Να αναπνεύσουμε!
Του Γιάννη Τσούτσια*
Είναι κοινός τόπος ότι η χώρα έχει περιέλθει σε μια κατάσταση τόσο περίπλοκη, που δεν επιτρέπει μονοσήμαντες απαντήσεις. Δεν επιτρέπει ούτε αναγωγές σε μια «κινούσα ιδέα» ή σε «κάτι» που λείπει και, υποτίθεται, μέλλει να πληρωθεί. Αν η πολιτική είναι ο χώρος της συμπύκνωσης και της αναγκαίας διαμεσολάβησης, τότε εκεί πρέπει να αναζητηθούν οι (πολυσύνθετες) απαντήσεις. Εκεί θα πρέπει να στραφεί η ματιά μας, άλλωστε στην ίδια κατεύθυνση δείχνει το μαζικό αισθητήριο. Οι αναγκαίες παρεμβάσεις (και ο πολλαπλασιαστής τους) δεν μπορεί παρά να είναι νοηματοδοτικές και συγκροτητικές ταυτόχρονα, αυτό αφορά το πεδίο της πολιτικής. Πρώτα όμως, (και ακριβώς γι’ αυτό), πρέπει να διασαφηνιστεί το τοπίο… Ίσως τότε διακρίνουμε, ότι το σημείο τομής που ορίζει το «πριν» και το «μετά» όσων βιώνουμε, δεν είναι κυρίως η κρίση, ούτε τα μνημόνια, ούτε η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος. Είναι το τέλος της Αριστεράς.
Εκείνο που κατεδάφισε συνολικά η περίοδος από το 2010 μέχρι σήμερα, είναι οι πολιτικές ταυτότητες των πολιτικών χώρων, αριστερών και μη. Η εξέλιξη των γεγονότων δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια αποκάλυψη των ψευδεπίγραφων λύσεων που κατατέθηκαν από κάθε φορέα, είτε της εξουσίας, είτε του πολιτικού σκηνικού, μια διαδοχική εκθεμελίωση όλων των «εναλλακτικών», που αποδείχτηκαν, στην καλύτερη περίπτωση, φενακισμένες, είτε κυρίως, μια σκέτη απάτη, μια συνειδητή απάτη. Αυτό αφορά όλο το φάσμα των πολιτικών χώρων, από τη δεξιά που κυβέρνησε, το ΠΑΣΟΚ που κυβέρνησε, τον ΣΥΡΙΖΑ που κυβερνάει, και όλους τους άλλους. Περιλαμβάνει τα μηνύματα που εξέπεμψαν, την ακυρωμένη σχέση τους με την κοινωνία, τον τρόπο που οι ίδιοι συγκροτούνται και αναπαράγονται ως πολιτικά υποκείμενα.
Αλλά ανάμεσα στους προηγούμενους, η Αριστερά πληγώθηκε περισσότερο, γιατί αυτή ορίζεται ως δύναμη αλλαγής, όχι διαχείρισης. Γιατί είτε αυτή θα υπάρχει ως φορέας προοπτικής, είτε δεν θα έχει νόημα ύπαρξης. Εκείνο λοιπόν που αποδείχτηκε, επί τόσα χρόνια, είναι πως δεν προτάθηκε στη χώρα ένας επί της ουσίας αριστερός δρόμος, αλλά διάφορες φαντασιώσεις-υποκατάστατα. Αποδείχτηκε ότι το σημαντικό δεν ήταν η αποσκίρτηση του ΣΥΡΙΖΑ ή η προδοσία διάφορων καταστάσεων, αλλά η συνολική κατάρρευση της Αριστεράς ως πολιτικής και νοηματοδοτούσας πραγματικότητας. Αυτό ήταν το καίριο χτύπημα στη συνείδηση και στη διάθεση του κόσμου, το κλειδί στην ερμηνεία των εξελίξεων. Δεν κλείνει, λοιπόν, σήμερα μια περίοδος με μια κυβέρνηση που η αντιμνημονιακή φουσκοθαλασσιά έφερε στην εξουσία, αλλά συνεχίζεται η μεγάλη και χρόνια κρίση, που περιλαμβάνει δομικά την Αριστερά, παγκόσμια και ελληνική.
Όπως ακριβώς συνέβη το 1990 με την κατάρρευση του σοσιαλισμού, όταν δεν διασώθηκαν οι αντιπολιτευόμενες τη Σοβιετική Ένωση αριστερές πολιτικές ομάδες (οι οποίες επανήλθαν με μια αδιαφανή και μετέωρη σχέση με τον σοσιαλισμό) έτσι και στην Ελλάδα δεν θα διασωθούν όσοι αντιλήφθηκαν την κρίση όπως την αντιλήφθηκαν, όσοι αγωνίστηκαν όπως αγωνίστηκαν, όσοι μίλησαν στην κοινωνία έτσι όπως μίλησαν, όσοι αναφέρθηκαν στη χώρα όπως (δεν) αναφέρθηκαν, όσοι απέτρεψαν όσα (δεν) απέτρεψαν. Δεν θα διασωθούν, γιατί στα ουσιώδη έχουν μεταξύ τους περισσότερα κοινά, ακόμη και με τη ΣYΡΙΖΑϊκού τύπου Αριστερά, παρά διαφορές.
Σήμερα, δεν καταρρέουν κάποια συνθήματα, αλλά ό,τι βαθύτερο συγκροτεί την Αριστερά ως δύναμη αλλαγής και κοινωνικής χειραφέτησης. Η συζήτηση, αναγκαστικά με νέους όρους για το τι θα επακολουθήσει, εκκρεμεί, μόνο που τώρα δεν νοείται να απουσιάσει από το τραπέζι η κοινωνία. Άλλωστε το αίτημα έχει σταλεί. Και εκείνη επιδιώκει, με τους δικούς της όρους, να μετάσχει…
* Ο Γιάννης Τσούτσιας είναι δημοτικός σύμβουλος στα Βριλήσσια με τη Δράση για μια Άλλη Πόλη
