Η τελευταία κλαδική σύμβαση των οικοδόμων υπογράφηκε στις 14/7/2009 και ίσχυε μέχρι τις 31/12/2009. Από τότε δεν έχει υπογραφεί νέα σύμβαση, αλλά μέχρι και σήμερα όσοι βρίσκουν μεροκάματο στην οικοδομή γνωρίζουν ότι το κατώτερο μεροκάματό τους, με βάση το οποίο καθορίζεται και το πολυπόθητο ένσημο είναι 61,93 ευρώ μεικτά για τον τεχνίτη. Όσοι γνωρίζουν από οικοδομή ξέρουν ότι στην πράξη οι όροι αμοιβής ποικίλουν, ανάλογα με το έργο, με τη διάρκεια και φυσικά με την διαπραγματευτική ικανότητα του οικοδόμου, που λόγω της εκτεταμένης ανεργίας στον κλάδο έχει προφανώς μειωθεί. Το ένσημο όμως, όταν και εφόσον το εξασφαλίζει ο οικοδόμος, μέχρι σήμερα ήταν καθορισμένο.
Με βάση το παραπάνω έγγραφο του ΙΚΑ όλα αυτά αποτελούν παρελθόν ή, στην καλύτερη περίπτωση, αμφισβητούνται έντονα.
Το αποκαλυπτικό έγγραφο του ΙΚΑ
Με το έγγραφο που έστειλε σε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες το Τμήμα Ελέγχου Οικοδομοτεχνικών Έργων του ΙΚΑ από τις 3 Μαΐου, διευκρινίζει πώς εφαρμόζεται στην οικοδομή ο Νόμος 4046/12 και η Πράξη 6/2012 του Υπουργικού Συμβουλίου. Σύμφωνα, λοιπόν, με την υπηρεσιακή αυτή εγκύκλιο, εφόσον έπαυσε να ισχύει η κλαδική σύμβαση του 2009, οι όροι της έχουν μεταφερθεί στην ατομική σύμβαση εργασίας. Οπότε «υπάρχει η δυνατότητα, μετά από συμφωνία των μερών να περιορισθούν οι όροι της… έως τα οριζόμενα στην Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση», φυσικά με την μείωση που αυτή έχει υποστεί μετά από τους παραπάνω νόμους.
Η κομψή διατύπωση «υπάρχει η δυνατότητα» δεν μπορεί να αποκρύψει το τι πραγματικά θα συμβεί (ή έχει ήδη συμβεί). Για τους ήδη απασχολούμενους σε οικοδομοτεχνικά έργα, σύμφωνα με το έγγραφο μπορούν να γίνονται δεκτές Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις από τους εργοδότες με ημερομίσθια χαμηλότερα από τα οριζόμενα στη ΣΣΕ του 2009, με την προϋπόθεση να επιδεικνύονται ατομικές συμβάσεις εργασίας. Για τους προσλαμβανόμενους σήμερα θεωρείται δεδομένη η ασφάλιση με βάση την ΕΓΣΣΕ. Και στις δυο περιπτώσεις, βέβαια, «δύνανται(!) το ημερομίσθιό τους να είναι μεγαλύτερο από το οριζόμενο στην ΕΓΣΣΕ». Μην ξεχνάμε ότι οι εργαζόμενοι στην οικοδομή δεν έχουν συνεχή εργασία σε μια επιχείρηση και άρα όλοι σχεδόν κάποια στιγμή θα είναι νεοπροσλαμβανόμενοι.
Τι λέει με λίγα λόγια το αποκαλυπτικό και νομικά διατυπωμένο έγγραφο του ΙΚΑ. Ότι για τις υπηρεσίες του ΙΚΑ θα θεωρούνται νόμιμοι οι εργοδότες όταν δηλώνουν ως αμοιβές αυτές που προκύπτουν από την εθνική συλλογική σύμβαση και όχι από την κλαδική των οικοδόμων, εκτός και αν με ατομικές συμβάσεις οι ίδιοι οι οικοδόμοι κατορθώσουν να αποκομίσουν κάτι παραπάνω. Πάντως για το ΙΚΑ οι εισφορές πλέον θα υπολογίζονται με τα κατώτατα μεροκάματα της Εθνικής Γενικής Σύμβασης, εκτός και αν οι υπάλληλοί του διαπιστώνουν ότι το συμβατικό ημερομίσθιο είναι παραπάνω… (εδώ γελάμε πικρά).
Διαπραγμάτευση με χειρότερους όρους
Τι θα συμβεί στην πράξη; Ακόμα και οι πιο έμπειροι και συνειδητοποιημένοι οικοδόμοι, θα πρέπει να αγωνισθούν πολύ για να αναγκάσουν το αφεντικό να υπογράψει ατομική σύμβαση όπου να φαίνεται ότι αμείβονται παραπάνω, ώστε να τους κολλήσει και ανάλογο ένσημο. Στην καλύτερη περίπτωση οι οικοδομικές επιχειρήσεις θα κάνουν χρήση της «δυνατότητας» και θα ρίξουν το ένσημο στο κατώτερο, ακόμα κι αν αμείβουν τον εργαζόμενο παραπάνω.
Το όφελος που προκύπτει για τις οικοδομικές επιχειρήσεις είναι τεράστιο. Για έναν ανειδίκευτο εργάτη της οικοδομής που με βάση την κλαδική σύμβαση των οικοδόμων θα έπρεπε να αμείβεται με 52,35 ευρώ μεικτά, το μεροκάματο του πλέον θα υπολογίζεται στα 26,18 ευρώ, δηλαδή ακριβώς στο μισό. Αλλά ακόμα κι ο τεχνίτης οικοδόμος που σήμερα παίρνει νόμιμα 61,93 ευρώ την ημέρα, αύριο θα μπορεί ο εργοδότης του να δηλώνει ότι τον αμείβει με 26,18 ευρώ, δηλαδή μείον 57,8%! Για δε τους νέους κάτω των 25 ετών, η εργασία τους στο γιαπί θα μπορεί να ασφαλίζεται για μόνο 22,83 ευρώ την ημέρα.
Πριν από μερικά χρόνια οι μετανάστες εργάτες που μάζευαν τη φράουλα στη Μανωλάδα οργανώθηκαν για να διεκδικήσουν μεροκάματο 30 ευρώ. Σήμερα στη βαριά, ανθυγιεινή κι επικίνδυνη οικοδομική εργασία τα 30 ευρώ έφτασαν να θεωρούνται κατάκτηση.
Αν και το έγγραφο αυτό από τις 3 Μαΐου έχει σταλεί σε όλους τους αρμόδιους και έχει κοινοποιηθεί και στην Ομοσπονδία Οικοδόμων, μέχρι και την ημέρα που γραφόταν αυτό το ρεπορτάζ δεν βρήκαμε κάποια επίσημη αντίδρασή της. Αντίθετα οι μεγαλοκατασκευαστές του Συνδέσμου Τεχνικών Εταιριών το έχουν αξιοποιήσει δεόντως, ενώ σε διάφορα διαδικτυακά φόρουμ πληθαίνουν οι συζητήσεις για την πρακτική εφαρμογή αυτής της εγκυκλίου του ΙΚΑ.
Γιώργος Κατερίνης
