Τελικά η οξύτατη διπλωματική αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας και η τεράστια συγκέντρωση δυνάμεων, σε αέρα και θάλασσα, γύρω από τη Συρία κατέληξε σε μια πυραυλική επίθεση που, κατά γενική ομολογία, πραγματοποιήθηκε έτσι ώστε να μην δημιουργήσει κανένα πρόβλημα στις ρωσικές δυνάμεις, ούτε να πλήξει σοβαρά τις συριακές. Σύμφωνα με τις επίσημες δηλώσεις, τουλάχιστον 105 πύραυλοι τελευταίας τεχνολογίας ρίχθηκαν κατά τριών… αφύλακτων και άδειων κτιρίων, τα οποία πρόσφατα είχαν εξετασθεί από εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ ως πιθανοί χώροι αποθήκευσης χημικών όπλων και είχαν κριθεί καθαρά. Το μοναδικό αποτέλεσμα της πυραυλικής επίθεσης, πέρα από τα αμοιβαία συμπεράσματα για τις δυνατότητες πυραύλων και αμυντικών συστημάτων, ήταν τρεις μόλις τραυματίες.
Η Δύση συνολικά και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ δεν είναι πια σε θέση να επιβάλλουν τη θέληση και τους σχεδιασμούς τους, χωρίς αυτό να κάνει τις ΗΠΑ λιγότερο τυχοδιωκτικές, απρόβλεπτες και επικίνδυνες – το αντίθετο
Η πυραυλική επίθεση μοιάζει λοιπόν να σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μην γελοιοποιηθούν δυτικοί ηγέτες, περιλαμβανομένου του Τραμπ, μετά τις πομπώδεις απειλές που είχαν εκτοξεύσει. Ταυτόχρονα, συνιστούσε δοκιμή και επίδειξη προθέσεων για επανάληψή της με άλλες προδιαγραφές, αν κριθεί αναγκαίο. Κυρίως, αποτέλεσε έκφραση μιας προσπάθειας κερδίσματος χρόνου ώστε να υπολογιστούν όλες οι παράμετροι μιας ανεξέλεγκτης σύγκρουσης ανάμεσα σε Ρωσία και ΗΠΑ αλλά και να ξεκαθαρισθούν τα ρήγματα και οι αντιπαραθέσεις μεταξύ κρίσιμων πολιτικών παραγόντων στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Παρά το γεγονός ότι η κρίση στη Μέση Ανατολή και τη Συρία κάθε άλλο παρά αποκλιμακώθηκε, επιβάλλονται ορισμένα έστω προσωρινά συμπεράσματα.
1. Υπαρκτός ο κίνδυνος πυρηνικού ολέθρου
Τριάντα περίπου χρόνια μετά την κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ και το «τέλος του ψυχρού πολέμου», η ανθρωπότητα βρίσκεται και πάλι αντιμέτωπη με μια πυρηνική καταστροφή. Στη συριακή κρίση εμπλέκονται ήδη πέντε πυρηνικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Ισραήλ) και αρκετές περιφερειακές (Τουρκία, Ιράν κ.ά) σε έναν ατέλειωτο αγώνα για τον έλεγχο της Συρίας και της ευρύτερης περιοχής. Ανατρέπονται συμμαχίες και διαμορφώνονται νέοι άξονες και συνεργασίες χωρίς να φαίνεται, μέχρι τώρα, κανένα σημάδι διευθέτησης των διαφορών. Φαίνεται ότι και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν πρόσφατα τους εναπομείναντες διαύλους επικοινωνίας για να «ξεκαθαρίσουν» αμοιβαία ότι δεν θα διστάσουν να χρησιμοποιήσουν και τέτοια όπλα αν οι ΗΠΑ υπερβούν τα εσκαμμένα και επιχειρήσουν ανατροπή του συσχετισμού δύναμης, όπως έχει καταγραφεί μετά την ήττα του ISIS. Φαίνεται ότι, ανάμεσα στα άλλα, η απειλή χρήσης πυρηνικών περιόρισε, σε αυτή τουλάχιστον τη φάση, την έκταση της επίθεσης. Το γεγονός ότι η απειλή χρήσης πυρηνικών βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα αποτελεί εξαιρετικά επικίνδυνη εξέλιξη.
2. Ενεργά ρήγματα και αδυναμίες της Δύσης
Είναι παραπάνω από φανερό ότι η Δύση συνολικά και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να επιβάλλουν, όπως στο παρελθόν, τη θέληση και τους σχεδιασμούς τους. Το μακρόχρονο βάλτωμά τους σε Αφγανιστάν και Ιράκ και η αδυναμία να ελέγξουν τις εξελίξεις στη Συρία μαρτυρούν αυτή τη νέα πραγματικότητα. Βέβαια αυτό δεν κάνει τις ΗΠΑ λιγότερο τυχοδιωκτικές, απρόβλεπτες και επικίνδυνες – το αντίθετο. Η αδυναμία αυτή τροφοδοτεί σχέδια υπέρβασής της που διχάζουν βαθιά το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ, και οξύνουν τα φαινόμενα και τις συνέπειες μιας τεράστιας ρήξης στο εσωτερικό της χώρας. Οι αμφίσημες δηλώσεις Τραμπ παραμονές της πυραυλικής επίθεσης κατά της Συρίας είναι ενδεικτικές των πιέσεων που δέχεται ο ίδιος. Πρόσφατα δημοσιεύματα στον αμερικάνικο Τύπο υποδεικνύουν μια οξύτατη αντιπαράθεση ανάμεσα στους οπαδούς μιας πλήρους πολεμικής αναμέτρησης και τον υπουργό Άμυνας Τζ. Μάτις, τον αποκαλούμενο (τι ειρωνεία και αυτή;) «σκυλί του πολέμου», που ουσιαστικά καθόρισε τα «ανώδυνα» όρια της πρόσφατης επίθεσης. Η ενδόρρηξη στις ΗΠΑ είναι ενεργή, και η έκβασή της θα καθορίσει πολλά.
