του Γιώργου Κυριακού
Νέα κλιμάκωση προκαλεί η προσχηματική απόφαση της κυβέρνησης του Κοσόβου να «πατάξει το λαθρεμπόριο» – δηλαδή το γεγονός ότι ο σερβικός πληθυσμός που ζει στο ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο αγοράζει είδη πρώτης ανάγκης από τη Σερβία χωρίς να καταβάλλει τελωνειακούς δασμούς. «Διεξάγονται έλεγχοι σε κατοικίες, επαγγελματικούς χώρους, αποθήκες εμπορευμάτων και αλλού» ανέφερε ανακοίνωση των κοσοβάρικων αρχών, προσθέτοντας ότι «κατασχέθηκαν σχετικά αποδεικτικά στοιχεία» (δηλαδή… απορρυπαντικά, χαρτιά υγείας κ.λπ.). Με διαδηλώσεις απάντησαν οι Σέρβοι του Κοσόβου, στήνοντας οδοφράγματα στη Βόρεια Μιτρόβιτσα [βλ. φωτογραφία] και σε κάποια συνοριακά περάσματα, ενώ η κοσοβάρικη αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων αλλά και πυροβόλων όπλων: ένας Σέρβος διαδηλωτής πυροβολήθηκε στην πλάτη με σφαίρα, ενώ άλλοι τραυματίστηκαν ελαφρότερα.
Ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Άλμπιν Κούρτι, με τη συγκατάνευση του προέδρου Οσμάνι (που είπε πως «το έγκλημα δεν έχει εθνικότητα»…), δήλωσε: «Θα αποτρέψουμε το λαθρεμπόριο. Καλώ τους πολίτες της Βόρειας Μιτρόβιτσα να μην πέσουν θύματα ορισμένων σερβικών μέσων ενημέρωσης, τα οποία υπερασπίζονται το έγκλημα, τη διαφθορά και το λαθρεμπόριο και θέλουν να το πολιτικοποιήσουν και να το εθνικοποιήσουν». Τα επεισόδια αυτά έρχονται μετά από εκείνα του Σεπτεμβρίου, που αποκλήθηκε «πόλεμος της πινακίδας», με αφορμή ότι στις πινακίδες κυκλοφορίας των σερβικών οχημάτων δεν αναγραφόταν το R της Republic του Κοσόβο… Βάσει κατοπινής συμφωνίας υπό την αιγίδα της Ε.Ε., τοποθετούνται πλέον αυτοκόλλητα με το R πάνω από τα διακριτικά κάθε χώρας στις πινακίδες.
Σερβικές αντιδράσεις
«Η πρώτη σταγόνα σερβικού αίματος χύθηκε στο Κοσσυφοπέδιο… Κλιμακώνουν μια νέα κρίση με στόχο να επιβάλουν μια νέα πραγματικότητα» δήλωσε ο Πετάρ Πέτκοβιτς διευθυντής του σερβικού Γραφείου για το Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια. Η πρωθυπουργός της Σερβίας Άνα Μπρνάμπιτς είπε ότι «αυτό το είδος συμπεριφοράς έχει ξεπεράσει κάθε μέτρο, και μας φέρνει στα πρόθυρα του χάους». Ο Γκόραν Ράκιτς, κορυφαίος Σέρβος αξιωματούχος στο Κόσοβο κι επικεφαλής της «Λίστας Σρπσκα», ζήτησε την προστασία της Σερβίας: «Διαφορετικά, πιστέψτε με, θα προστατευτούμε με ό,τι έχουμε, μέχρι το τέλος», δήλωσε. Ο Σέρβος πρόεδρος Βούτσιτς του απάντησε: «Αν [οι Κοσοβάροι] χρησιμοποιήσουν βία, να προστατεύετε τους ανθρώπους σας και θα είμαστε μαζί σας».
Η συνταγματική τάξη όμως, την οποία επικαλείται η κυβέρνηση του Κοσόβου ενώ ακόμα δεν έχει προχωρήσει στην αυτόνομη Ένωση Σερβικών Δήμων σύμφωνα με τον νόμο του 2013 κατόπιν της σχετικής συμφωνίας με τη Σερβία, μοιάζει με παραμυθάκι. Οι συγκρούσεις των Σέρβων με την αστυνομία έγιναν βέβαια για αδασμολόγητα είδη πρώτης ανάγκης που «εισάγονται» στη σερβική επικράτεια του Κοσόβου. Είναι διεθνώς γνωστό ότι η Σερβία προσπαθεί στην ακόμα νόμιμη επικράτειά της (αφού επίσημα δεν έχει αναθεωρηθεί το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας) να στηρίξει τους Σέρβους του Κοσόβου, κι αυτό με συγκατάθεση των ΗΠΑ.
