Ερανιστής: Γιώργος Τοζίδης
Απόδειξη της μεγάλης αναταραχής στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης είναι η διάψευση, τα τελευταία χρόνια, της γνωστής ρήσης του U. Eco ότι τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις. Η στήλη παρουσιάζει σήμερα μία ανασκόπηση των κυριότερων οικονομικών ειδήσεων του Αυγούστου που σηματοδοτούν, σε σημαντικό βαθμό, τις εξελίξεις του επερχόμενου «χειμώνα».
1.Το Brexit «απελευθέρωσε» τις αναλύσεις για το μέλλον της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός οικονομολόγων, όλων των τάσεων, αναδεικνύουν τον αποσταθεροποιητικό ρόλο του ενιαίου νομίσματος που απειλεί την ένωση στο σύνολό της. Ο J. Stiglitz εξέδωσε βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο The Euro and its Threat to the Future of Europe (Το Ευρώ ως απειλή για το μέλλον της Ευρώπης) όπου προτείνει επτά αλλαγές για τη σωτηρία του ευρώ, η υιοθέτηση των οποίων έρχεται, όμως, σε πλήρη αντιπαράθεση με το σχέδιο για γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη.
2. Η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού στην Ε.Ε. υπονομεύει τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων (ΤΤΙΡ). Κορυφαίοι αξιωματούχοι των κυβερνήσεων Γερμανίας και Γαλλίας (Ζ. Gabriel, F. Steinmeyer) αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος F. Hollande αμφισβητούν ανοικτά τη συμφωνία επιρρίπτοντας τις ευθύνες στην αδιαλλαξία των ΗΠΑ. Αποκρύπτουν το γεγονός ότι η διαφωνία τους πηγάζει περισσότερο από την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού στις χώρες τους, παρά από την υιοθέτηση της κριτικής που, εδώ και χρόνια, ασκεί η Αριστερά στη συγκεκριμένη συμφωνία. Παράπλευρη επίπτωση της διαμάχης Ε.Ε.-ΗΠΑ αποτέλεσε η επιβολή προστίμου 13 δισ. ευρώ στην Apple από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αιτιολογία τη σκανδαλώδη φορολογική μεταχείριση της εταιρίας από την ιρλανδική κυβέρνηση. Η Apple μετέφερε τα έσοδα και τα κέρδη της από όλες τις χώρες της Ε.Ε. στην Ιρλανδία, όπου είχε εξασφαλίσει προνομιακή φορολόγηση με συντελεστές από 0,005% μέχρι 1%.
3. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η ετήσια συγκέντρωση της ελίτ των κεντρικών τραπεζιτών που πραγματοποιήθηκε στο Jackson Hole του Wyoming των ΗΠΑ. Σε αυτήν κυριάρχησε η απαισιοδοξία για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας και η παραδοχή πως η νομισματική πολιτική (κορωνίδα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών) έχει εξαντλήσει τα όριά της και απαιτούνται επενδυτικές πρωτοβουλίες από τον δημόσιο τομέα προκειμένου να δημιουργηθούν συνθήκες ανάπτυξης και εξόδου από την κρίση. Μάλιστα, η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ έφθασε στο σημείο να δηλώσει ότι για την αντιμετώπιση μελλοντικών υφέσεων «τα επιδόματα ανεργίας και οι φόροι μπορούν να χρησιμεύσουν ως τέτοιοι σταθεροποιητές, μειώνοντας τον αντίκτυπο των διακυμάνσεων συνολικά στην οικονομία». Αυτό που δεν τόλμησαν να παραδεχτούν οι κεντρικοί τραπεζίτες το έκανε η γνωστή ελβετική τράπεζα UBS. Σε πρόσφατη μελέτη της επισημαίνει τους κινδύνους για νέα παγκόσμια οικονομική κρίση που θα τροφοδοτηθεί από την κατάρρευση των τιμών των μετοχών που έχουν εκτοξευθεί επωφελούμενες από την ποσοτική χαλάρωση και τα μηδενικά έως αρνητικά επιτόκια καταθέσεων.
4. Στην Ελλάδα η δημοσίευση των στοιχείων του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) για το πρώτο εξάμηνο 2016 αποτέλεσε ακόμη μία απόδειξη για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η ελληνική οικονομία προκειμένου να ξεπεράσει την οικονομική κρίση. Η μείωση, κατά 35,5%, του ελλείμματος του ΙΤΣ, σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2015, προέκυψε κυρίως από την πτώση των τιμών των καυσίμων (δηλαδή έναν ευμετάβλητο και εξωγενή παράγοντα) καθώς η αξία των εισαγωγών μειώθηκε κατά 32,8%. Το ισοζύγιο αγαθών, που είναι ο πραγματικός καθρέπτης δυναμικότητας μιας οικονομίας, δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή. Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού η παραγωγική αποδιάρθρωση που έχει συντελεστεί στη χώρα δεν επιτρέπει την αύξηση των εξαγωγών αγαθών παρά τη μείωση του συνολικού κόστους παραγωγής.
Σε μία συγκυρία πολλαπλών οικονομικών και γεωπολιτικών κρίσεων με απροσδιόριστη την κατάληξή τους, η επιμονή σε δεδομένα και σταθερές προηγούμενων περιόδων δεν αποτελεί ορθολογική επιλογή…
Καλό χειμώνα!
