Επιμέλεια: Γιάννης Σχίζας
Μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που τρέχει μακριά από τον γαλαξία της με ταχύτητα περίπου 4 εκατομμυρίων μιλίων την ώρα, τόσο γρήγορα που θα μπορούσε να ταξιδέψει από τη Γη στη Σελήνη σε μόλις 14 λεπτά, εντόπισαν αστρονόμοι, με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Γέιλ.
Αναλύοντας εικόνες από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA οι ερευνητές ανακάλυψαν μια ασυνήθιστη, πολύ λεπτή, σχεδόν ευθεία λωρίδα νεαρών αστεριών. Έπειτα από παρατηρήσεις με το φασματόμετρο απεικόνισης χαμηλής ανάλυσης και το φασματογράφο εγγύς υπερύθρου του Αστεροσκοπείου Keck συμπέραναν ότι έβλεπαν το επακόλουθο μιας μαύρης τρύπας που πετούσε. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό The Astrophysical Journal Letters.
Η μαύρη τρύπα έχει αφήσει πίσω της ένα πρωτοφανές ίχνος από νεογέννητα αστέρια μήκους 200.000 ετών φωτός. «Πιστεύουμε ότι βλέπουμε ένα κύμα πίσω από τη μαύρη τρύπα, όπου το αέριο ψύχεται και είναι σε θέση να σχηματίσει αστέρια. Έτσι βλέπουμε τον σχηματισμό άστρων που ακολουθούν τη μαύρη τρύπα», δηλώνει ο καθηγητής Αστρονομίας και Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Πίτερ Βαν Ντόκουμ. Όπως προσθέτει χαρακτηριστικά: «Αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που επακολουθεί. Όπως τα απόνερα πίσω από ένα πλοίο, βλέπουμε τα απόνερα πίσω από τη μαύρη τρύπα».
Ο Πίτερ Βαν Ντόκουμ σημειώνει ότι «κάτι τέτοιο δεν έχουμε δει ποτέ πουθενά στο σύμπαν». «Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι υπάρχουν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες και είχε προβλεφθεί εδώ και περίπου 50 χρόνια ότι κάποιες φορές θα μπορούσαν να εκτιναχθούν από τους γαλαξίες. Εάν επιβεβαιωθεί, αυτή θα είναι η πρώτη απόδειξη μιας φυγής υπερμεγέθους μαύρης τρύπας, που θα αποδεικνύει αυτή την πρόβλεψη».
Μια πιθανή εξήγηση για τη μαύρη τρύπα που απομακρύνθηκε από τον γαλαξία καταγωγής της αφορά στη συγχώνευση δύο γαλαξιών, που και οι δύο περιέχουν μια υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στον πυρήνα τους. Καθώς οι μαύρες τρύπες στριφογυρίζουν η μία γύρω από την άλλη στο κέντρο του νέου συγχωνευμένου γαλαξία, μια τρίτη υπερμεγέθης μαύρη τρύπα μέσα σε άλλο γαλαξία εισβάλει και η αλληλεπίδραση μεταξύ των τριών δημιουργεί αρκετή ταχύτητα ώστε να τορπιλίσει μια από τις τρεις μαύρες τρύπες. Κάτι σαν ένα γαλαξιακό μπιλιάρδο μεταξύ τριών τεράστιων μαύρων τρυπών.
Σε επόμενο στάδιο οι ερευνητές επιδιώκουν να κάνουν παρατηρήσεις με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb και το διαστημικό Αστεροσκοπείο Ακτινών Χ Chandra για να επιβεβαιώσουν εάν η ανακάλυψή τους είναι στην πραγματικότητα μια μαύρη τρύπα-φυγάς.
Πηγή: ΑΜΠΕ
Υψηλή πίεση και άνοια
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι γνωστό ότι εμπλέκεται στην πρόκληση άνοιας και βλάβης στη λειτουργία του εγκεφάλου, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν ήταν γνωστό πώς ακριβώς βλάπτει τον εγκέφαλο και ποιες συγκεκριμένες περιοχές επηρεάζονται. Η μελέτη που δημοσιεύεται στο European Heart Journal δείχνει τον τρόπο που συμβαίνει αυτό.
Για την έρευνα συλλέχθηκαν πληροφορίες από μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου, γενετικές αναλύσεις και δεδομένα παρατήρησης από χιλιάδες ασθενείς για να εξεταστεί η επίδραση της υψηλής αρτηριακής πίεσης στη γνωστική λειτουργία. Στη συνέχεια οι ερευνητές έλεγξαν τα ευρήματά τους σε μια ξεχωριστή, μεγάλη ομάδα ασθενών στην Ιταλία.
