Ασφυκτική η κατάσταση που καλείται να αντιμετωπίσει (χωρίς καμία περίοδο χάριτος) η νέα ηγεσία του υπουργείου
Του Μάριου Διονέλλη
Βομβαρδισμένο τοπίο παραλαμβάνει στο χώρο της Υγείας η νέα ηγεσία του υπουργείου χωρίς στην πραγματικότητα να διαθέτει την παραμικρή περίοδο χάριτος εξαιτίας των δραματικών αναγκών των πολιτών. Στις πρώτες του εξαγγελίες ο νέος υπουργός Παναγιώτης Κουρουμπλής τόνισε πως προτεραιότητα είναι η κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών και των θυμάτων της οικονομικής κρίσης, ενώ ο Ανδρέας Ξανθός προανήγγειλε την κατάργηση του 5ευρου για τις εξετάσεις στα εξωτερικά ιατρεία και του ενός ευρώ για κάθε ιατρική συνταγή.
Ακόμα όμως και αν αυτά είναι τα πρώτα βήματα, ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί είναι εξαιρετικά δύσκολος. Ο Π. Κουρουμπλής ζήτησε εντός τριών ημερών να έχει ενημέρωση από όλα τα νοσοκομεία για τις ανάγκες τους και την κατάσταση που επικρατεί. Για το συγκεκριμένο ζήτημα ο Δημήτρης Βαρνάβας, πρόεδρος της ΟΕΝΓΕ, τονίζει στον Δρόμο: «Λείπουν περίπου 7.000 γιατροί και 25.000 νοσηλευτές από τα δημόσια Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από την καταγραφή και κοινή διαπίστωση που είχαμε κάνει επί υπουργίας Αβραμόπουλου και πριν έρθει το Μνημόνιο που πετσόκοψε τις οργανικές θέσεις στα νοσοκομεία. Ωστόσο, αυτές είναι οι πραγματικές ανάγκες».
Ιδιαίτερο πρόβλημα που προκύπτει από την έλλειψη προσωπικού είναι η απουσία κρεβατιών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας όλης της χώρας. Εκεί, όπως εξηγεί ο κ. Βαρνάβας το κόστος είναι τεράστιο και αφορά καταμετρημένες ανθρώπινες ζωές «Με βάση τον πληθυσμό της χώρας θα έπρεπε να υπάρχουν 2.000 κρεβάτια στις ΜΕΘ. Αυτή τη στιγμή έχουμε μόλις 600 εκ των οποίων τα 150 είναι κλειστά, κυρίως εξαιτίας έλλειψης προσωπικού. Αυτά τα κλειστά κρεβάτια συνεπάγονται 2.500 θανάτους το χρόνο».
Στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την Υγεία περιλαμβάνεται η δέσμευση για πρόσληψη 2.500 γιατρών και 5.000 νοσηλευτών το πρώτο εξάμηνο του 2015, χωρίς φυσικά και αυτό, εφόσον υλοποιηθεί, να είναι αρκετό για την αντιστροφή της σημερινής αποδιοργανωμένης κατάστασης στα νοσοκομεία.
Πολιτική φαρμάκου
Μεγάλο αγώνα αναμένεται να δώσει η νέα κυβέρνηση στον τομέα του φαρμάκου. Σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, η φυσιολογική κατά κεφαλήν φαρμακευτική δαπάνη είναι 300 ευρώ το χρόνο. Για την Ελλάδα, παρά την επιδείνωση της υγείας των πολιτών λόγω της κρίσης, προβλέπονται 180 ευρώ για κάθε πολίτη, δηλαδή 2 δισ. ετήσια κρατική χρηματοδότηση. Μάλιστα σε αυτά τα χρήματα η προηγούμενη κυβέρνηση στόχευε να συμπεριλάβει και τα 3 εκατομμύρια ανασφάλιστων χωρίς να αυξήσει τη σχετική δαπάνη.
Σταγόνα στον ωκεανό των πραγματικών αναγκών αλλά και ελάχιστη αντιστροφή της κατάστασης θα αποτελέσει η τήρηση της προγραμματικής δέσμευσης του ΣΥΡΙΖΑ για αύξηση της δαπάνης φαρμάκου κατά 360 εκατ. ευρώ ετησίως. Με αυτά θα καλυφθούν κυρίως οι ανασφάλιστοι πολίτες και με δεδομένο ότι θα επιτευχθεί η κάλυψη της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης με ελληνικά γενόσημα σε ποσοστό 70%.
