Ανοιχτός για τους πολίτες ο χώρος των πρώην Λιπασμάτων στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Συνεχίζεται το «Φεστιβάλ στη Θάλασσα»
Είναι καλοκαίρι και λογικό είναι όταν ακούμε για παραθαλάσσιες περιοχές, ο νους μας να πηγαίνει σε παραλίες για κολύμπι, νησιά και τουριστικούς προορισμούς. Υπάρχουν όμως και κάποιες άλλες πόλεις που βρέχονται από τη θάλασσα, αλλά έχουν μια πιο «σύνθετη» σχέση μαζί της. Τέτοια είναι η περίπτωση της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά.
Με οικονομία παραδοσιακά προσανατολισμένη στο λιμάνι και τις δραστηριότητές του, περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες, πόλεις παραδοσιακά Β’ κατηγορίας για το πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Το μνημονιακό ξεχαρβάλωμα ήρθε σαν επιστέγασμα, εκτοξεύοντας την ανεργία και την περιθωριοποίηση στα ύψη. Κορυφαία αρνητική εξέλιξη, το ξεπούλημα του λιμανιού του Πειραιά στην κινεζική Cosco που ολοκληρώθηκε από την σημερινή κυβέρνηση, με ανυπολόγιστες συνέπειες όχι μόνο για την περιοχή, αλλά και τη χώρα συνολικά.
Μέσα σε αυτό το κυριολεκτικά γκρίζο τοπίο, οι κάτοικοι του Δήμου Κερατσινίου – Δραπετσώνας, κατάφεραν με τους αγώνες τους να περισώσουν μια έκταση 86 στρεμμάτων στην περιοχή των παλιών «Λιπασμάτων» που εξαιρέθηκε από το γενικό ξεπούλημα και αποδόθηκε πριν έναν περίπου χρόνο στον Δήμο. Η περιοχή ήταν έως τότε εγκαταλειμμένη στη μοίρα της, όπως παραμένει η ευρύτερη έκταση, αφού η πρώην λιμενοβιομηχανική ζώνη Λιπασμάτων εκτείνεται σε 640 στρέμματα, με ιδιοκτησιακά δικαιώματα να διεκδικεί μεταξύ άλλων η Εθνική Τράπεζα.
Ο Δήμος Κερατσινίου – Δραπετσώνας μέσα σε μερικούς μήνες καθάρισε την περιοχή, που ως τότε θύμιζε χωματερή, και προχώρησε στην κατασκευή ανοιχτού θεάτρου 1.000 θέσεων, αναψυκτηρίου και αθλητικών εγκαταστάσεων. Οι δημότες αποκτούν έτσι πρόσβαση στη θάλασσα και έναν ελεύθερο χώρο πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων, καθώς και καθημερινής βόλτας και ξεκούρασης που όμως δυσχεραίνεται από την παρουσία των ρυπογόνων εγκαταστάσεων της Oil One στην παρακείμενη περιοχή.
Φέτος το καλοκαίρι, ο χώρος φιλοξενεί το «Φεστιβάλ της Θάλασσας» που συνεχίζεται μέχρι τον Σεπτέμβριο με θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες με ελεύθερη είσοδο.
Ο Δρόμος μίλησε με τον δήμαρχο Κερατσινίου – Δραπετσώνας Χρήστο Βρεττάκο σε μια ενδιαφέρουσα νομίζουμε συνέντευξη για όλα τα ανοιχτά θέματα στην περιοχή.
Χρήστος Βρεττάκος, δήμαρχος Κερατσινίου-Δραπετσώνας
Ο κόσμος με τη συμμετοχή του βάζει την τελική υπογραφή
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Γιώργο Παπαϊωάννου
Κερατσίνι και Δραπετσώνα, γειτονιές δίπλα στη θάλασσα, αλλά και με μια έννοια αποκλεισμένες από αυτήν. Τι αλλάζει;
Οι περιοχές αυτές, πέρα από το ότι ζούσαν κοντά στη θάλασσα, ζούσαν και από τη θάλασσα. Όμως, η επιλογή του προηγούμενου αιώνα, που είχε ταξικά χαρακτηριστικά, ήταν, ενώ ζούσαν από τη θάλασσα, να είναι ταυτόχρονα αποκλεισμένες από αυτήν. Ανάμεσα στη θάλασσα και τους ανθρώπους, υπήρχε ένα λιμάνι το οποίο έδινε δουλειά, αλλά δεν υπήρχε άνετη πρόσβαση σε αυτό. Και μία ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη που πάλι με τεχνητό τρόπο κρατούσε τους ανθρώπους σε απόσταση από τη θάλασσα. Το τι σημαίνει «φτάσαμε στη θάλασσα», γιατί τώρα στην κυριολεξία φτάσαμε σε αυτή, οι πολίτες φτάσανε στη θάλασσά τους, νομίζω με λόγια δεν μπορεί κανείς να το περιγράψει.