Λάδι στη φωτιά
Ο Κούρτι, ηγέτης του κόμματος «Αυτοδιάθεση» και πρωθυπουργός του Κοσόβου, εκμεταλλευόμενος τα τετελεσμένα της παράνομης αλλά de facto απόσχισης το 2008 από τη Σερβία, επιδιώκει μια όσο το δυνατόν καλύτερη διαπραγμάτευση για την οριστική ανεξαρτησία του Κοσόβου. Γι’ αυτό ωθεί τον κρατικό μηχανισμό σε μια επιφανειακή μόνο νομιμότητα, και ταυτόχρονα οξύνει την αντιπαράθεση με τη Σερβία. Υπενθυμίζουμε τα δακρυγόνα που είχε εκτοξεύσει εντός της κοσοβάρικης βουλής το 2013 (τότε ήταν στην αντιπολίτευση) ως «πράξη διαμαρτυρίας» στη συμφωνία για τους σερβικούς Δήμους. Εξάλλου και οι δηλώσεις Ράμα για «ένωση του Κοσόβου με την Αλβανία», αν και καιροσκοπικές, έριξαν λάδι στη φωτιά.
Από την άλλη ο Κούρτι σημειώνει διαρκή πτώση στις δημοσκοπήσεις λόγω εσωτερικών προβλημάτων (πανδημία, οικονομία κ.λπ.), και ηττήθηκε στον Α΄ γύρο των δημοτικών εκλογών της περασμένης Κυριακής (το κόμμα του δεν κέρδισε κανέναν από τους 38 Δήμους του Κοσόβου – και σε 27 εξ αυτών πραγματοποιούνται αύριο επαναληπτικές εκλογές). Οπότε αποφάσισε να ποντάρει στον εθνικό παράγοντα, υπενθυμίζοντας τον κύριο εχθρό: τους Σέρβους… Ας σημειωθεί ότι η «Λίστα Σπρσκα» κέρδισε από τον Α΄ γύρο τους 9 από τους 10 σερβικούς Δήμους. Σε δηλώσεις τους τόσο ο Πέτκοβις όσο και ο Ράκιτς ανέφεραν ότι θα αποχωρήσουν από τα θεσμικά όργανα αν δεν αναγνωριστεί επίσημα η Ένωση Σερβικών Δήμων.
***
Ο αμερικανικός παράγοντας, που φαίνεται να έχει μόνο να κερδίσει μέσα σε μια ένταση αναδασμών, προωθεί την ίδια στιγμή τα χρήσιμα για αυτόν σχέδια της Ε.Ε., τα οποία χρηματοδοτούν οι Βρυξέλλες χωρίς όμως να μπορούν να αναλάβουν την «απαιτούμενη» στρατιωτική δράση. Οι ΗΠΑ έχουν τη μεγαλύτερη βάση της Ευρώπης στο Κόσοβο, και διαρκώς επεκτείνονται προς την πλευρά της Ρωσίας. Η ένταση έχει εξαπλωθεί στην περιοχή, και μοιάζει να είναι αναπόφευκτη μια σύγκρουση που θα αφήσει ένα κακό προηγούμενο για τις προσπάθειες εξομάλυνσης – καθότι ο αλβανικός παράγοντας, υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ, επενδύει όλο και περισσότερο με «εθνικές παρακαταθήκες» σε όλη την περιοχή.
Ο Σταύρος Τζίμας της Καθημερινής αναφέρει με σχετική ευκολία και αμερικάνικου τύπου κυνισμό: «Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, το Κόσοβο θα εξελιχθεί σε μια “παγωμένη” διένεξη, την οποία θα θυμόμαστε κάθε φορά που θα ξεσπούν επεισόδια. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκην κακό, αρκεί να μην υπερθερμανθεί κάποια στιγμή». Κι αν υπερθερμανθεί, ποιος θα μαζεύει τους νεκρούς από τα Βαλκάνια, κ. Τζίμα;
