του Σέρτζιο Καράρο*
Οι επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών ενεργούν συχνά ως «καθοδηγητές». Ο διευθυντής της CIA Γουίλιαμ Μπερνς συναντήθηκε χθες στην Άγκυρα με τον ομόλογό του Σεργκέι Ναρίσκιν, επικεφαλής της ρωσικής SVR (υπηρεσία πληροφοριών εξωτερικού). Υπενθυμίζεται ότι ο Μπερνς διετέλεσε πρέσβης των ΗΠΑ στη Ρωσία. Η συνάντηση επιβεβαιώθηκε τόσο από αμερικανικές όσο και από ρωσικές πηγές. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε: «Τέτοιες διαπραγματεύσεις πράγματι πραγματοποιήθηκαν. Ήταν μια πρωτοβουλία της αμερικανικής πλευράς».
Η επιβεβαίωση του συνεχιζόμενου διαλόγου ήρθε από τις ίδιες τις ΗΠΑ: «Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση, δεν αναζητείται διέξοδος από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Με τους Ρώσους ήμασταν σαφείς σχετικά με τους κινδύνους κλιμάκωσης, ιδίως πυρηνικής κλιμάκωσης», δήλωσε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου, ο οποίος προτίμησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, αλλά πρόσθεσε ότι με τους Ουκρανούς έχει ήδη γίνει διάλογος. Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι ο Μπερνς «δεν διεξάγει διαπραγματεύσεις οποιουδήποτε είδους. Δεν συζητά την επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία. Στέλνει ένα μήνυμα σχετικά με τις συνέπειες της χρήσης πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία και τους κινδύνους κλιμάκωσης για τη στρατηγική σταθερότητα».
Το πρώτο ΜΜΕ που μετέδωσε την είδηση ήταν η ρωσική εφημερίδα Kommersant. Ο Τζέικ Σάλιβαν είχε ήδη μιλήσει για το πυρηνικό ζήτημα. Ο Αμερικανός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας άνοιξε δίαυλο με Ρώσους αξιωματούχους με στόχο να μειωθεί ο κίνδυνος προσφυγής σε πυρηνικά όπλα και να επιχειρηθεί να δοθεί νέα ώθηση στη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, η οποία έχει παραμείνει νεκρό γράμμα.
«Διπλωματικό σταυροδρόμι» η Τουρκία
Η συνάντηση στην Άγκυρα πιστοποιεί τον κεντρικό ρόλο της Τουρκίας όχι μόνο στη διαμεσολάβηση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, αλλά και στο διάλογο μεταξύ του ΝΑΤΟ και του Κρεμλίνου. Αλλά το να γίνει ένα «διπλωματικό σταυροδρόμι» έχει επίσης ένα τίμημα. Η ίδια η Άγκυρα έγινε την Κυριακή στόχος επίθεσης στους πολυσύχναστους δρόμους του κέντρου της Κωνσταντινούπολης, για την οποία η κυβέρνηση έσπευσε να κατηγορήσει τους Κούρδους του ΡΚΚ – αλλά οι τελευταίοι αρνήθηκαν κάθε ευθύνη.
Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού δήλωσε ότι η Άγκυρα δεν δέχεται τα συλλυπητήρια της Ουάσινγκτον σε σχέση με την τρομοκρατική επίθεση στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, σημειώνοντας ότι γνωρίζει πού συντονίστηκε η επίθεση και ότι η Τουρκία «δεν έχει πλέον καμία ανοχή σε τέτοιες προδοτικές πράξεις». Για να εκτονώσει τις εντάσεις, ο Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι θα επιβεβαιώσει την πώληση 40 αεροσκαφών F35 στην Τουρκία.
Η Άγκυρα, άλλωστε, είναι ο τόπος όπου ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι μια διαπραγμάτευση μπορεί να είναι δυνατή. Μια επιλογή που δεν αντιπαθεί ούτε ο Ρώσος ηγέτης Πούτιν. Αλλά η δήλωση του Ζελένσκι ότι δεν θα υπάρξει «Μινσκ-3» επιβεβαιώνει τη θέση του Κιέβου για απροθυμία διαπραγμάτευσης, δήλωσε στο RIA Novosti ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.
Διαφαίνονται δίαυλοι διαπραγμάτευσης
Κάποια ακόμη σημάδια διαλόγου έχουν γίνει εμφανή. Τόσο στη σύνοδο κορυφής της ASEAN στην καμποτζιανή πρωτεύουσα Πνομ Πεν όσο και στη σύνοδο κορυφής της G20 στην Ινδονησία –σε αντίθεση με προηγούμενες διεθνείς συνόδους κορυφής– η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ δεν αποχώρησε όταν μίλησε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Λαβρόφ. Εν ολίγοις, έχουν ανοίξει δίαυλοι διαπραγμάτευσης, αλλά υπάρχουν ακόμη πολλά, πολλά κομμάτια που πρέπει να τοποθετηθούν στο μονοπάτι που θα μπορούσε τουλάχιστον να οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα Politico, αρκετοί αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη θέση που εξέφρασε δημοσίως τις τελευταίες ημέρες ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ, ο οποίος χαρακτήρισε την αποχώρηση από τη Χερσώνα ένα πιθανό «ανοιχτό παράθυρο» για την ειρήνη. Η Ουάσινγκτον φοβάται ότι τέτοια μηνύματα θα μπορούσαν να ερμηνευθούν από το Κίεβο ως απώλεια της αμερικανικής υποστήριξης. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ενδείξεις ανησυχίας από τους συμμάχους των ΗΠΑ σχετικά με το αυξανόμενο παγκόσμιο κόστος της σύγκρουσης και τη σταδιακή μείωση των οπλοστασίων τους ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης στρατιωτικής βοήθειας προς τις ουκρανικές δυνάμεις.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Politico, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ προειδοποιεί ότι οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι ουκρανικές δυνάμεις τις τελευταίες εβδομάδες, πριν την αποχώρηση των Ρώσων από τη Χερσώνα, είναι μια πρόγευση του τι θα συμβεί εάν το Κίεβο επιχειρήσει να ανακτήσει τα εδάφη που κατέχει η Ρωσία από το 2014. Επιπλέον, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ φέρεται να «θέτει τις βάσεις» για ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, τις οποίες, ωστόσο, η Ουάσινγκτον θα ήθελε να διευκολύνει μόνο «σε πλήρη διαβούλευση με τους εταίρους στο Κίεβο».
* Ο Σέρτζιο Καράρο είναι ηγετικό στέλεχος του ιταλικού Δικτύου των Κομμουνιστών και διευθυντής του ιστότοπου εναλλακτικής ενημέρωσης Contropiano (contropiano.org), όπου και δημοσιεύθηκε στις 15/11/2022 το παρόν κείμενό του. Οι μεσότιτλοι είναι της Σύνταξης.
