Μπορεί να είναι οδυνηρή, αλλά ζούμε μια πρωτόγνωρη εποχή, την εποχή της παρακμής του κοινωνικού μοντέλου που άνθισε μεταπολεμικά.
Και έχει ενδιαφέρον η στάση μερικών διανοουμένων στην εποχή της παρακμής. Η ευκολία με την οποία τάχθηκαν ανεπιφύλακτα υπέρ της εξουσίας, υπέρ των προσώπων και των μηχανισμών που διακυβέρνησαν τη χώρα επί δεκαετίες και μεθόδευσαν τη χρεοκοπία της. Στο παρελθόν, υπήρχαν διανοούμενοι που ήταν οργανικό μέρος της εξουσίας στην εποχή της ακμής της. Από τον καιρό της αποικιοκρατίας, για να μην πάμε πιο πίσω, υπήρχαν διανοούμενοι που δικαιολογούσαν και ωραιοποιούσαν τις κατακτήσεις και ό,τι αυτές συνεπάγονταν, γενοκτονίες, υποδουλώσεις, λεηλασίες και δικτατορίες. Γιατί οι κατακτήσεις έφερναν πλούτο και αίγλη στις μητροπόλεις. Και οι διανοούμενοι που επωφελούνταν ποικιλοτρόπως από την προσκόλλησή τους στην εξουσία, αναλάμβαναν να εξωραΐσουν την εξουσία και να συγκαλύψουν τις βαρβαρότητές της. Ένας από τους τρόπους ήταν, αντί να εξυμνούν τη διεφθαρμένη εξουσία, να ενοχοποιούν τα θύματά της. Η δουλεία, ο αφανισμός των Ινδιάνων, το κάψιμο στην πυρά των διαφωνούντων και των επιστημόνων, η αρπαγή του φυσικού πλούτου των αυτοχθόνων και η επιβολή ύπατων αρμοστών σε όλους τους λαούς της γης, θεωρήθηκαν πράξεις δικαιοσύνης, εκπολιτισμού και προόδου. Καλλιτέχνες και γραφιάδες εξύμνησαν την αποικιοκρατία και θεολόγοι την ευλόγησαν.
Αλλά σήμερα δεν ζούμε στην Αναγέννηση, μαυρίλα από τη μια και φως από την άλλη. Ζούμε στην παρακμή του δυτικού μοντέλου κι αυτό το παρηκμασμένο μόρφωμα υπερασπίζονται οι καθεστωτικοί διανοούμενοι. Στηρίζουν πρόσωπα και καθεστώτα που είναι τελείως σάπια, που κανιβαλίζουν, που φέρνουν μόνο φτώχεια και δυστυχία στην κοινωνία. Που δεν έχουν καμία αίγλη, που η διαφθορά τους είναι κραυγαλέα και δεν εξισορροπείται από καμία ένδοξη κατάκτηση, από καμία ανάπτυξη, από καμία έστω λαμπερή ψευτοκουλτούρα. Καθεστώτα παρακμής, οικονομικής και πολιτισμικής, πρόσωπα λιγδιασμένα από πάνω μέχρι κάτω. Τι καλό, άραγε, βρίσκουν οι δικοί μας διανοούμενοι στους πολιτικούς που λυμαίνονται τη χώρα; Υπάλληλοι διεθνών τοκογλύφων, γλείφτες των ξένων, τσιράκια των εργολάβων, γιοι και κόρες κομματαρχών, αγράμματοι εθνικιστές και τραμπούκοι ακροδεξιοί, συνθέτουν την κάστα εξουσίας. Είναι οι ίδιοι που κυβέρνησαν τη χώρα τα τελευταία 40 χρόνια χωρίς κανένας να τους εμποδίσει. Είναι οι καταστροφείς της Ελλάδας. Και η βρώμα από τη σήψη τους είναι ανυπόφορη. Ανυπόφορη σκατίλα. Φαίνεται, όμως, ότι ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, η Σώτη Τριανταφύλλου, ο Γιάννης Σμαραγδής, ο Χρήστος Χωμενίδης και οι όμοιοί τους, δεν έχουν πια ούτε όσφρηση.
Τι τεράστια διαφορά από τους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες του πρόσφατου παρελθόντος; Ρίτσος, Τσιτσάνης, Καλδάρας, Χατζιδάκις, Έλλη Παπαδημητρίου, Θεοδωράκης, Αναγνωστάκης, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Τσαρούχης, Διδώ Σωτηρίου, Λειβαδίτης, Ξαρχάκος, Μαρκόπουλος, Λεοντής, Ζαμπέτας, Ελευθερίου, Λοΐζος, Αγγελόπουλος και τόσοι άλλοι σπουδαίοι δημιουργοί που αντλούσαν νερό από τις πηγές του πολιτισμού ενός λαού με ελαττώματα, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες, αλλά και μεγάλους αγώνες και θυσίες.
Και ο Χατζιδάκις με τους ρεμπέτες και ο Τσαρούχης με τους ναύτες του, από την ίδια πηγή με τον Τσιτσάνη και τον Βίρβο άντλησαν την έμπνευσή τους. Ούτε ο Καραμανλής και ο Παπανδρέου, ούτε ο Λαμπράκης και η Βλάχου, ούτε ο Ωνάσης και ο Νιάρχος ήταν οι τροφοδότες της δημιουργίας τους. Άσε που κι αυτοί δεν συγκρίνονται με τους Βενιζέλους, τους Σαμαράδες και όλα τα αρπαχτικά της εποχής μας.
Ο λαός είναι η γη, το χώμα, το νερό, η φωτιά και ο αιθέρας, το ποτάμι και η λάσπη, η θάλασσα και ο ήλιος, ο χτίστης και ο εμπρηστής, η πηγή της έμπνευσης και της δημιουργίας, ο χορηγός της πρώτης ύλης… ο δικός μας λαός, ο κάθε λαός.
Οι νεότεροι προσπάθησαν από αλλού να αντλήσουν υλικό, να πατήσουν αλλού, με μέτρια έως κακά αποτελέσματα. Ρηχές γραφές, ρηχά τραγούδια, ρηχές ιδέες, ρηχά επιχειρήματα, ρηχοί στόχοι. Φυσικό, αφού επέλεξαν να συνταχθούν με το χειρότερο κομμάτι της κοινωνίας και ξοδεύονται να αναδείξουν τα ελαττώματα των πολιτών, που αγωνίζονται στη βιοπάλη και στον πολιτικό στίβο, για να τους κακολογήσουν.
Κανένας λαός δεν είναι τέλειος. Ούτε η Αριστερά είναι ιδανική. Προσφέρεται για κριτική, ακόμα και για αποδοκιμασία. Αλλά μέσα στο λαό και μέσα στην Αριστερά ζυμώνεται η έγνοια, ο πόνος και η ελπίδα για κάτι καλύτερο για όλους…
Λαϊκίζων,
Γκαούρ
