Προ ημερών βρέθηκα στο Πήλιο, στις Μηλιές. Εκεί υπάρχει μια εκκλησία του 17ου αιώνα αφιερωμένη στους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ. Πέρα από τη θαυμαστή ακουστική αυτής της εκκλησίας (έργο λαϊκών μαστόρων απ’ την Ήπειρο – αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία) ο ναός κοσμείται από μια πολύ ενδιαφέρουσα εικονογραφία.
Ο αγιογράφος, άγνωστος, Αγιορείτης μοναχός, κινείται σε ένα κλίμα μεταξύ μεταβυζαντινής τεχνοτροπίας και λαϊκής ζωγραφικής της εποχής, που τείνει προς το έργο του Θεόφιλου, δύο αιώνες αργότερα.
Ο αγιογράφος αυτός λοιπόν, ιστορεί σε αυτήν την εκκλησία, εκτός της στερεοτυπικής αγιογραφίας και ασυνήθιστα θέματα, όπως η Αποκάλυψη του Ιωάννη, ο ζωδιακός κύκλος, και η κάθοδος (των λαϊκών) στον Άδη – όλα αυτά στον πρόναο.
Πρώτοι πρώτοι λοιπόν κατεβαίνουν στον Άδη ο «Καταδότης» και ο «Άρπαγας». Ως φαίνεται, ο καλός μας αγιογράφος μεθυσμένος, είτε από το κρασί, είτε από την πίστη του, έβλεπε μεν την εποχή του, έβλεπε όμως και την προβολή της στο μέλλον.
Ο «Καταδότης» και ο «Άρπαγας».
Όπως καταλαβαίνετε, μετά την επίσκεψη στον ναό και πίνοντας τον καφέ μου κάτω απ’ τον πλάτανο με ένα ανοιξιάτικο ψιλόβροχο, έκανα τις σκέψεις μου – μια ζωή δεν μπορώ να τις αποφύγω.
Και θυμήθηκα τον θεό Κόνανο (του Κορνάρου), έναν άγριον Θεό της ερήμου, άγριον μάλλον εις μάτην, καθότι έβρισκε λίγους μόνον να περιπλανώνται εκεί στις ερήμους για να τους βασανίσει και το φχαριστηθεί.
Αντιθέτως προς τον εξόριστο στην έρημο και τη λύσσα του άγριο Θεό Κόνανο, τα ανθρωπίδια «Καταδότης» και «Άρπαγας» ζουν (ανάμεσά μας) και βασιλεύουν και τον κόσμο κυριεύουν. Τους βρίσκεις παντού. Και στους κυβερνήτες και στους οπαδούς. Σε όλα
τα σπουδαία! Μνημόνια; Ο Καταδότης και ο Άρπαγας – χωρίς εισαγωγικά, προσωποποιημένοι. Συμφωνία των Πρεσπών; Ο Καταδότης και ο Άρπαγας! «Πρέσπες» στο Αιγαίο; Ο Καταδότης και ο Άρπαγας! Πλειστηριασμοί; Ο Καταδότης και ο Άρπαγας!
Στο τέλος ο Καταδότης και ο Άρπαγας κατεβαίνουν στον κάτω κόσμο, αφού πρώτα έχουν κάνει κάτω κόσμο τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, λαών, εθνών και κοινωνιών.
Από την εποχή που ο Όμηρος περιέγραφε τον Αγαμέμνονα, ο «Άρπαγας» παραμένει όμοιος και απαράλλαχτος σε όλη τη διαδρομή της «Ανθρώπινης Κωμωδίας». Όσο για τον «Καταδότη», τον έχει σιχαθεί ακόμα και ο Διάβολος. Όπως, όταν κατέβηκε στη Γη (ο Διάβολος) για να γίνει φύλακας-άγγελος του Χίτλερ, έφριξε (όπως μας λέει ο Μίλερ) και την κοπάνησε, διότι ούτε ο Σατανάς αντέχει τους σατανικούς.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά τελείωσε και ο καφές μου, έκοψε και το ψιλόβροχο, μπήκα στο αυτοκίνητο κι άρχισα να επιστρέφω, παίρνοντας μαζί μου μια τελευταία εικόνα απ’ τα έργα του αλαφροΐσκιωτου εικονογράφου.
Σ’ αυτήν, ο Καίσαρας και κάθε εξουσία προχωρά καβάλα σε ένα προβατόμορφο θηρίο με ουρά φιδιού που κατασπαράζει τον κοσμάκη. Κι αναρωτιέμαι για τα παιδάκια εκείνης της εποχής (και για πολύ αργότερα) που έβλεπαν τέτοιες εικόνες χωρίς να μπορούν να γίνουν κομμουνιστές, τι γίνονταν.
Τι πιθανότερο, καλοί άνθρωποι.
Εκτός βεβαίως απ’ όσα παιδάκια θα γίνονταν καταδότες κι άρπαγες…
ΣΤΑΘΗΣ Σ.
26•IV•2023