Με κάποια εικόνα, ίσως;
Συνάντησα ανθρώπους στα Λιπάσματα, μεγάλους πια σε ηλικία, που λένε: «Αυτό μας το χρώσταγε η ζωή, ήμασταν εδώ, σακατευτήκαμε, ταυτόχρονα ζήσαμε τη ζωή μας με αξιοπρέπεια, έπρεπε να το δούμε πριν φύγουμε». Ιδιαίτερα συγκινητικές στιγμές. Οι άνθρωποι ζούσαν απέναντι από αυτή την περιοχή. Η περιοχή των Λιπασμάτων από το σπίτι τους, χωρίζονταν από ένα μικρό δρόμο, αλλά ταυτόχρονα τόσο «μεγάλο», γιατί δεν υπήρχε περίπτωση να τους περάσει καν από το μυαλό «ξέρεις κάτι; Εγώ θα πάω, και με τα πόδια θα φτάσω στη θάλασσά μου». Νομίζω ότι τα λόγια αυτών που για δεκαετίες ήταν απομονωμένοι από τον φυσικό τους χώρο, λένε αρκετά.
Σε ποια φάση βρισκόμαστε, τι έχει επιτευχθεί έως τώρα;
Δυστυχώς δεν πετύχαμε με τους αγώνες των ανθρώπων εδώ, να σταματήσουμε το ξεπούλημα του λιμανιού στην Cosco. Όμως, κατάφεραν οι αγώνες αυτοί να οδηγήσουν σε μια θετική εξέλιξη, να εξαιρεθεί ένα κομμάτι από το ξεπούλημα. Μία θετική εξέλιξη που πιστώνεται και στην κυβέρνηση. Σημαντικό κομμάτι, 86 στρέμματα, δύο χιλιόμετρα παραλιακής ακτογραμμής. Έπρεπε όμως μέσα σε δύο χρόνια, αυτό έλεγε η σύμβαση εξαίρεσης, ο χώρος να πάει προς την κατεύθυνση για την οποία εξαιρέθηκε, αλλιώς θα γύρναγε στην Cosco. Άρα, το πρώτο στοίχημα ήταν να προλάβουμε. Η τελευταία υπογραφή, μόνιμη, που δεν παίρνεται πίσω, είναι η υπογραφή που βάζει ο ίδιος ο κόσμος με τη συμμετοχή του. Ας πάνε να το πάρουνε πίσω από τους ανθρώπους τώρα. Είναι χιλιάδες άνθρωποι, ας τους τον ζητήσουν. Θα τους απαντήσουνε με ιδιαίτερα ευγενικό τρόπο…
Ποια άλλα στοιχήματα βάλατε;
Οι άνθρωποι έχουν βαρεθεί από τα μεγάλα λόγια, θέλουν να δούνε πράξη. Οπότε, δεύτερο στοίχημα: «Ωραία, το πήρες. Και;» Νομίζω πως τα καταφέραμε, καθώς σε πέντε μήνες έχουμε φτιάξει έναν εξαιρετικά όμορφο, λιτό χώρο, και με ένα φεστιβάλ που νομίζω παίρνει χαρακτηριστικά ενός μεγάλου γεγονότος, συνολικά για την Αττική. Το τρίτο πολιτικό στοίχημα είναι να γκρεμίσουμε έναν μύθο, ότι «οι ιδιώτες μπορούν, ενώ το δημόσιο δεν μπορεί». Οι ιδιώτες δεν μπόρεσαν, είχαν 19 χρόνια την έκαση και τη μετέτρεψαν, με την αδράνεια και την έλλειψη φαντασίας και διάθεσης, σε κρανίου τόπο. Εμείς μπορέσαμε. Νομίζω ότι τρία στα τρία είναι ένα καλό σκορ…
Πώς διαμορφώνεται όμως η κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά και των γειτονιών του με βάση την κυριαρχία πλέον της Cosco;
Ο Πειραιάς και οι γύρω περιοχές είναι πόλεις-λιμάνια. Δημιουργήθηκαν και πήραν αυτήν τη μορφή, αγκαλιάζοντας το δικό τους λιμάνι. Το οποίο για δεκαετίες ήταν η βασική πηγή εσόδων για να μπορέσουν να ζήσουν. Πολιτιστικά και κοινωνικά, διαμόρφωσε και διαμορφώθηκε και το ίδιο το λιμάνι. Σήμερα, το λιμάνι είναι από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου και δίνει τη δυνατότητα με τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει, τα εμπορεύματα να φτάνουν σε οποιονδήποτε προορισμό 8 μέρες –όχι 8 ώρες- πιο νωρίς από οποιοδήποτε άλλο μεγάλο λιμάνι της Ευρώπης. Αυτό από μόνο του είναι τρομακτικό, αφού οι εφοπλιστές με τα ναύλα τους παίζουνε με τις ώρες, όχι με τις μέρες. Θα μπορούσε λοιπόν να αποτελέσει βασικό πυλώνα ανάπτυξης της χώρας και στη νέα εποχή. Θα έπρεπε να γίνει, αλλά δεν έγινε. Αντίθετα, ξεπουλήθηκε στην Cosco.