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
Σύμφωνα με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, βάση για το νέο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας θα αποτελέσουν οι δημόσιες μονάδες που υπάρχουν ήδη και υπολειτουργούν, δηλαδή οι μονάδες του ΕΟΠΥΥ/ΠΕΔΥ και τα Κέντρα Υγείας. Ωστόσο και εκεί η κατάσταση είναι χαοτική αφού δεν υπάρχει καν καταγεγραμμένος χάρτης των μονάδων σε όλη την Ελλάδα. «Δαπανήθηκαν 6,5 εκατομμύρια ευρώ για τον Χάρτη Υγείας χωρίς όμως να γίνει ουσιαστική καταγραφή των αναγκών», λέει χαρακτηριστικά στον Δρόμο ο κ. Βαρνάβας.
Με βάση τα διεθνή πρότυπα πρέπει να υπάρχει μία μονάδα πρωτοβάθμιας υγείας σε κάθε γεωγραφική ενότητα από 10.000 έως 40.000 κατοίκους. Η αντιμετώπιση των αναγκών σε αυτό το στάδιο προλαμβάνει τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας του πληθυσμού και φυσικά αφαιρεί φόρτο και κόστος από τις επόμενες βαθμίδες του συστήματος υγείας. Ωστόσο, όπως εξηγεί ο πρόεδρος των Νοσοκομειακών Γιατρών, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της χώρας επιβάλλουν εξαιρέσεις στον πληθυσμιακό κανόνα καθώς δεν μπορεί π.χ. ένα νησί 1.000 κατοίκων να μείνει χωρίς πρωτοβάθμια παροχή υγείας. Και εκεί το έργο που πρέπει να γίνει είναι μεγάλο καθώς εκτός από προσωπικό υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε κτιριακές και άλλες υποδομές που με γρήγορους ρυθμούς θα πρέπει αρχικά να καταγραφούν και σταδιακά να αντιμετωπιστούν.
ΕΚΑΒ
Τεράστιες είναι οι ελλείψεις σε οχήματα και προσωπικό του ΕΚΑΒ σε όλη τη χώρα. Μόνο σε 5 από τους 52 νομούς της χώρας υπάρχει το προσωπικό που απαιτείται, όπως παραδεχόταν σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πρόεδρος του ΕΚΑΒ Δημήτρης Παπαγιαννίδης. Σε επίπεδο εξοπλισμού λείπουν ασθενοφόρα από όλη τη χώρα. Στην Αττική όπου θα χρειάζονταν τουλάχιστον 100 οχήματα, αναλογικά με τον πληθυσμό, υπάρχουν μόνο 74 και αυτά ως επί το πλείστον παλιά και με πολλά προβλήματα, που λειτουργούν μόνο χάρη στην προσπάθεια του εξειδικευμένου συνεργείου του ΕΚΑΒ. Στην Κρήτη το τραγικό δυστύχημα με τους δύο διασώστες το 2012 έφερε στο φως τις υπεράνθρωπες προσπάθειες για να εξασφαλιστούν λάστιχα και ανταλλακτικά για τα ασθενοφόρα, πολλές φορές ακόμα και με εράνους μέσω των ίδιων των εργαζομένων.
Η συνολική εικόνα του τομέα της Υγείας περιλαμβάνει πολλούς ακόμη επιμέρους τομείς με μεγάλα προβλήματα και ελλείψεις. Οι υπολειτουργούσες δομές ψυχικής υγείας και η ελλιπής και προσχηματική μέχρι σήμερα πολιτική αντιμετώπισης των εξαρτήσεων αποτελούν επίσης τομείς όπου χρειάζονται καίριες παρεμβάσεις. Τέλος, οι μεγάλες ανάγκες στον τομέα της δημόσιας υγείας του πληθυσμού (εμβολιασμοί, υγιεινή και ασφάλεια στους τόπους δουλειάς, προληπτική οδοντιατρική περίθαλψη, προσχολική και σχολική υγιεινή, οικογενειακός προγραμματισμός κλπ.) δεν αφήνουν περιθώρια να χαθεί ούτε μια μέρα από τη νέα ηγεσία του Υπουργείου Υγείας.
