Ένα οδοιπορικό στην κουλτούρα και τις ιδιαιτερότητες του Νεπάλ. Αποστολή: Γιώρος Πασαλίδης, Γιώργος Λογοθέτης.
Λίγες μέρες πριν τις γιορτές, με μεγάλη ευχαρίστηση κι ενθουσιασμό δεχτήκαμε μια πρόσκληση από την ANNISU-R (All Nepal National Independent Students’ Union – Revolutionary) να επισκεφτούμε το Νεπάλ. Με αφορμή τη διεξαγωγή της 18ης εθνικής συνδιάσκεψης της φοιτητικής ένωσης, που πραγματοποιήθηκε στις 10-14/12 στο πανεπιστήμιο Tribhuvan του Κατμαντού, είχαμε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με το λαό του Νεπάλ, να γνωρίσουμε τα ήθη κι έθιμα του, να ζήσουμε μαζί του, να δούμε από πρώτο χέρι πώς συνεχίζεται στη χώρα η προσπάθεια για εκδημοκρατισμό, για λαϊκή κυριαρχία κι εθνική ανεξαρτησία. Συναντηθήκαμε, συζητήσαμε κι ανταλλάξαμε εμπειρίες με φοιτητές από την Ινδία, το Μπαγκλαντές, τις Φιλιππίνες, τη Νορβηγία, την Αυστραλία, την Τουρκία, τη Νορβηγία, το Μπουτάν που ήταν προσκεκλημένοι όπως κι εμείς. Σίγουρα το να επισκέπτεσαι μια χώρα του λεγόμενου «Τρίτου Κόσμου» για πρώτη φορά στη ζωή σου, αποτελεί μια συγκλονιστική εμπειρία που καταρχήν σε αφήνει άφωνο.
Οι διαφορές με ό,τι έχουμε δει μέχρι τώρα στις «αναπτυγμένες» χώρες της Δύσης είναι πάρα πολλές. Οι συνθήκες διαβίωσης κι υγιεινής είναι πρωτόγνωρες. Οι τεράστιες μεταπτώσεις στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την υγρασία, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Εκεί που το μεσημέρι μπορεί να ζεσταίνεσαι με 20-22 βαθμούς Κελσίου, το βράδυ κρυώνεις με 4-5 βαθμούς. Ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπάρχει όλο το 24ωρο, σε αρκετές περιπτώσεις τα καταστήματα λειτουργούν με γεννήτριες και δεν υπάρχουν συστήματα θέρμανσης στις κατοικίες. Το οδικό δίκτυο αποτελείται κυρίως από χωματόδρομους και η κίνηση στους δρόμους προκαλεί ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης που καλύπτει όλες τις μεγάλες πόλεις. Οι κάτοικοι αναγκάζονται να κυκλοφορούν με υφασμάτινες μάσκες στα πρόσωπα τους, ώστε να μπορούν να αναπνέουν όσο το δυνατόν λιγότερη σκόνη. Στο Κατμαντού (πρωτεύουσα του Νεπάλ), που βρίσκεται στα νότια της χώρας, κατοικούν 10 εκατομμύρια άνθρωποι. Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας βλέπεις χιλιάδες ανθρώπους στο δρόμο, με τους περισσότερους από αυτούς να προσπαθούν να πουλήσουν διάφορα προϊόντα (από είδη ένδυσης μέχρι τουριστικά σουβενίρ) στα τεράστια υπαίθρια παζάρια που υπάρχουν σε όλη την πόλη.
Ένας διαφορετικός λαός…
Μεγάλη εντύπωση μας προκάλεσε η νοοτροπία κι ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τα πράγματα η πλειοψηφία του κόσμου. Παρά την τεράστια ανεργία και φτώχεια, το Νεπάλ κατέχει μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην εγκληματικότητα. Μιλάμε για ένα πολύ φιλόξενο λαό, πάντα με το χαμόγελο και τη διάθεση να σε εξυπηρετήσει με τα ελάχιστα αγγλικά που γνωρίζει. Και δεν αναφερόμαστε σε τουριστικές περιοχές, αλλά στις συνοικίες που κατοικεί το πιο φτωχό κομμάτι του λαού. Από την πρώτη στιγμή που πατάς το πόδι σου στο Νεπάλ, μπορείς να καταλάβεις πόσο ειλικρινής κι ευγενικός είναι ο κόσμος. Φαίνεται στα πάντα… στον τρόπο που κινούνται, που μιλάνε, που αντιδρούν. Επίσης, σου δίνει την εντύπωση ότι οι δυσκολίες κι οι κακουχίες που έχουν περάσει οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει ένα πρωτόγνωρο δέσιμο μεταξύ τους. Τέλος, έχει σημασία να τονιστεί ότι είναι έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού. Ο πληθυσμός ισορροπεί μεταξύ δύο θρησκειών, του Ινδουισμού και του Βουδισμού. Σε όλη τη χώρα υπάρχουν τόσο ινδουιστικοί όσο και βουδιστικοί ναοί. Υπάρχει μεγάλη κατανόηση και σεβασμός στις διαφορετικές θρησκευτικές πεποιθήσεις, χωρίς αυτές να αποτελούν εστίες αντιπαραθέσεων.