Πώς θα είναι λοιπόν η επόμενη μέρα;
Η πόλη δεν έχει δει ακόμη την επόμενη μέρα. Θα είναι καταιγιστική. Και δε μιλώ μόνο για τους εργαζόμενους στο λιμάνι. Υπήρχε μια δραστηριότητα γύρω από το λιμάνι, βιοτεχνίες, εταιρίες τροφοδοσίας πλοίων, τρεις εταιρίες με ριμουλκά, όλα αυτά θα χτυπηθούν. Η Cosco θα χρησιμοποιήσει ό,τι είναι απαραίτητο μέχρι να φτιάξει τον δικό της μηχανισμό και μετά θα τα αντικαταστήσει. Είναι λογικό όταν μπορεί να έχει τις ίδιες υπηρεσίες –ή και χειρότερες, μπορεί να μην την ενδιαφέρει αφού μόνη της θα «παίζει μπάλα»- με πολύ χαμηλότερο κόστος. Η Cosco ουσιαστικά με το νοίκι από το κομμάτι που είχε έως τώρα, αγόρασε για τα επόμενα 45 χρόνια όλο το λιμάνι του Πειραιά!
Τι γίνεται με τις εγκαταστάσεις της Oil One συμφερόντων Μελισσανίδη, δίπλα στον χώρο που ανήκει πλέον στον Δήμο;
Το τελευταίο «δώρο» των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. στους ανθρώπους της περιοχής, είναι ότι στις 21 Ιανουαρίου 2015, τέσσερις μέρες πριν τις εκλογές, δόθηκε η άδεια στην Oil One. Η λογική ήταν να αντιμετωπιστεί ξανά η περιοχή με τον τρόπο που για δεκαετίες ολόκληρες αντιμετωπιζόταν, δηλαδή με ξεκάθαρα ταξικά κριτήρια. Στα 70 μέτρα υπάρχει ένα σχολείο. Υπάρχουν επίσης σπίτια που αγόρασαν άνθρωποι για να βλέπουν θάλασσα, και τώρα βλέπουν θάλασσα και Oil One, χάνοντας έτσι μια περιουσία. Δίπλα, ένα γήπεδό που το επισκέπτονται εκατοντάδες άνθρωποι. Αλλά αυτό που τρομάζει ακόμα περισσότερο, είναι ότι η μία από τις τρεις δραστηριότητες που αδειοδοτήθηκε είναι η αποθήκευση 30.000 τόνων πετρελαιοειδών. Δίπλα στην πόλη! Δε γίνονται αυτά τα πράγματα. Κι όμως γίνονται με την κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση. Αυτός ήταν ο «νόμος Μανιάτη» ο οποίος τροποποιήθηκε έπειτα από δική μας προσπάθεια, που υιοθετήθηκε από την πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και έγινε νόμος στη συνέχεια. Τώρα, οποιαδήποτε βιομηχανία οφείλει μέσα σε μια 12ετία να απομακρυνθεί. 12 χρόνια όμως είναι πολλά, πιέζουμε να επανεξεταστούν οι άδειες, έχουμε πάρα πολλές οσμές στην περιοχή. Έτσι κι αλλιώς πρέπει να απομακρυνθεί, ακόμα κι αν έβγαζε από τα φουγάρα ροδέλαιο… Δε συνάδει με την προοπτική της περιοχής η παρουσία βιομηχανικής δραστηριότητας.
