Το έργο του Τόμας Μπέρνχαρντ σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά στο Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής»
της Χριστίνας-Βαλεντίνας Θάνου
Το έργο διαδραματίζεται την ημέρα της κηδείας του καθηγητή Μαθηματικών Γιόζεφ Σούστερ στο διαμέρισμά του που βρίσκεται στην πλατεία Ηρώων της Βιέννης (όπου τον Μάρτιο του 1938, ο Χίτλερ είχε γίνει δεκτός με κραυγές επευφημίας από τους κατοίκους της πόλης). Κεντρικοί ήρωες είναι η – εβραϊκής καταγωγής – οικογένεια του Σούστερ. Πρωταγωνιστής είναι ο καθηγητής, ο οποίος αυτοκτόνησε πέφτοντας από το παράθυρο. Η προσωπικότητά του συντίθεται μέσα από τις αφηγήσεις των οικείων του και όπως αποκαλύπτεται, παρότι ήταν οξυδερκής και ευαίσθητος, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόταν στην οικογένειά του ήταν βίαιος και απολυταρχικός.
Η Πλατεία Ηρώων ολοκληρώνεται σε τρεις πράξεις. Ένας καθρέφτης θα αντανακλά τις σιωπές και τους παραληρηματικούς μονόλογους της οικογένειας. Το έργο θα ξεκινήσει με την οικονόμο, που έχει εκπαιδευτεί στο απόλυτο έδαφος των αρχών του επιβλητικού καθηγητή Σούστερ, να βρίσκεται υπό το σοκ της αυτοκτονίας του. Η Καριοφυλλιά Καραμπέτη ερμηνεύει τον απόλυτο ψυχαναγκασμό, σαν μια ανέκφραστη προσωπικότητα μέσα σε ένα άκαμπτο σώμα. Όλη τη βία που έχει δεχτεί από τον καθηγητή, τη στρέφει στη νεότερη υπηρέτρια. Το παράθυρο του διαμερίσματος – από όπου και έπεσε ο εκλιπών – βρίσκεται στη γη. Στο βάθος, συγχορδία από πλήκτρα πιάνου ταράζει τις εκκωφαντικές σιωπές.
Ο Μπέρνχαρντ από τη μια υπερασπίζεται αυτόν τον ήρωα που πολεμάει τη νοοτροπία των Αυστριακών και από την άλλη αναδεικνύει τη φασιστική νοοτροπία του. Στην πραγματικότητα το έργο αποκαλύπτει πως το συλλογικό – τραύμα του φασισμού, η θηριωδία του κόσμου και η συνωμοσία της σιωπής για το ένοχο παρελθόν – μετατρέπεται σε ατομικό – τεράστιο συναισθηματικό φορτίο για τον Εβραίο καθηγητή, διαπερνά τον ιστό των οικογενειακών σχέσεων και τις διαποτίζει με κλίμα φασιστικό. Οι ήρωες του Μπέρνχαρντ έχουν ρουφήξει όλη τη μεταπολεμική σκόνη, ο φόβος έχει εγγραφεί στις ψυχές και τα σώματα τους. Ακόμη και αν προσπαθούν δεν μπορούν να ξεφύγουν, όπως ο οξυδερκής αδελφός Ρόμπερτ Σούστερ αποτυγχάνει να απομυθοποιήσει τον καθηγητή και παραμένει προσκολλημένος στο φάντασμα του.
Το έργο καταγγέλλει ότι σε καθεστώς δημοκρατίας – δίχως Χίτλερ – εθνικοσοσιαλιστές είναι οι καπιταλιστές και ότι η αγριότητα διαχέεται παντού. Και αυτή η διαπίστωση φέρνει την Πλατεία Ηρώων λίγο πιο κοντά στο δικό μας έδαφος, στην άνοδο των ακροδεξιών οργανώσεων και στις εθνικιστικές προκαταλήψεις. Η Πλατεία Ηρώων δεν προτείνει λύσεις. Τα πράγματα συμβαίνουν έτσι όπως έχουν παραδοθεί και οποιαδήποτε πράξη θα αποβεί ματαιότητα.
Σήμερα, υπάρχει χώρος για εμάς σε αυτή την Πλατεία;
Συντελεστές
Μετάφραση: Έρι Κύργια
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Βοηθός σκηνοθέτη: Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνικά: Κλειώ Μπομπότη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Φωτογραφίες-βίντεο: Γκέλυ Καλαμπάκα
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Μια συμπαραγωγή της Λυκόφως με το Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής»
Ερμηνεύουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστος Στέργιογλου, Μαρία Σκουλά, Υβόννη Μαλτέζου, Γιώργος Μπινιάρης, Άννα Καλαϊτζίδου, Σύρμω Κεκέ, Παναγιώτης Εξαρχέας.
INFO
Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής»
Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, τηλ.: 2108217877
Παραστάσεις: Τετάρτη: 20.00, Πέμπτη & Παρασκευή: 20.30, Σάββατο: 21.00, Κυριακή: 19.00
Διάρκεια: 140’
Εισιτήρια: 16€ Κανονικό (Τετάρτη-Παρασκευή), 18€ Κανονικό (Σάββατο-Κυριακή), 12€ Φοιτητικό, Ανέργων, ΑΜΕΑ.
