Πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για αδιέξοδη πορεία. Της Αλίκης Βεγίρη
Καιρό είχαμε να τ’ ακούσουμε, αλλά να που ξαναγύρισε πρόσφατα στο προσκήνιο, όταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος λοιδόρησε εκ νέου τον κ. Τσίπρα για το αδιέξοδο που πρέπει να αισθάνεται που είχε ποντάρει στο λόμπι της δραχμής, υπονοώντας ότι μετά τις οικονομικές επιτυχίες της κυβέρνησης το ενδεχόμενο επιστροφής στη δραχμή έχει πάψει οριστικά να υφίσταται αφήνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ ανεπανόρθωτα εκτεθειμένο.
Δεν πρόφτασε να το πει και την επόμενη μέρα, θαρρείς για να του πάει κόντρα, εμφανίστηκε ο Wolfang Münchau στους Financial Times να γράφει ορθά-κοφτά ότι «μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ή θα φύγει απ’ το ευρώ, ή και τα δυο. Η Ευρωζώνη μπορεί να πεθάνει». Τόσο απλά και τόσο καθαρά. Φυσικά προβλέψεις σε τόσο μεγάλο χρονικό ορίζοντα αντανακλούν περισσότερο την κατάσταση του παρόντος, η οποία αν και εφόσον παραμείνει στην ίδια τροχιά θα οδηγήσει στην επαλήθευση της συγκεκριμένης μακρόχρονης πρόβλεψης. Κι αυτό θέλει να τονίσει ο Münchau. Ότι όσο η γερμανική αντιμετώπιση της ευρωπαϊκής κρίσης παραμένει προσκολλημένη στη συνταγή της δημοσιονομικής λιτότητας και της πιστωτικής συρρίκνωσης, τόσο βαθύτερα θα εισέρχεται στο σπιράλ του αποπληθωρισμού και της έκρηξης των χρεών, ιδιωτικών και δημόσιων. Κάτι που αποτυπώνεται πλέον στους αριθμούς.
Το μέσο χρέος των χωρών της Ευρωζώνης έχει περάσει το 90%, ενώ ο μέσος πληθωρισμός για το 2014 προβλέπεται να κυμανθεί στο 1,1%. Για την Ελλάδα, οι προβλέψεις είναι σαφώς χειρότερες, στο -1,7% δίνει τον πληθωρισμό ο ΟΟΣΑ, κι αν κάποιοι χαίρονται βλέποντας τις τιμές να κατεβαίνουν, θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους ότι την ίδια στιγμή τα χρέη ανεβαίνουν και η οικονομία στομώνει. «Αν η Γερμανία με την τόσο μεγάλη ανταγωνιστικότητα έχει τόσο χαμηλό πληθωρισμό, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες και ειδικά η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληθωρίσουν τις οικονομίες τους σε δραματικό βαθμό, κι αυτό ύστερα από τόσα χρόνια δηλητηριώδους λιτότητας», γράφει ο Βερολινέζος δημοσιογράφος Mathew Rose.
Εκεί γύρω με τον Münchau εμφανίζεται και ο Joseph Stiglitz με άρθρο του στο Social Europe Journal, υπό τον τίτλο Μια ατζέντα για να σωθεί το ευρώ, υπενθυμίζοντάς μας ότι κάθε άλλο παρά έχουμε δέσει το ευρώ ως Ευρωζώνη, πόσο μάλλον σαν Ελλάδα.
Στο ίδιο τέμπο και ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας Ignazio Visco, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Ιl Messaggero: «Το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα θα παραμείνει σε κίνδυνο αν η Ευρώπη δεν μπορέσει να πιέσει προς στενότερη πολιτική και οικονομική ένωση». Κάτι τέτοιο, όμως, δεν φαίνεται ακόμα στον ορίζοντα, ο οποίος σκιάζεται από διαιρετικές και αποσχιστικές τάσεις τόσο μεταξύ Βορρά-Νότου, όσο και εντός των κρατών με την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί με πάταγο στις προσεχείς ευρωεκλογές.