3. Διασπασμένη και ανύπαρκτη Ευρώπη
Η Ευρώπη βρίσκεται σε πλήρη αδυναμία να παρουσιάσει μια ενιαία γραμμή για τα μεγάλα γεωπολιτικά διακυβεύματα – ακόμα και για εκείνα που συμβαίνουν στη γειτονιά της. Ο γαλλογερμανικός άξονας βυθίζεται σε μια αντιπαράθεση για τα μελλοντικά σχέδια διακυβέρνησης, η Ισπανία παρασύρεται στις συνέπειες της καταλανικής κρίσης, η Ιταλία αναζητά κυβέρνηση και η Βρετανία το δρόμο εξόδου της από την Ε.Ε. Οι ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν χωριστά εξωτερική πολιτική: Γαλλία-Βρετανία πρωτοστατούν στην επίθεση κατά της Συρίας, Γερμανία-Ιταλία δηλώνουν αποχή, και την ίδια στιγμή δυναμώνουν πολύμορφες ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις. Η αντιρωσική της εκστρατεία την εγκλωβίζει σε ένα πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο που τροφοδοτεί τη συνεχιζόμενη αποδυνάμωση και έναν εσωτερικό διχασμό. Σε αυτά τα πλαίσια, η Ε.Ε καθίσταται ανίκανη να παρέμβει, και βέβαια αμήχανη μπροστά στην κλιμάκωση της σύρραξης.
4.Εξευτελισμός του ΟΗΕ
Ο ΟΗΕ έχει καταστεί μηχανισμός έκδοσης ανίσχυρων ψηφισμάτων. Παρακολουθεί βουβά την παράνομη εισβολή της Τουρκίας σε Συρία και Ιράκ. Αδυνατεί να αρθρώσει λέξη για την παράνομη και χωρίς εξουσιοδότηση επίθεση των ΗΠΑ, Βρετανίας και Γαλλίας κατά της Συρίας. Το μόνο που είναι σε θέση να κάνει είναι να «ανησυχεί» για τη χρήση χημικών όπλων από τη Συρία, αλλά παραμένει ανίκανος να τεκμηριώσει ή να απορρίψει την κατηγορία. Είναι πια ο τελευταίος διεθνής μηχανισμός που μπορεί να εγγυηθεί το Διεθνές Δίκαιο.
5. Ενδυνάμωση της Ρωσίας
Βασικό χαρακτηριστικό της νέας περιόδου είναι τα σημαντικά βήματα οικονομικής ανασυγκρότησης της Ρωσίας, η στρατιωτική της ενδυνάμωση και η θεαματική επιστροφή της στο γεωπολιτικό προσκήνιο. Η παρουσία της στη Συρία, η καθοριστική της συμβολή στο πόλεμο κατά του ISIS και η στήριξη και σταθεροποίηση του Άσαντ τη βάζουν πάλι στο παιχνίδι ελέγχου της Μ. Ανατολής. Η στενή συνεργασία της με την Κίνα δίνει στη συμμαχία τους υπολογίσιμη στρατιωτική και ταυτόχρονα οικονομική ισχύ. Οι δυνατότητες που απορρέουν από τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν αναγκάσει τις ΗΠΑ να αποφύγουν, μέχρι στιγμής, τη γενίκευση της σύγκρουσης, παρόλο που το δίδυμο Ρωσίας-Κίνας στοχοποιείται ως ο βασικός αντίπαλος της δυτικής συμμαχίας.
6. Υπαρκτός κίνδυνος ανεξέλεγκτης σύγκρουσης
Η συριακή κρίση παραμένει ενεργή παρά τη σχεδιασμένα μικρής αποτελεσματικότητας δυτική πυραυλική επίθεση. Οι βασικοί παράγοντες που την τροφοδοτούν, οι ανταγωνισμοί ΗΠΑ-Ρωσίας, παραμένουν και οξύνονται. Η δράση ισχυρών, επιθετικών περιφερειακών δυνάμεων, η ενεργή εμπλοκή του Ισραήλ και της Τουρκίας, με δικούς τους ανταγωνιστικούς γεωπολιτικούς σχεδιασμούς, καθιστούν τις εξελίξεις ακόμα πιο απρόβλεπτες. Η γενίκευση της σύγκρουσης στη Μ. Ανατολή παραμένει ως το πιο πιθανό ενδεχόμενο, εγκυμονώντας τεράστιους κινδύνους για την ειρήνη και την ίδια την επιβίωση ολόκληρης της ανθρωπότητας.
