλ, ο πιο πολυσύχναστος πεζόδρομος, έσφυζε από κόσμο – αλλά σε μικρότερο βαθμό απ’ ό,τι συνήθως, λόγω των σαφών προειδοποιήσεων για βομβιστική επίθεση. Δυστυχώς το επόμενο πρωί οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν. Η επίθεση αυτοκτονίας στην Ιστικλάλ, ακριβώς στο σημείο που είχαμε βρεθεί το προηγούμενο βράδυ, σκότωσε 4 ξένους και τραυμάτισε πάνω από 35 ανθρώπους. Παρά τις αρχικές προσπάθειες της κυβέρνησης να αφήσει υπόνοιες για ευθύνη κουρδικών οργανώσεων, γρήγορα έγινε φανερό ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε από ισλαμιστές. Ένας φίλος από την Αριστερά εκτιμούσε ότι το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται πλέον σε ρήξη με την τουρκική κυβέρνηση και γι’ αυτό πραγματοποιεί τέτοιες επιθέσεις.
Την επόμενη μέρα, Κυριακή 20 Μαρτίου, παραμονή του Νεβρόζ, της κουρδικής πρωτοχρονιάς, η κυβέρνηση του Ερντογάν είχε απαγορεύσει τον εορτασμό στην Κωνσταντινούπολη. Όλοι οι δρόμοι που οδηγούσαν στη συνοικία Μπακίρκιοϊ ήταν αποκλεισμένοι. Μόνο από την τηλεόραση μπορέσαμε να δούμε ότι ο λίγος κόσμος που κατάφερε να συγκεντρωθεί διαλύθηκε βίαια από τις αστυνομικές δυνάμεις με δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες, συλλήψεις και πολύ ξύλο.
Σε αντίθεση με την Κωνσταντινούπολη, η κυβέρνηση δεν είχε απαγορεύσει τους εορτασμούς του Νεβρόζ στο Ντιγιάρμπακιρ (Αμέντ στα κουρδικά). Φτάνοντας εκεί το βράδυ της Κυριακής αντικρίσαμε εικόνες που θύμιζαν την κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Ελάχιστος κόσμος στους δρόμους, χωρίς να μπορεί να γνωρίζει κανείς πόσοι ήταν ασφαλίτες, και παντού αστυνομικά οχήματα, οχήματα με κανόνια νερού (ΤΟΜΑ), στρατιωτικά τζιπ, ακόμα και τεθωρακισμένα. Οι πρώτες επαφές με φίλους ενέτειναν τις ανησυχίες μας, καθώς πληροφορηθήκαμε ότι οι ξένοι δημοσιογράφοι παρεμποδίζονται συστηματικά, ενώ ήδη είχαν σημειωθεί συλλήψεις και απελάσεις. Ολόκληρες συνοικίες της πόλης ήταν αποκλεισμένες, κυριολεκτικά υπό στρατιωτική κατοχή. Το ότι καταφέραμε να φτάσουμε με ταξί στην Μπαγλάρ, μια από τις φτωχικές συνοικίες, μέρος της οποίας ήταν αποκλεισμένο, έμοιαζε με θαύμα.
Το επόμενο πρωί ξεκινήσαμε προς το Πάρκο του Νεβρόζ, χωρίς να γνωρίζουμε πως μόλις λίγη ώρα πριν είχαν αρθεί τα μπλόκα. Κόσμος έμπαινε δωρεάν στα λεωφορεία για να πάει στη γιορτή. Εντούτοις φαινόταν πως η συμμετοχή θα ήταν μειωμένη. Από τη μία η ανησυχία για αστυνομική καταστολή ή και μια απαγόρευση της τελευταίας στιγμής, και από την άλλη ο φόβος για επιθέσεις από το Ισλαμικό Κράτος, όπως οι περυσινές στο Σουρούτς και την Άγκυρα, σίγουρα απέτρεψε κάποιον κόσμο. Ταυτόχρονα, η εμπόλεμη κατάσταση σε όλο το τουρκικό Κουρδιστάν, με νεκρούς σχεδόν καθημερινά, δεν ευνοούσε την προσέλευση από άλλες περιοχές.
Φτάνοντας περάσαμε από διαδοχικούς αστυνομικούς ελέγχους και τελικά ελεγχθήκαμε και από εθελοντές της κουρδικής διοργάνωσης. Μπαίνοντας όμως στο χώρο η ατμόσφαιρα ήταν γιορταστική, με μουσική στη διαπασών, κόσμο να έχει στήσει ήδη το χορό, οικογένειες με παιδιά να χαίρονται το πάρκο. Φτάσαμε στο χώρο για τους επίσημους, τους δημοσιογράφους και τις ξένες αντιπροσωπείες, όπου συναντήσαμε Ιταλούς, Γάλλους, Νορβηγούς, Βάσκους, Καταλανούς και άλλους. Όμως η προσέλευση από άλλες χώρες ήταν μειωμένη σε σχέση με άλλες χρονιές. Οι περισσότεροι ξένοι δημοσιογράφοι έμοιαζαν μάλλον να προέρχονται από φιλικά μέσα. Στις ομιλίες τονίστηκε μεταξύ άλλων ότι τα μεγάλα ΜΜΕ είτε ήταν απόντα, είτε φρόντισαν να πάρουν εικόνες από νωρίς το πρωί, πριν μαζευτεί ο πολύς κόσμος. Άλλο βασικό σημείο των ομιλιών ήταν πως το κουρδικό κίνημα έχει επιλέξει το δρόμο της δημοκρατίας και της συνύπαρξης, ενώ αντίθετα η κυβέρνηση είτε δεν άκουσε τι έλεγε ο Οτζαλάν όλα αυτά τα χρόνια, είτε άκουσε και έκανε το ακριβώς αντίθετο.
Σε όλη τη διάρκεια του γιορτασμού ήταν έντονη η παρουσία του PKK. Νεαροί με καλυμμένα τα πρόσωπα εμφανίστηκαν στην εξέδρα και κρέμασαν σημαίες του PKK και φωτογραφίες του Οτζαλάν, και αργότερα παρατάχθηκαν με τα λάβαρα της οργάνωσης μπροστά από την εξέδρα. Στις γιγαντοοθόνες εμφανίζονταν μάρτυρες του αγώνα και βίντεο με τον Οτζαλάν. Οι εκδηλώσεις κορυφώθηκαν με την ομιλία του συμπροέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς, με φόντο πάντα τις εικόνες του φυλακισμένου ηγέτη του PKK. Στην ομιλία του ο Ντεμιρτάς αναφερόταν συνεχώς στην ειρήνη, τη δημοκρατία και τη βούληση για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Τόσο από τις ομιλίες όσο και από τον ειρηνικό τρόπο που διεξήχθη ο γιορτασμός ήταν φανερό πως το κουρδικό κίνημα προσπάθησε να στείλει ένα σαφές μήνυμα τόσο προς την κυβέρνηση και το εσωτερικό, όσο ίσως και προς το εξωτερικό: ότι επιμένει στο δρόμο των διαπραγματεύσεων, δεν ευθύνεται για τη στρατηγική του πολέμου που έχει επιλέξει η κυβέρνηση, αλλά ταυτόχρονα είναι δυνατό και μαζικό, δεν συνθηκολογεί και θα συνεχίσει να αντιστέκεται με όλα τα μέσα.
Γ.Κ.
* Συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο: Η προσπάθεια να σπάσει ο αποκλεισμός της Τζίζρε. Επίσκεψη στη Σουρ λίγες μέρες μετά την καταστροφή της.