Τον Οκτώβριο, ο διεθνής Ερυθρός Σταυρός, σε μακροσκελή του έκθεση σχετικά με τα ανθρωπιστικά αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης γράφει ότι «η κατάσταση στα 52 κράτη που συνθέτουν την Ευρώπη όχι μόνον δεν σταθεροποιείται, αλλά βαίνει σε καθοδικό σπιράλ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 18 εκατ. που λαμβάνουν βοήθεια σε τρόφιμα, 43 εκατ. που δεν έχουν αρκετή τροφή στο πιάτο τους σε καθημερινή βάση και άλλα 120 εκατ. που βρίσκονται στα όρια της φτώχειας».
Τις προάλλες η S&P αποκαθήλωσε το ένα από τα τρία ΑΑΑ στο στέμμα της Ολλανδίας, ενώ η Φινλανδία, φοβούμενη ότι θα υποστεί οσονούπω την ίδια… ατίμωση έσπευσε να ανακοινώσει την εφαρμογή ενός δεύτερου πακέτου λιτότητας, με περικοπές (πού αλλού;) στην κοινωνική πρόνοια, με συγχωνεύσεις σχολείων, κλείσιμο κέντρων περίθαλψης για ηλικιωμένους κ.λπ., νομίζοντας ανοήτως ότι θα γλιτώσει. Από το 2008 μέχρι σήμερα το δημόσιο χρέος της Φινλανδίας αυξήθηκε κατά 20 μονάδες στο 58,3% ενώ η ανταγωνιστικότητα σημείωσε πτώση.
Επιμένει η Γερμανία
Παρά το γεγονός ότι οι θαυματουργές αναπτυξιακές ικανότητες της λιτότητας έχουν στην πράξη ολοσχερώς διαψευσθεί (θυμάστε τις περισπούδαστες θεωρίες της «expansionary austerity» του Alesina και σία, στις οποίες είχαμε αναφερθεί σε παλαιότερο φύλλο;), εν τούτοις η Γερμανία αδυνατεί να αναγνωρίσει το γεγονός και συνεχίζει πεισματικά να το αρνείται, μένοντας ασφυκτικά προσκολλημένη στο «θαύμα» των εμπορικών της πλεονασμάτων και μόνον, ένα θαύμα που όπως διατείνεται θα μπορούσε να συμβεί και στον καθένα αν ακολουθούσε με θρησκευτική προσήλωση το παράδειγμά της. Ναι μεν η κρίση τα αύξησε, ταυτόχρονα όμως κούρεψε κατά πολύ το μερίδιο των γερμανικών εξαγωγών στην παγκόσμια αγορά.
Κι όχι μόνο των γερμανικών, αλλά και ολόκληρης της Ευρωζώνης.
Τελευταία τα γερμανικά πλεονάσματα και η επίδρασή τους στην κακιά μοίρα της υπόλοιπης Ευρωζώνης αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας βρέθηκαν στο στόχαστρο και των επίσημων κύκλων, πέραν των αναλυτών. Από τη μια είχαμε την έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, και κατόπιν την απόφαση της Κομισιόν να προβεί σε μια εκ του σύνεγγυς εξέταση της γερμανικής οικονομίας. Πριν από λίγες, δε, μέρες άρθρο στη Wall Street Journal έθετε το ερώτημα για το «πού πήγαν οι αποταμιεύσεις των Γερμανών» για να δώσει την απάντηση ότι μόνο στην περίοδο 2007-2011 χάθηκαν περί τα 600 δισ. ευρώ από τοξικές τοποθετήσεις των γερμανικών τραπεζών, των ασφαλιστικών εταιριών και του χρηματοπιστωτικού τομέα γενικά.
Και ποια ήταν η αντίδραση της Μέρκελ στην εντεινόμενη εξωτερική κριτική; Ίδια κι απαράλλαχτη με την απάντηση του George Bush του νεώτερου στο ερώτημα «γιατί μάς μισούν», που είχε θέσει εν μέσω του πολέμου κατά της τρομοκρατίας: «Απλά μάς ζηλεύουν!».
Μέσα σ’ αυτόν, λοιπόν, τον Αρμαγεδδώνα, ο Σαμαράς οραματίζεται επιτυχίες και ανάπτυξη.
