Κι όσο αναρωτιέται κανείς, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να καταλάβει για ποιο λόγο ζει σε μια χώρα που είναι αναγκασμένη μονίμως να δανείζεται για να ξεχρεώσει παλιά δάνεια, και μετά να ξανα-δανείζεται για να ξανα-ξεχρεώσει. Και να μην υπάρχει τέλος, διότι ποτέ δεν ξεχρεώνει. Αυτή την απάντηση προσπαθεί να ανιχνεύσει ο Γεράσιμος Δεληβοριάς, που με αναφορές στο βιβλίο του Δημ. Μάρτου, Αθήνα, πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους (Εκδόσεις Γόρδιος) μεταξύ πολλών άλλων γράφει σε κείμενό του που έφτασε στο μέιλ μου:
«Μνημόνια και χρέη υπήρχαν πάντοτε για την Ελλάδα, γιατί έτσι γεννήθηκε το ελληνικό κράτος κι έτσι πορεύτηκε από το 1832 μέχρι και σήμερα.
Το 1832, με το πρωτόκολλο του Λονδίνου χορηγείται στην Ελλάδα το τρίτο μεγάλο δάνειο των 60 εκατ. φράγκων με τον όρο “αι πραγματικαί εισπράξεις του δημοσίου ταμείου θέλουσι προπάντων αφιερούσθαι εις την πληρωμή των ρηθέντων τόκων και του χρεωλυσίου χωρίς να γίνη αυτών χρήσις προς οποιονδήποτε άλλον σκοπόν, ενόσω η υπηρεσία των πραγματοποιηθέντων σειρών τού υπό την εγγύησιν των τριών Αυλών δανείου δεν ήθελεν εξασφαλισθή ολοσχερώς δια το τρέχον έτος” (άρθρο 12 & 6 της Συνθήκης του Λονδίνου).
Ήταν το δεύτερο μνημόνιο για τη χώρα μας. Το δάνειο αυτό χορηγήθηκε για την οργάνωση του νέου κράτους και χρησιμοποιήθηκε φυσικά για την εδραίωση της Βαβαροκρατίας. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Δημ. Μάρτο, ο παραπάνω περιορισμός προσανατόλισε την οργάνωση του κράτους και της κοινωνίας σε δομές εξυπηρέτησης του δανείου.
[…] Σύμφωνα με τον συγγραφέα Δημ. Μάρτο, από την εποχή της Βαβαροκρατίας “η άρχουσα τάξη διαμορφώνεται μέσα στο κράτος και όχι στην κοινωνία”. Οι λόγοι θα πρέπει να αναζητηθούν στους περιορισμούς (μνημόνια) των πρωτοκόλλων του Λονδίνου και στη φορολογική και λοιπή διοικητική πολιτική των Βαυαρών που “κατέστησαν αναποτελεσματικά τα πεδία της οικονομίας όπου δημιουργείται πλεόνασμα για τις παραδοσιακές ηγετικές ομάδες. Γι’ αυτό, μη μπορώντας να αναπαραχθούν στο επίπεδο της οικονομίας, επεδίωξαν να αναπαραχθούν στο επίπεδο του κράτους”.
“Επίπεδο κράτους” σήμαινε και σημαίνει κρατικός προϋπολογισμός. Σήμαινε και σημαίνει διαχείριση (ξεκοκάλισμα) δανείων. Τώρα καταλαβαίνει ο καθένας γιατί όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, από καταβολής ελληνικού κράτους, επιζητούν μετά μανίας και αενάως τον δανεισμό. Γιατί μέσω των δανείων αναπαράγονταν και συνεχίζει ν’ αναπαράγεται η ελληνική ολιγαρχία. Η παρασιτική αστική τάξη που κυριαρχεί στη χώρα από την πρώτη στιγμή της ύπαρξής της».
Η συμβολή του κειμένου είναι σημαντική. Όχι ιστορικά, αλλά για την προσπάθεια της Αριστεράς σήμερα, καθώς ο ίδιος ο Δεληβοριάς υποστηρίζει ότι «ο οικονομισμός ήταν και εξακολουθεί να είναι ο κυρίαρχος τρόπος αντίληψης της ελληνικής Αριστεράς. Η οικονομίστικη λογική υπαγόρευε την πρόταξη της πάλης ενάντια στα μνημόνια και πιθανώς την έξοδο από την Ευρωζώνη και την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα». Για να καταλήξει ότι: «Η ριζική αλλαγή αυτού του πολιτικού συστήματος είναι προϋπόθεση για το σταμάτημα των δανείων, την απαλλαγή από τα μνημόνια και την είσοδο της χώρας σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης».
