του Γιώργου Κυριακού
Μπορεί τα διεθνή και εγχώρια ΜΜΕ να μην αναφέρουν τίποτα (στην καλύτερη περίπτωση το περνάνε στα ψιλά), αλλά συμβαίνει: εδώ και πάνω από μια εβδομάδα δεκάδες χιλιάδες Αλβανοί κάθε ηλικίας διαδηλώνουν ειρηνικά στα Τίρανα, στην Κορυτσά, στη Λέζα, στη Σκόδρα, στο Μπεράτ, στην Μπουλκίζα, στο Δυρράχιο, στο Ελμπασάν κ.α. ενάντια στην ακρίβεια. Αυτές οι μαζικές διαμαρτυρίες αποσιωπούνται εκτός Αλβανίας, καθώς θεωρείται ότι αποτελούν κακό παράδειγμα για τους υπόλοιπους λαούς των Βαλκανίων, όπου η λαϊκή δυσαρέσκεια παραμένει υπόκωφη. Μάλιστα η αλβανική κυβέρνηση κατηγορεί τους πολίτες της ότι είναι «αναίσθητοι» αφού διαδηλώνουν για την ακρίβεια τη στιγμή που μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία! Χαρακτηριστικά, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα δήλωσε «ντροπιασμένος» για τους διαδηλωτές, που «αδιαφορούν για το δράμα των εκτοπισμένων Ουκρανών»…
Κερδοσκοπία και «παράπλευρες συνέπειες» της εμπλοκής στον πόλεμο
Παρ’ όλα αυτά οι «αναίσθητοι» εξακολουθούν να διαδηλώνουν, αφού οι ανατιμήσεις στα καύσιμα και σε είδη πρώτης ανάγκης βυθίζουν ευρύτατα λαϊκά στρώματα σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας. Θέρμανση, μετακίνηση και επαρκής διατροφή γίνονται αγαθά πολυτελείας για όλο και περισσότερους… Η Μιρέλα Ρούκο, εκπρόσωπος της ριζοσπαστικής συλλογικότητας Organizata Politike, κατήγγειλε την κερδοσκοπία των ολιγαρχών και μίλησε για τεχνητές αυξήσεις. Μεταξύ άλλων επισήμανε ότι το 2008 (όταν η χρηματιστηριακή τιμή του πετρελαίου ήταν 140$/βαρέλι) η τιμή της βενζίνης ανερχόταν σε 170 λεκ/λίτρο, σήμερα όμως ανέρχεται σε 230 λεκ/λίτρο παρόλο που η τιμή του βαρελιού είναι χαμηλότερη (118$). Παρέθεσε κι άλλα στοιχεία:
α) Χρησιμοποιείται μόνο το 1/8 των αποθεμάτων (400.000.000 τόνοι) από την Bankers Petroleum (πρώην καναδική εταιρία που το 2016 αγοράστηκε από την κινεζική Geo-Jade και σήμερα παράγει το 95% του αργού πετρελαίου στην Αλβανία).
β) Το κρατικό διυλιστήριο Ballsh Oil Plant, που κάλυπτε το 33% της εγχώριας αγοράς, εδώ και 4 χρόνια δεν λειτουργεί.
γ) Η εταιρία του Σεφκέτ Καστράτι (ο μεγαλύτερος εισαγωγέας, που ελέγχει σε μεγάλο ποσοστό τη χονδρική αλλά και λιανική πώληση καυσίμων) έχει προτιμηθεί ως μονοπώλιο από την κυβέρνηση – αφού διαλύθηκε η εγχώρια παραγωγή και διύλιση.
δ) Δύο από τους φόρους στα καύσιμα, που καταβάλλονται από τον αγοραστή στο πρατήριο και αποτελούν το μεγαλύτερο ποσό της τιμής (120-130 λεκ/λίτρο), δεν πάνε στο αλβανικό Δημόσιο, αλλά αποδίδονται άμεσα στους λογαριασμούς των προμηθευτών καυσίμων –τύπου Σεφκέτ Καστράτι– με τους οποίους έχει σύμβαση το αλβανικό κράτος.
Η Αλβανία, σύμφωνα με την Al-Monitor, κατατάσσεται στις 10 ακριβότερες χώρες διεθνώς στα καύσιμα. Το γεγονός επιδεινώνεται από το χαμηλό κατά κεφαλή ΑΕΠ: για παράδειγμα, ένας Σουηδός δίνει το 1,9% του εισοδήματός του για καύσιμα, ενώ ο Αλβανός δίνει το 20%! Πέραν των καυσίμων, οι τιμές στα είδη βασικής ανάγκης αυξήθηκαν κατά 7%, πλήττοντας τους ήδη φτωχούς Αλβανούς, που λαμβάνουν μισθούς ως και 10 φορές χαμηλότερους από αυτούς της Ευρώπης. Η ακρίβεια είναι μία από τις «παράπλευρες συνέπειες» των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, των ρωσικών αντικυρώσεων, αλλά και μέτρων προστασίας (απαγόρευση εξαγωγών σιτηρών κ.λπ.) που υιοθετούνται από τρίτες χώρες.