Οι ερευνητές εντόπισαν ότι οι αλλαγές σε εννιά μέρη του εγκεφάλου σχετίζονται με την υψηλότερη αρτηριακή πίεση και τη χειρότερη γνωστική λειτουργία. Οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές περιελάμβαναν μειώσεις στον όγκο του εγκεφάλου και στην έκταση της επιφάνειας του εγκεφαλικού φλοιού, αλλαγές στις συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του εγκεφάλου και αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα.
Αποκαλυπτική είναι η φωτογραφία από τρισδιάστατη ανακατασκευή που δείχνει πόσο η υψηλή συστολική αρτηριακή πίεση έχει επηρεάσει τις κύριες οδούς της λευκής ουσίας στον εγκέφαλο.
«Χρησιμοποιώντας αυτό τον συνδυασμό προσεγγίσεων απεικόνισης, γενετικής και παρατήρησης εντοπίσαμε συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου που επηρεάζονται από την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που ονομάζονται κέλυφος φακοειδούς πυρήνα και συγκεκριμένων περιοχών λευκής ουσίας», δηλώνει ο Τόμας Γκούζικ, καθηγητής Καρδιαγγειακής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και στο Ιατρικό Κολέγιο του Γιαγκελόνιου Πανεπιστημίου της Κρακοβίας, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας.
«Πιστεύαμε ότι αυτές μπορεί να είναι οι περιοχές, όπου η υψηλή αρτηριακή πίεση επηρεάζει τη γνωστική λειτουργία, όπως η απώλεια μνήμης, οι δεξιότητες σκέψης και η άνοια.
Όταν ελέγξαμε τα ευρήματά μας μελετώντας μια ομάδα ασθενών στην Ιταλία που είχαν υψηλή αρτηριακή πίεση, διαπιστώσαμε ότι τα μέρη του εγκεφάλου που είχαμε εντοπίσει είχαν όντως επηρεαστεί», προσθέτει.
Ο ίδιος εκφράζει την ελπίδα ότι τα συγκεκριμένα ευρήματα «μπορεί να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε νέους τρόπους για τη θεραπεία των γνωστικών βλαβών σε άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση».
Πηγή: ΑΜΠΕ
Προϊστορικοί άνθρωποι και παραισθησιογόνα
Οι άνθρωποι έπαιρναν παραισθησιογόνα ναρκωτικά στην Ισπανία πριν από περίπου 3.000 χρόνια, σύμφωνα με νέα έρευνα. Οι επιστήμονες λένε ότι τα μαλλιά από έναν τόπο ταφής στη Μενόρκα δείχνουν ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν ναρκωτικά που προέρχονταν από φυτά και θάμνους. Προκαλούσαν παραλήρημα και παραισθήσεις, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Scientific Reports, έδειξαν σημάδια ανθρώπινης δραστηριότητας στο σπήλαιο Es Càrritx, στη νοτιοδυτική πλευρά της Μενόρκα, όπως μεταδίδει το BBC.
Το σπήλαιο φιλοξενεί περισσότερους από 200 ανθρώπινους τάφους και πιστεύεται ότι χρησίμευε ως χώρος τελετουργίας και ταφής για περίπου 600 χρόνια, μέχρι το 800 π.Χ. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ουσίες, οι οποίες είχαν τη δυνατότητα να είναι αρκετά ισχυρές, μπορεί να χρησιμοποιούνταν στο πλαίσιο τελετουργιών που γίνονταν στο σπήλαιο. Σε αυτές μπορεί να συμμετείχαν σαμάνοι «οι οποίοι ήταν ικανοί να ελέγχουν τις παρενέργειες των φυτικών φαρμάκων».
Μαζί με την ατροπίνη και τη σκοπολαμίνη, που προκαλούν παραισθήσεις, οι επιστήμονες βρήκαν εφεδρίνη, η οποία ενισχύει την ενέργεια και την εγρήγορση. Οι ερευνητές σημείωσαν επίσης ότι στο σπήλαιο βρέθηκαν δοχεία με σπειροειδή μοτίβα σκαλισμένα στα καπάκια. Ορισμένοι μελετητές, αναφέρει η έκθεση, θεωρούν ότι αυτό αντιπροσωπεύει τις «μεταβαλλόμενες καταστάσεις συνείδησης» ενός ατόμου, ενώ βρίσκεται υπό την επήρεια παραισθησιογόνων.