Στη συνδιάσκεψη της ANNISU-R, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε και να έρθουμε σε επαφή με αρκετές δεκάδες φοιτητών και μαθητών από όλο το Νεπάλ. Στη συνδιάσκεψη πήραν μέρος 1.818 εκλεγμένοι αντιπρόσωποι. Η συζήτηση κινήθηκε στα βασικά ζητήματα της εκπαίδευσης. Η ανάγκη για δημόσια εκπαίδευση, η προσπάθεια η εκπαίδευση να γίνει πιο επιστημονική και να συνδέεται με τις ανάγκες της κοινωνίας, κυριάρχησαν στις ομιλίες των συνέδρων. Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η σπουδάζουσα νεολαία του Νεπάλ είναι ο αποκλεισμός από την εκπαίδευση. Είναι έντονοι οι ταξικοί και οικονομικοί φραγμοί στο εκπαιδευτικό σύστημα του Νεπάλ. Οι φοιτητές πρέπει να πληρώσουν για τα συγγράμματα και τα υλικά τους και οι περισσότεροι πρέπει να δουλεύουν στα χωράφια το πρωί για να συντηρηθούν, οπότε καθίσταται αδύνατη η εκπαιδευτική διαδικασία.
Ειδικά στα χωριά, οι μαθητές καθημερινά πρέπει να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα με τα πόδια για να φτάσουν στο πιο κοντινό σχολείο. Στη συνδιάσκεψη αμέσως μόλις αντιλήφθηκαν ότι προερχόμαστε από το εξωτερικό (εμφανής άλλωστε η διαφορά στα χαρακτηριστικά) μας πλησίασαν για να μας πουν ότι είναι πολύ χαρούμενοι που φοιτητές από άλλες χώρες στηρίζουν τον αγώνα τους, τους συμπαραστέκονται κ.λπ. Μας δήλωσαν σε όλους τους τόνους ότι είναι σίγουροι πως η επανάστασή τους θα πετύχει, αφού έχουν μαζί τους τη διεθνή συμπάθεια. Τέλος, εντύπωση μας προκάλεσε ότι πολλοί μπορεί να μην ήξεραν πού ακριβώς βρίσκεται η Ελλάδα, αλλά γνώριζαν και για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και για την κατάσταση που επικρατεί τελευταία στη χώρα με την είσοδο του ΔΝΤ.
Μεγαλύτερος πλούτος η φυσική ομορφιά
Δεν μπορούμε να αφήσουμε ασχολίαστο το φυσικό κάλλος και την ομορφιά της άγριας φύσης που κυριαρχεί στο Νεπάλ. Τα ψηλά βουνά (9 απ’ τα 10 πιο ψηλά βουνά παγκοσμίως βρίσκονται στο Νεπάλ), σε συνδυασμό με τις κοιλάδες στις οποίες είναι χτισμένες όλες οι μεγάλες πόλεις και τα φοβερά οροπέδια προκαλούν δέος σε κάθε ταξιδιώτη. Μια βόλτα στην επαρχία του Κατμαντού, επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές.
Η ζωή στα ορεινά χωριά κυλάει με πολύ διαφορετικούς ρυθμούς από ό,τι στα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι κάτοικοι είναι κυρίως κτηνοτρόφοι κι αγρότες, αλλά εκεί -όπως κι εδώ- υπάρχει το σημαντικό πρόβλημα της εσωτερικής μετανάστευσης. Δεν συναντήσαμε παρά ελάχιστους νέους ανθρώπους στα χωριά της υπαίθρου. Οι περισσότεροι κατεβαίνουν στις πόλεις αναζητώντας δουλειά και ένα καλύτερο μέλλον.
Πολλοί γνωστοί μας είπαν, πριν φύγουμε για Νεπάλ, ότι θα γυρίσουμε κουβαλώντας μια εμπειρία ζωής.
Σίγουρα όποιος το επισκεφτεί δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από το μέγεθος των αλλαγών που συντελούνται. Εμείς υποσχεθήκαμε στους συντρόφους και στους φίλους που γνωρίσαμε εκεί να κάνουμε όσο πιο γνωστή στη χώρα μας την επαναστατική διαδικασία που συντελείται στο Νεπάλ.
Να αναδείξουμε το δίκιο και το μεγαλείο του αγώνα ενός ολόκληρου λαού. Να αποδείξουμε ότι υπάρχει άλλος δρόμος. Ότι η κατακόκκινη ελπίδα μπορεί να βαδίσει και στις υπόλοιπες γωνιές του κόσμου…
Το Νεπάλ με μια ματιά
Το Νεπάλ είναι μια χώρα της νοτιοανατολικής Ασίας, η οποία βρίσκεται ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις. Στα νοτιοδυτικά της χώρας βρίσκεται η Ινδία και στα βορειοανατολικά η Κίνα. Η έκτασή του είναι περίπου ίδια με της Ελλάδας (147.181 τετραγωνικά χιλιόμετρα) και ο πληθυσμός της 30 εκατομμύρια κάτοικοι. Δεν έχει καμία πρόσβαση σε θάλασσα και περιλαμβάνει τεράστιους ορεινούς όγκους, μεταξύ αυτών και την ψηλότερη οροσειρά παγκοσμίως, τα Ιμαλάια. Ονομάζεται και Ορεινό Βασίλειο, διότι τα εννέα δέκατα του Νεπάλ καλύπτονται από ψηλά βουνά και κυριαρχεί η άγρια φυσική ομορφιά ενός παρθένου τοπίου, γεμάτο από δάση και ζούγκλες. Το Νεπάλ είναι μια ημιφεουδαρχική, ημιαποικιοκρατική χώρα, στην οποία ο λαός στην επαρχία ασχολείται κυρίως με αγροτικές-γεωργικές δουλειές, ενώ στα αστικά κέντρα απασχολείται είτε σε τουριστικά καταστήματα είτε με το εμπόριο, κυρίως όμως υπάρχει μεγάλη ανεργία. Το κράτος του Νεπάλ είναι χωρισμένο σε 75 «περιφέρειες», στο εσωτερικό του υπάρχουν αναγνωρισμένες 95 γλώσσες, 5 εκ των οποίων είναι ανακηρυγμένες ως επίσημες γλώσσες του κράτους.