Δίπλα σε αυτή την εγκατάσταση, διεξάγεται το Φεστιβάλ στη Θάλασσα, έτσι δεν είναι;
Ακριβώς, και η συμμετοχή του κόσμου βοηθά πολύ την προσπάθειά μας. Δεν λέμε ότι οι άνθρωποι που έρχονται να ακούσουνε Μάλαμα, διαδηλώνουν εναντίον του εργοστασίου. Λέμε όμως ότι βιώνουν μέσα από την προσωπική τους εμπειρία τι σημαίνει η εγκατάσταση στον συγκεκριμένο χώρο. Περικυκλώνοντας με τέτοιες δραστηριότητες αυτή τη βιομηχανία, μπορούμε να πετύχουμε την απομάκρυνσή της. Δεν είναι θέμα συγκεκριμένου επιχειρηματία. Αν οι επιχειρηματίες με τα λεφτά τους «πείθουν» κυβερνήσεις, υπουργούς και δημάρχους και φτιάχνουν στα 70 μέτρα από το σχολείο μια τέτοια εγκατάσταση, τη δουλειά τους κάνουν. Εκείνο που ελέγχεται είναι ακριβώς το πολιτικό προσωπικό.
Μιλάμε για έναν Δήμο χοντρικά 100.000 κατοίκων, κυρίως φτωχών ανθρώπων, και σε όσα συζητάμε εμπλέκονται θέματα περιβάλλοντος, πολιτισμού, εργασίας και ανεργίας. Τι ακούτε από αυτόν το κόσμο σήμερα, σε μια κατάσταση όπου η ελπίδα έχει στερέψει και οι προσδοκίες είναι μειωμένες;
Οι γειτονιές μας- και είμαστε περήφανοι γι’ αυτό- είναι εργατογειτονιές. Η ιστορία της αποβιομηχανοποίησης όλης της χώρας ξεκίνησε εντονότερα από τη δεκαετία του ’90. Τα τελευταία 7 χρόνια, όμως, τα πράγματα είναι καταιγιστικά. Οι νέοι άνθρωποι είναι πιο εύκολο να πετύχουν το τζόκερ στην πόλη παρά να βρουν δουλειά, και οι άνω των 50 δεν έχουν καμιά ελπίδα. Μαζική φτωχοποίηση και τεράστια προβλήματα, λειτουργούν ως «λίπασμα» για τη Χρυσή Αυγή να φτάνει στις γειτονιές μας, γειτονιές προσφύγων, στο 7%. Εξαθλίωση και πρωτόγνωρες συμπεριφορές. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της γενικότερης πολιτικής του «χτυπάμε προσοχή σε οτιδήποτε επιλέξει η Ε.Ε.» ως όραμα γι’ αυτή τη χώρα. Οι καπιταλιστικές χώρες που έκαναν σημαία το «λιγότερο κράτος», δεν πούλησαν υποδομές, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια. Στο πλαίσιο αυτό, όποια διάθεση ή ψευδαίσθηση και να έχει κανείς, τι μπορεί να κάνει; Η συνταγή είναι αποτυχημένη, τελειώνει τη χώρα, δεν της δίνει προοπτική, ενώ τα νέα παιδιά θα συνεχίσουν να φεύγουν έξω, για μια καλύτερη ζωή, τρέχοντας.
Ένας Δήμος μπορεί να κάνει κάτι για αυτά;
Ως δημοτική αρχή, έχουμε την υποχρέωση καταρχήν να αναδεικνύουμε αυτά τα ζητήματα. Ταυτόχρονα, δουλειά μας είναι να διαχειριστούμε ορισμένα πράγματα, έχοντας μια κοινωνική πολιτική και βάζοντας πλάτη στους ανθρώπους που δοκιμάζονται. Χωρίς να λύνουμε το πρόβλημα, απαλύνουμε κάποιες από τις συνέπειες αυτών των πολιτικών, ξέροντας όμως ότι δίνουμε στον καρκινοπαθή ασπιρίνη. Ταυτόχρονα όμως, είμαστε υποχρεωμένοι να σχεδιάσουμε σε τοπικό επίπεδο το Κερατσίνι και τη Δραπετσώνα της μετα-βιομηχανικής εποχής. Σε αυτό το πλαίσιο, χρειάζεται ανάπτυξη σε διαφορετική κατεύθυνση, ώστε να έχουν οι άνθρωποι δουλειά αλλά και αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής. Χρειάζεται μια άλλη προοπτική με τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους στο επίκεντρο. Σε μια εποχή καινούργια, δύσκολη και τσακισμένη, δε πρέπει μοιρολατρώντας να μείνουμε με σταυρωμένα χέρια. Οφείλουμε να δώσουμε μια νέα ταυτότητα στην πόλη, μια ταυτότητα που πρέπει σιγά-σιγά όχι μόνο να την περιγράψουμε, αλλά και να την οικοδομήσουμε.