Ο Ράμα υπόσχεται… ασπιρίνες και δέχεται συγχαρητήρια από τις ΗΠΑ
Καθώς το κύμα διαμαρτυρίας δεν καταλαγιάζει, ο Ράμα άφησε την τακτική… πρόκλησης ενοχής στους πολίτες, και έσπευσε να ανακοινώσει τη δημιουργία ειδικής επιτροπής αξιολόγησης των συνεπειών από τις κυρώσεις, όπως και τη σύσταση ειδικού συμβουλίου διαχείρισης καυσίμων. Το πακέτο που παρουσίασε περιλαμβάνει 7 μέτρα-ασπιρίνες για τον καρκίνο: α) 29.000.000 ευρώ για την αναπροσαρμογή των συντάξεων, β) 24,2 ευρώ μηνιαίως σε συνταξιούχους και ευάλωτες ομάδες, γ) 11.300.000 ευρώ για τους αγρότες, δ) 4.000.000 ευρώ για την κάλυψη της αύξησης των εισιτηρίων στα ΜΜΜ, ε) μείωση φορολόγησης για τους κατώτερους μισθούς, στ) αύξηση του κατώτατου μισθού από τα 242 στα 258 ευρώ, ζ) επιδότηση με 161.500.000 ευρώ του ηλεκτρικού ρεύματος στα ευάλωτα νοικοκυριά.
Από την άλλη, επιδιώκοντας να ενισχυθεί από την Τουρκία, παρευρέθηκε στην Αττάλεια στο ετήσιο διπλωματικό φόρουμ με εκπροσώπους από το Κόσοβο, τα Σκόπια και το Μαυροβούνιο. Κι ενώ δέχεται βολές από βουλευτές για το σκάνδαλο των αποτεφρωτήρων απορριμμάτων (που ανατέθηκαν χωρίς διαγωνισμό), αλλά και διεθνώς από την Ειδική Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης της Ε.Ε. (για παράνομες δραστηριότητες που επενδύονται σε επιχειρήσεις, στην τρομοκρατία και στο real estate), πήρε συγχαρητήρια για τον ρόλο της Αλβανίας από την πρεσβεία: «Δεν μπορούσαμε να αναζητήσουμε έναν ισχυρότερο και πιο πιστό φίλο», δήλωσε η Αμερικανίδα πρέσβης Γιούρι Κιμ. Αφορμή για τα συγχαρητήρια έδωσαν η άμεση ενεργοποίηση της «Ομάδας Ειδικών Επιχειρήσεων στα Βαλκάνια» και οι διαβεβαιώσεις του Αλβανού υπουργού Άμυνας, πως «θα μπορέσουμε να πολεμήσουμε μαζί, όπως κάναμε στο Αφγανιστάν και αλλού»…
Μικροπολιτικά παιχνίδια σε διακρατικό και εσωτερικό επίπεδο
Στην Αλβανία εκφράζονται φόβοι ακόμα και για επισιτιστική κρίση. Η παρτίδα ρωσικού σιταριού που έφτασε πρόσφατα στην Αλβανία ήταν η τελευταία… Ο Ράμα, επικαλούμενος τις συμφωνίες για τα «Ανοιχτά Βαλκάνια», ζήτησε σιτάρι από τη Σερβία – η οποία ναι μεν μπλόκαρε ήδη τις εξαγωγές λαδιού, καλαμποκιού, σιταριού και αλευριού, αλλά για την Αλβανία(!) ίσως κάνει μια εξαίρεση, δίνοντάς της σιτηρά… Στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι έχει μπει και η παράταξη του ιστορικού ηγέτη της αλβανικής Δεξιάς Σαλί Μπερίσα, που στις ενδιάμεσες δημοτικές εκλογές σε 6 Δήμους σάρωσε το Δημοκρατικό Κόμμα (από το οποίο εκδιώχθηκε κατ’ εντολή των ΗΠΑ αφότου διαφώνησε με την πολιτική τους για τα Βαλκάνια).
Ο Μπερίσα, βλέποντας το κλίμα φουντωμένο, κάλεσε σε διαδηλώσεις μιλώντας σε… αντιιμπεριαλιστικό τόνο για τις «βδέλλες που θέλουν να γίνουν πλούσιοι από τον πόλεμο». Ο νυν αρχηγός του Δημοκρατικού Κόμματος Λουλζίμ Μπάσα στριμώχτηκε από βουλευτές του να παραιτηθεί, ενώ δέχθηκε βολές και για τη διαγραφή του Μπερίσα. Αλλά και ο Αλβανός πρόεδρος Μέτα τόνισε ότι «δεν έχουν γίνει προσπάθειες μείωσης στα καύσιμα, στην ενέργεια ή στα αγαθά» και «δεν έχουν ληφθεί μέτρα για την προστασία των αγροτών και των μικρών επιχειρήσεων».
Ωστόσο και μετά τις παροχές που ανακοίνωσε ο Ράμα (ο οποίος κατά τα άλλα δήλωσε ότι δεν θα καταργηθεί ο ΦΠΑ στα καύσιμα), οι διαδηλωτές διαβεβαιώνουν ότι θα συνεχίσουν τις δράσεις τους. Άγνωστο είναι το μέλλον των Αλβανών, όπως και των άλλων Βαλκάνιων, οι οποίοι βιώνουν τις αλλεπάλληλες «κυρώσεις» που επιβάλλουν στους λαούς οι αδηφάγοι ολιγάρχες και οι πολιτικοί τους υπάλληλοι.
