Η τριήμερη επίσκεψη του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ στη Σαουδική Αραβία ξεκίνησε την Τετάρτη με συναντήσεις με τον βασιλιά και τον πρωθυπουργό-διάδοχο της πετρελαιομοναρχίας, που κατέληξαν σε νέες διμερείς εμπορικές και άλλες συμφωνίες, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ολοκληρώθηκε χθες με τη συμμετοχή του Σι σε δύο σημαντικές συνόδους κορυφής: πρώτα αυτήν του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, κι έπειτα με τους ηγέτες όλων σχεδόν των αραβικών χωρών – οι οποίοι κατέφθασαν στο Ριάντ για να βρεθούν μαζί του.
Η Κίνα έχει ήδη αναπτύξει γοργά τις σχέσεις της με το σαουδαραβικό βασίλειο, εντάσσοντάς τις στο σχέδιο των νέων Δρόμων του Μεταξιού – ή της πρωτοβουλίας BRI («Μία Ζώνη – Ένας Δρόμος»), όπως αποκαλείται επίσημα το φιλόδοξο σχέδιο του Πεκίνου, που ήδη αναπτύσσεται και αγκαλιάζει δεκάδες χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης. Πέρυσι οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών πλησίασαν τα 90 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ φέτος, στους δέκα πρώτους μήνες του 2022, μόνο οι εξαγωγές σαουδαραβικού πετρελαίου στην Κίνα ξεπέρασαν τα 55 δισεκατομμύρια δολάρια. Με τις νέες συμφωνίες που υπογράφηκαν τώρα, και προβλέπουν αμοιβαίες επενδύσεις-μαμούθ, οι εμπορικές συναλλαγές αναμένεται να εκτοξευθούν περαιτέρω.
Όμως η εμπορική πτυχή της επίσκεψης του Σι Τζινπίνγκ μάλλον δεν ήταν σημαντικότερη από την πολιτική. Μια τέτοια αίσθηση δεν βασίζεται μόνο στο ότι υπογράφηκε και μια πολιτική συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Πεκίνου και Ριάντ, που μεταξύ άλλων προβλέπει τακτικές συναντήσεις των ηγετών της Κίνας και της Σαουδικής Αραβίας. Πέραν αυτής, η πολιτική σημασία της επίσκεψης υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι στο Ριάντ συνέρρευσαν δεκάδες ακόμη Άραβες ηγέτες –οι περισσότεροι εκ των οποίων θεωρούνται στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ και γενικότερα της Δύσης– για να συναντήσουν τον επικεφαλής του στρατηγικού αντιπάλου της Δύσης…
Ιδιότυπος ρεαλισμός
Όπως σχεδόν όλες οι έστω σχετικά κυρίαρχες χώρες του κόσμου (η δική μας συγκαταλέγεται βέβαια στις διόλου τιμητικές εξαιρέσεις…), έτσι και οι αραβικές εφαρμόζουν έναν ιδιότυπο ρεαλισμό στις διεθνείς τους σχέσεις. Χωρίς να εγκαταλείπουν τις παλιές συμμαχίες του με το Δυτικό μπλοκ, τις εξισορροπούν επιδιώκοντας στενές σχέσεις με το Πεκίνο. Αυτό συμβαίνει εδώ και μια δεκαετία με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που συναντιούνται τακτικά, στα πλαίσια της Συνεργασίας 16+1, με την κινεζική ηγεσία (μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οι ΗΠΑ ασκούν αφόρητες πιέσεις ώστε να σταματήσει αυτή η συνεργασία, από την οποία αποχώρησαν οι 3 χώρες της Βαλτικής). Τώρα φαίνεται ότι η Κίνα προωθεί ένα ανάλογο συνεργατικό σχήμα και στη Μέση Ανατολή, ξηλώνοντας λίγο ακόμη το Δυτικό πουλόβερ.
Η αντίδραση των οικοδεσποτών Σαουδαράβων στις πιέσεις της Ουάσιγκτον να μην υλοποιηθεί η επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ, ή τουλάχιστον να μην της δοθεί μεγάλη σημασία, είναι χαρακτηριστική: απλά τις αγνόησαν. Κι ας είχε προηγηθεί, ως καλόπιασμα, η έγκριση της πώλησης στρατηγικών οπλικών συστημάτων στη Σαουδική Αραβία, όπως και η… πανηγυρική αρχειοθέτηση από την αμερικανική «δικαιοσύνη» των μηνύσεων κατά του αιματοβαμμένου Σαουδάραβα διαδόχου-πρωθυπουργού Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν για την αποτρόπαιη δολοφονία και τεμαχισμό του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι στο σαουδαραβικό προξενείο της Κωνσταντινούπολης. Το ευχαριστώ των Σαουδαράβων ήταν να στρώσουν μοβ (που θεωρείται τιμητικότερο και του κόκκινου) χαλί στον Κινέζο πρόεδρο, και να του προσφέρουν στο πιάτο όχι μόνο μπίζνες, αλλά και σύμπασα την αραβική ηγεσία.
