Την ερχόμενη Παρασκευή 14 Οκτωβρίου, στο Πνευματικό Κέντρο Κωνσταντινουπολιτών (Δημητρίου Σούτσου 46, Αμπελόκηποι) στις 7.30 μμ, ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Ζωγραφειωτών (Σ.Ε.Ζ.) και οι εκδόσεις Άγρα οργανώνουν μια παρουσίαση βιβλίων με πολύ ξεχωριστό ενδιαφέρον. Πρόκειται για το «Μινόρε Μάνες» της Νάσης Τουμπακάρη, μια μυθιστορηματική ανάπλαση της ζωής στη Σμύρνη από το 1900 έως το 1922.
Ήρωας του βιβλίου ο Φώτος Χαρισιάδης, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη «μουσική κολυμπήθρα» της Σμύρνης, εξελίχθηκε σ’ ένα από τα καλύτερα βιολιά της αφού μαθήτευσε στον περίφημο Γιοβανίκα κι έπαιξε πλάι σ’ όλους εκείνους τους δεξιοτέχνες παιχνιδιάτορες που έκαναν τη Σμύρνη μουσικό παράδεισο της Ανατολικής Μεσογείου.
«Ο δρόμος του θα τον φέρει στις μεγάλες ταβέρνες και στις μπίρες, όπου θα παίξει με τον αφρό των Αρμένηδων, Τούρκων, Εβραίων και Ρωμιών μουσικών, στις αριστοκρατικές βεγγέρες, όπου θα συνοδέψει το τέιο των κυριών με Μπραμς και Μότσαρτ, ή στις δεξιώσεις του Σπόρτινγκ κλαμπ, για να παίξει όλες τις ευρωπαϊκές χορευτικές επιτυχίες της εποχής. Κοντά σ’ όλα αυτά θα ταξιδέψει στην Αθήνα, όπου θα γνωρίσει τα Αθηναϊκά Καφέ Αμάν και τον Καραγκιόζη, και στην Αμερική, όπου θα γνωρίσει την τζαζ και θ’ ανεβεί στο πάλκο στο πλάι της Μαρίκας Παπαγκίκα αγγίζοντας με τη μιαν άκρη του δοξαριού του την Ανατολή και με την άλλη τη Δύση.
Κι όταν το καλέσει η ανάγκη, αψηφώντας τα αποκαΐδια, θα μπει στον αγώνα για την εκκένωση της αποβάθρας της Σμύρνης από εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες.
Μέσα απ’ όλα αυτά τα μουσικά ταξίδια γράφτηκε ο Μινόρε μανές, γιατί η Σμύρνη υπήρξε και θα παραμείνει για πάντα στη μνήμη μας μ’ ένα τραγούδι. Μ’ έναν μανέ. Όμως, ο μανές αυτός μινόρε θα ’ναι πάντα, γιατί κρύβει την τραγική μοίρα της πόλης που τον γέννησε»…
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
- Θωμάς Κοροβίνης, συγγραφέας, τραγουδοποιός.
- Σταύρος Θ. Ανεστίδης, Ιστορικός-Υποδιευθυντής του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών,
- και η συγγραφέας του βιβλίου Νάση Τουμπακάρη.
Αποσπάσματα από το βιβλίο θα διαβάσει η ηθοποιός Μαρία Σκουλά.
Την εκδήλωση θα προλογίσει ο Νίκος Κόλμαν, πρόεδρος του Σ.Ε.Ζ.
Τραγούδια της Σμύρνης θα ερμηνεύσουν: Η Χαρούλα Τσαλπάρα (πιάνο/φωνή), ο Κλέαρχος Κορκόβελος (τσέμπαλο) και ο Γιάννης Ζαρίας (βιολί).
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκδήλωσης θα γίνεται προβολή σπουδαίου αρχειακού φωτογραφικού υλικού με εικόνες της Σμύρνης και της μουσικής ζωής της.
Με την ευκαιρία της εκδήλωσης, ο Νίκος Κόλμαν μοιράστηκε μαζί μας κάποιες σκέψεις και χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο:
«… Οι Έλληνες της Σμύρνης υποδέχονται τον ελληνικό στρατό ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο. “Εκείνο που ηλέκτριζε όμως την ατμόσφαιρα δεν ήταν τα τραγούδια μα τα συναισθήματα. Ενθουσιασμός, χαρά, ευτυχία, δικαίωση, περηφάνια, θρίαμβος, ανακούφιση, πάθος, ήταν ζωγραφισμένα στα πρόσωπα των Ρωμιών” (Μινόρε Μανές), συλλογίζεται ο Φώτης που έλαβε τ’ όνομα του γιατί γεννήθηκε κάτω από το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης και έβλεπε ταυτόχρονα κάθε “νατσιόνα” να αντιδρά διαφορετικά με την είσοδο του “Πατρίς” στο λιμάνι της Σμύρνης…
…Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου. Τελευταία μέρα. Τα μεσάνυχτα η διορία του Κεμάλ τελειώνει. Το Και σχεδόν έρημο… ερείπια, μυρωδιά καμένων, σάπιας σάρκας και τουρκάκια ψαρεύουν νεκρά κορμιά ψάχνοντας για δακτυλίδια… κρεμάλες και κορμιά παντού… ο Τουρκόγιαννος με τον Μπραΐμη κείτονταν σφαγμένοι πλάι πλάι… δεν συγχωρέσαν τον Μπραΐμη που πάσχιζε να γλιτώσει χριστιανούς… η Σμύρνη μου σβήστηκε από τον χάρτη… (Μινόρε Μανές)
Οι μουσικές που γεννήθηκαν στη Σμύρνη ως άφωνη επιταγή εκείνων που μαρτυρικά χάθηκαν στη Μεγάλη Καταστροφή διοχετεύτηκαν από τους μεταναστεύσαντες μουσικούς στις νέες πατρίδες… Υποδορίως αρδεύσανε τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής μουσικής του Χατζιδάκι, του Θεοδωράκη, του Ξαρχάκου, του Σαββόπουλου… το Τραύμα τους, η Θλίψη τους, το Γιατί τους εμπεριέχονται στις ψυχές των ασμάτων που συνιστούν την οικουμενική μουσική της Ελλάδος.»
