Της Βάννας Σφακιανάκη
Αν γινόταν ένα γκάλοπ με το ερώτημα «Ποιά είναι η Total», είναι βέβαιο ότι σχεδόν όλοι θα απαντούσαν ότι είναι «Μια γαλλική πετρελαϊκή εταιρεία». Γι’ αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον το κείμενο του Καναδού καθηγητή Alain Deneault, «Εταιρείες ως κυρίαρχα ιδιωτικά κράτη: η περίπτωση της Total» (1) που αποδίδουμε εδώ περιληπτικά, με το οποίο στοιχειοθετεί ότι η Total δεν είναι ούτε «μία», ούτε «γαλλική», ούτε «πετρελαϊκή» ούτε «εταιρεία»!
«Μία»: Η Total συσπειρώνει 1.046 εταιρείες! Οι θυγατρικές της στην Αλγερία, τη Βερμούδα, τη Βολιβία, τη Μιανμάρ, το Κατάρ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ δεν έχουν επίσημους δεσμούς με τη μητρική εταιρεία που εδράζεται στη La Défense του Παρισιού, ακόμη κι αν αυτή συντονίζει τις λειτουργίες όλων.
«Γαλλική»: Μόνο το 28% της Total βρίσκεται σε γαλλικά χέρια. Η Γαλλία δεν έχει πια καμία άμεση κυριότητα και οι θεσμικοί επενδυτές κατέχουν το 72% της εταιρείας παγκοσμίως. Σήμερα, η BlackRock με έδρα τις ΗΠΑ, κατέχει το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της Total.
«Πετρελαϊκή»: Το 2017 (η Total) απέκτησε εκτάσεις προς εξόρυξη και εκμετάλλευση από τη βραζιλιάνικη Petrobras για συνολικά 2,2 δις δολάρια. Εκμεταλλεύεται κοιτάσματα στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στη Σαουδική Αραβία, στις ΗΠΑ και στο Κατάρ, ενώ το 2017 απέκτησε μια ενοποιημένη πλατφόρμα διύλισης και πετροχημικών στη Νότια Κορέα. Κατέχει μερίδια σε άλλα 19 διυλιστήρια σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ εκμεταλλεύεται την εξαιρετικά μολυσματική για το περιβάλλον πισσώδη άμμο του Καναδά και εφαρμόζει την επικίνδυνη τεχνική της «υδραυλικής θραύσης», γνωστή ως fracking, στην Αυστραλία, τη Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, όταν δεν προχωρά σε επιχειρήσεις έρευνας και εξόρυξης μεγάλου βάθος, όπως στην Κύπρο, το Ιράν ή την Ελλάδα.
Αυτό, ωστόσο, δεν εμποδίζει την Total να υποστηρίζει μια καθαρή οικονομία, καθώς παράγει επίσης ηλιακούς συλλέκτες. Έγινε παγκόσμιος ηγέτης της ηλιακής ενέργειας μετά την απόκτηση της εταιρείας SunPower με έδρα τις ΗΠΑ το 2011 και στη συνέχεια της Saft το 2016 ενώ κυριαρχεί και στον τομέα αποθήκευσης ενέργειας. Επίσης δραστηριοποιείται στα αγροκαύσιμα, εισάγοντας τεράστιες ποσότητες φοινικέλαιου από τη Νοτιοανατολική Ασία, παρά την απειλή που αυτό συνεπάγεται στη διατροφική κυριαρχία, ιδίως στον Παγκόσμιο Νότο.
Η Total εξαγόρασε το 2017 το 23% των μετοχών της Eren, με επιλογή πλήρους ελέγχου το 2022. Το ποσοστό αυξήθηκε το 2019 σε 30%, μετά από την εξαγορά της NovEnergia. Η Total Eren, με εγκατεστημένη ισχύ 2,2 GW σε ηλιακή, αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια σε διάφορες χώρες του κόσμου, στοχεύει σε έργα ισχύος 3,6 GW έως το 2022.
Έως το 2040, το 35% της ενέργειας της Total αναμένεται να παράγεται από πετρέλαιο, το 50% από φυσικό αέριο και το 15% από πηγές χαμηλής εκπομπής άνθρακα όπως βιομάζα, ηλιακή ενέργεια και αποθήκευση ενέργειας. Εκτός από την ανάπτυξη αγωγών, λιπαντικών, πλαστικών και άλλων πετροχημικών προϊόντων, συμμετέχει στον τομέα των συσσωρευτών και των πέλετ ενώ έχει διεισδύσει και στον τομέα του υδρογόνου.
«Εταιρεία»: Το να είσαι μια κυρίαρχη οντότητα και όχι μια απλή εταιρεία, απαιτεί το να γνωρίζεις πώς να εκμεταλλευτείς όλες τις καταστάσεις. Η ποικιλία δραστηριοτήτων και το γεγονός ότι η εταιρεία ελέγχει πολλές πτυχές στον ενεργειακό τομέα –την αναζήτηση, εκμετάλλευση, μεταφορά, διύλιση, επεξεργασία, αποθήκευση, διανομή, εμπόριο και ούτω καθεξής– της επιτρέπει να επεμβαίνει στα πάντα: στο ζήτημα των Σύριων προσφύγων, στο εμπορικό εμπάργκο που επιβλήθηκε στη Ρωσία, στην ακαδημαϊκή έρευνα, στην αναβίωση των τοπικών βιομηχανιών, στην οικονομική ή τεχνική υποστήριξη για τις μικρές επιχειρήσεις, στον αγώνα κατά του διαβήτη, σε εκθέσεις μουσείων, στην αποκατάσταση ιστορικών μνημείων και την απόρριψη όλων των κοινωνικών κινημάτων!
Η ιδεολογία της δύναμης
Ο Alain Deneault εντοπίζει τρεις σταθερές στον επίσημο λόγο της εταιρείας.
«Το τεκμήριο της νομιμότητας»
Οι εκπρόσωποι της Total επιμένουν πάντα στη νομική φύση των δραστηριοτήτων της εταιρείας, με μια ρητορική του τύπου: «σεβόμαστε το νόμο, λειτουργούμε σύμφωνα με το νόμο, αυτό που κάνουμε είναι νόμιμο και αρκεί να μην απαγορεύεται – ή να επιβάλλεται κύρωση – τότε λοιπόν επιτρέπεται…»
«Τα περασμένα ανήκουν στο παρελθόν»
Προτείνουν να διαγραφεί εντελώς η ιστορική καταγραφή! Η υποβάθμιση του παρελθόντος εμποδίζει το κοινό από το να κατανοήσει πως συσσωρεύεται το κεφάλαιο – το ίδιο κεφάλαιο που δίνει στον όμιλο τα μέσα για να ξεκινήσει πολλαπλές πρωτοβουλίες.
«Μην εμπλέκετε την πολιτική»
Οι εκπρόσωποί της επιμένουν να λένε «ότι δεν ασκούν πολιτική», ενώ στη συνέχεια προσθέτουν, «μόνο γεωπολιτική». Μαζί με άλλες ιδιωτικές εταιρείες του ίδιου μεγέθους, η εταιρεία καταφέρνει να διαμορφώνει μεγάλο μέρος της παγκόσμιας βιομηχανικής και χρηματοοικονομικής τάξης πραγμάτων, καθιστώντας δύσκολο για τα κράτη να ασκήσουν την κυριαρχία τους.
(1) Ο Alain Deneault είναι Καναδός καθηγητής και συγγραφέας. Το πλήρες κείμενο δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο: www.antapocrisis.gr.