Η αντίδραση των οικοδεσποτών Σαουδαράβων στις πιέσεις της Ουάσιγκτον να μην υλοποιηθεί η επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ, ή τουλάχιστον να μην της δοθεί μεγάλη σημασία, είναι χαρακτηριστική: απλά τις αγνόησαν
Εποχή ακραίου κυνισμού
Παρεμπιπτόντως, έχει ενδιαφέρον να επισημανθεί ότι τα συνήθως δηκτικά Δυτικά ΜΜΕ, που δεν χάνουν ευκαιρίες να πετούν ταβανόπροκες κατά των στρατηγικών αντιπάλων της Δύσης, δεν έβγαλαν μιλιά για το ότι ο «ρεαλιστής» Κινέζος έσφιξε τα αιματοβαμμένα σαουδαραβικά χέρια. Η «αθώωση» του Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν παραείναι πρόσφατη για να ρισκάρουν συγκρίσεις, πόσο μάλλον που πρώτος ο Μπάιντεν έσφιξε τα ίδια χέρια στην επίσκεψή του στο Ριάντ τον Ιούλιο. Η οποία, κρίνοντας εκ του τωρινού αποτελέσματος, δεν μπορεί να θεωρηθεί και μεγάλη επιτυχία… Το πόσο λιγότερο σε σχέση με το παρελθόν μετρούν οι επιθυμίες των ΗΠΑ φάνηκε, εξάλλου, και από τη συνεργασία των Σαουδαράβων με τους Ρώσους στα πλαίσια του ΟΠΕΚ για μείωση της παραγωγής πετρελαίου ώστε να μην σημειωθεί πτώση της τιμής του – κάτι που ρητά, αλλά και μάταια, οι Αμερικανοί είχαν ζητήσει να μην γίνει.
Από την άλλη, εξίσου ενδιαφέρον έχει και το πώς η Κίνα, που όπου σταθεί κι όπου βρεθεί διακηρύσσει πως κινείται με γνώμονα το διεθνές δίκαιο, δεν είπε κουβέντα για τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Σαουδικής Αραβίας (και των συμμάχων της στο συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου) στην ανατίναξη της Υεμένης, ούτε φυσικά για τις δεκάδες χιλιάδες θανάτους αμάχων που προκαλούν οι βομβαρδισμοί της εκεί εναντίον των φιλοϊρανικών δυνάμεων, ούτε για τη «σιγή νεκροταφείου» που τα σαουδαραβικά στρατεύματα έχουν επιβάλλει στις κοινωνίες των γειτονικών απόλυτων μοναρχιών. Τέτοια «δευτερεύοντα» ζητήματα δεν απασχολούν κανέναν. Είναι η εποχή του πιο ακραίου κυνισμού, όπου κάθε κράτος (είπαμε, το δικό μας εξαιρείται…) κινείται αποκλειστικά με βάση το συμφέρον του, πόσο μάλλον που δεν νιώθει καμιά μεγάλη πίεση από κοινωνικά και πολιτικά κινήματα.
Δυτική αμηχανία
Κι έτσι εξηγείται το πώς ακόμη και οι Σαουδάραβες πατούν πια και σε δύο και σε τρεις βάρκες, κάνοντας πως δεν ακούν τις οργίλες αλλά ανήμπορες προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον, ότι «η Κίνα επιδιώκει να κερδίσει επιρροή σε όλο τον κόσμο» και τις διαβεβαιώσεις ότι «η πολιτική των ΗΠΑ διατηρεί τη διεθνή ασφάλεια και ευημερία πολύ καλύτερα από την αντίστοιχη κινεζική». Για τις αντίστοιχες, υπερατλαντικά διατεταγμένες, αντικινεζικές προειδοποιήσεις ορισμένων Ευρωπαίων αξιωματούχων δεν χρειάζεται να γραφτούν πολλά, καθώς δεν τους δίνει κανείς σημασία.
Κάπως έτσι π.χ. η Huawei (αποκλεισμένη από τη Δύση ως ύποπτη κατασκοπευτικής χειραγώγησης από το Πεκίνο) υπογράφει συμφωνίες για την ανάπτυξη δικτύου 10G(!) στη Σαουδική Αραβία, και άλλες κινεζικές εταιρίες θέτουν υποψηφιότητα ανάληψης της κατασκευής μεγάλου μέρους μιας φουτουριστικής πόλης που σχεδιάζει ο… οραματιστής Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Ή, το ακόμη σημαντικότερο: προχωρούν οι διαπραγματεύσεις Πεκίνου-Ριάντ ώστε το κινεζικό νόμισμα να αντικαταστήσει το αμερικανικό δολάριο στις μεταξύ τους συναλλαγές. Μια τέτοια συμφωνία, που παραμένει δύσκολη εξαιτίας της πρόσδεσης του σαουδαραβικού νομίσματος στο δολάριο, θα άνοιγε μερικούς ακόμη ασκούς του Αιόλου, με νέους ανέμους να φυσούν κόντρα στα σχέδια των ΗΠΑ.
