Ολομέτωπη επίθεση έχει εξαπολύσει το –κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενο υπουργείο Πολιτισμού– στον Πολιτισμό.
Τα πάντα σε ιδιώτες, τα πάντα ερήμην των ανθρώπων του Πολιτισμού.
Δεν είναι μίσος για τον Πολιτισμό. Είναι αγάπη για το χρήμα. Είναι καπιταλιστικός νεοφιλελευθερισμός σε όλο του το «μεγαλείο».
Όμως δεν είναι άμοιροι ευθυνών οι καλλιτέχνες, οι συγγραφείς, οι εκδότες κι όλοι όσοι βιοπορίζονται στον χώρο του Πολιτισμού.
Διότι ο δρόμος έχει χαραχτεί από καιρό.
Όσα συμβαίνουν σήμερα είναι το φυσικό επακόλουθο των Ιδρυμάτων τύπου «Νιάρχος» και «Στέγη», στα οποία πλήθος των σήμερα διαμαρτυρομένων έσπευσε να βάλει πλάτη.
Ουδεμία κριτική ακούστηκε –και λέω μόνο ένα παράδειγμα– για την απαράδεκτη μεταφορά της Εθνικής Βιβλιοθήκης στο Ίδρυμα Νιάρχος. Θαμπωμένοι από τη μοντέρνα αρχιτεκτονική, τους ωραίους και λειτουργικούς χώρους, παραβλέψαμε το πιο σημαντικό:
Μια Εθνική Βιβλιοθήκη πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Να εξυπηρετείται από συγκοινωνίες. Να είναι προσβάσιμη εύκολα από όλους τους κατοίκους του λεκανοπεδίου – κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα.
Η ωραία βιβλιοθήκη, που μας παρουσίασαν με καμάρι – δεν εξυπηρετεί σχεδόν κανέναν εκεί που βρίσκεται. Για να μη μιλήσουμε για τα όσα σκανδαλώδη υπάρχουν σχετικά με τη σύμβαση του Δημοσίου γενικότερα…
Εκχωρήθηκε σημαντικό κομμάτι του Πολιτισμού ήδη σε ιδιώτες και τώρα βλέπουμε να ολοκληρώνεται η προσπάθεια.
Τουλάχιστον οι καλλιτέχνες –κυρίως οι ηθοποιοί– αντιδρούν δυναμικά κι αυτό μας δίνει ελπίδα.
Αντιθέτως οι διανοούμενοί μας, οι συγγραφείς, κάνουν την πάπια ή τη στρουθοκάμηλο – όπως το πάρει κανείς.
Μιλώ για την αιφνιδιαστική πρόταση από το ανεκδιήγητο δίδυμο Μενδώνη-Γιατρομανωλάκη περί δημιουργίας Κέντρου Βιβλίου στη χώρα. Από το κόμμα που προσχηματικά κατάργησε το ΕΚΕΒΙ.
Πολύ σωστά η ΕΝΕΛΒΙ (Ένωση Ελληνικού Βιβλίου), στην οποία μετέχουν τα σωματεία των εκδοτών, σημειώνει – μεταξύ άλλων:
«… Έχουμε βιώσει σε καθημερινή βάση την άρνηση του υπουργείου Πολιτισμού να συνεργαστεί –δημιουργικά και όχι προσχηματικά– με τους εκδότες και τους συγγραφείς, αλλά στην περίπτωση αυτή η υπουργός και ο υφυπουργός υπερέβησαν κάθε όριο αλαζονείας και ασέβειας προς τον πνευματικό κόσμο της χώρας.
Στις 13 Ιανουαρίου 2023 απευθύναμε επιστολή στην υπουργό Πολιτισμού, ζητώντας συνάντηση για το συγκεκριμένο θέμα. Μας αγνόησε παντελώς και προχωρεί στη σύσταση νέου εθνικού φορέα για το βιβλίο –δέκα χρόνια μετά την κατάργηση του ΕΚΕΒΙ– χωρίς να κληθούν για να καταθέσουν τις απόψεις τους οι εκδότες και οι συγγραφείς! Αποφασίζεται δηλαδή ερήμην τους η σύσταση του οργάνου που θα έχει την ευθύνη της χάραξης και υλοποίησης εθνικής πολιτικής για το βιβλίο! Η σύσταση όμως ενός τέτοιου κομβικού φορέα δεν είναι έργο γραφειοκρατών, αλλά αποτέλεσμα συνεργασίας με τους ανθρώπους που δημιουργούν τα βιβλία: συγγραφείς και εκδότες.
Η κυρία Μενδώνη είχε τέσσερα χρόνια στη διάθεσή της –σύμφωνα με την απάντησή της σε επίκαιρη ερώτηση για την Εθνική Πολιτική για το Βιβλίο στις 30 Σεπτεμβρίου 2019– να προχωρήσει στην ίδρυση εθνικού φορέα για το βιβλίο. Το επιχειρεί, στο τέλος σχεδόν της κυβερνητικής θητείας, χωρίς καμία πρότερη συζήτηση με συγγραφείς και εκδότες, ωσάν να αφορά τη διευθέτηση κάποιας προσωπικής της υπόθεσης και όχι το σύνολο των πνευματικών δημιουργών και των πολιτών αυτής της χώρας.
Την καλούμε, έστω και την ύστατη στιγμή, να συνεργαστεί άμεσα με τον πνευματικό κόσμο, ώστε ο φορέας για το βιβλίο να δομηθεί με τρόπο που να εγγυάται την απρόσκοπτη λειτουργία του, την οικονομική αυτοτέλειά του και την ικανότητά του να αναβαθμίσει το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία στη χώρα μας…»
Δυστυχώς, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, πέραν της αντίδρασης των εκδοτών δεν έχω δει να κινείται οτιδήποτε.
Οι πάμπολλες ενώσεις λογοτεχνών μένουν βουβές.
Γιατί άραγε;
Μήπως κατά τη λογική του «Εγώ ελπίζω να τη βολέψω»; Μήπως ελπίζουν φάνε κάποιο κομματάκι από την πίτα; Μήπως ονειρεύονται διορισμούς σε Διοικητικά Συμβούλια; Μήπως Κρατικά Βραβεία;
Μια γεύση έχουμε πάρει από τον τρόπο που λειτουργεί επί ΝΔ το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και κάποιους φορείς που έχουν μια… προνομιακή σχέση μαζί του.
Αν διαβάσετε ποιοι φορείς και με ποια ποσά έχουν επιχορηγηθεί τα τελευταία χρόνια από το Υπουργείο Πολιτισμού και ποιοι παίρνουν τις αποφάσεις για αυτές τις επιχορηγήσεις θα καταλάβετε πολλά.
The next is silence…
