Μονοπωλεί τη συζήτηση η διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και ξεχνιέται η αποσόβησή της στην πηγή
Του Ζαχαρία Ρουστάνη
«Η Ευρώπη που προφανώς δεν κατάφερε να πετύχει μια ενιαία πολιτική ακόμα και μεταξύ των μελών της, δέχεται την παρέμβαση του ΝΑΤΟ, προβάλλει ως λύση την πρακτική και συμβολική του πολέμου. Η ίδια η Ευρώπη θρέφει τον μιλιταρισμό ως αποδεκτή συλλογική λύση της Δύσης. Η Ευρώπη των δύο παγκοσμίων πολέμων. Ας προσπαθήσουμε να προβάλλουμε στο μέλλον αυτήν την τακτική. Ποιον προάγουμε; Ποια συλλογική νοοτροπία; Τι προβάλλουμε ως πανάκεια; Τη στρατιωτική παρέμβαση και μάλιστα με σκιώδεις όρους. Δεν υπήρχε άλλος δρόμος. Αυτή η Ευρώπη δεν βρήκε άλλον δρόμο από αυτόν που ανατροφοδοτεί τα πλέον συντηρητικά στοιχεία, αυτή που δίνει ερείσματα σε όσους αντιμετωπίζουν την μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση των τελευταίων ετών με όρους στρατιωτικούς». Έτσι συνοψίζει τη σημερινή κατάσταση ο Γιώργος Τυρίκος Εργάς, ένας δραστήριος λαογράφος από την Κάλυμνο και ιδρυτικό μέλος της ΜΚΟ «Αγκαλιά» στην Καλλονή Λέσβου. Από την άλλη πλευρά, πληθαίνουν οι υπολειπόμενοι θεσμικοί τοποτηρητές του Διεθνούς Δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εξαντλούν το ενδιαφέρον τους και την κριτική τους στη συζήτηση για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης χωρίς καν να υπονοούν ή να εισηγούνται την αποσόβησή της στην πηγή.
Ύπατη Αρμοστεία ΟΗΕ: «Συνεργασία, όχι κλείσιμο των συνόρων»
Η Ευρώπη οπισθοχωρεί προς μια ακόμα μεγαλύτερη προσφυγική κρίση με την ενίσχυση των περιοριστικών μέτρων σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή λόγω του πολέμου και των συρράξεων στη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και σε άλλες χώρες. Αυτό ήταν το μήνυμα του ύπατου αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Filippo Grandi στην πρώτη επίσημη επίσκεψή του στη χώρα μας. «Με ανησυχούν ιδιαίτερα τα νέα που λαμβάνουμε για το ότι κλείνουν όλο και πιο πολλά ευρωπαϊκά σύνορα κατά μήκος της οδού των Βαλκανίων, επειδή αυτό το γεγονός θα προκαλέσει περαιτέρω χάος και σύγχυση και θα αυξήσει το βάρος που φέρει η Ελλάδα, καθώς έχει ήδη επωμιστεί μια τεράστια ευθύνη με τη διαχείριση αυτών των ανθρώπων», δήλωσε χαρακτηριστικά. Το περασμένο έτος περισσότεροι από 500.000 πρόσφυγες πέρασαν σε ευρωπαϊκό έδαφος μέσα από τη Λέσβο. Και φέτος μέχρι στιγμής πάνω από 50.000 έχουν ήδη φτάσει στο νησί. Επίσης κατήγγειλε την τάση κατηγοριοποίησης των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της διαδρομής τους βάσει της εθνικότητάς τους. Ορισμένοι γίνονται δεκτοί και μπορούν να περάσουν, όπως οι Σύροι και οι Ιρακινοί, ενώ σε άλλους εμποδίζεται η πρόσβαση όπως στους Αφγανούς, τους Σομαλούς και τους Παλαιστίνιους. Ανέφερε επίσης ότι έχει ελπίδες για τη διάσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στις 30 Μαρτίου με σκοπό την προώθηση των νόμιμων οδών για τους Σύρους πρόσφυγες, προκειμένου να περιοριστεί η εξάρτησή τους από τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών και να ρυθμιστεί η ροή. Είπε ακόμη ότι και η Ευρώπη και όλος ο κόσμος πρέπει να δεσμευθεί να δέχεται πολλούς περισσότερους Σύρους, ώστε να ελαφρυνθεί το βάρος από τις κύριες χώρες υποδοχής προσφύγων – την Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία.
Η Έρευνα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες διαπίστωσε ότι περίπου το 94% των Σύρων που έφτασαν στην Ελλάδα τον Ιανουάριο πραγματοποίησε το επικίνδυνο ταξίδι μέσω θαλάσσης, προκειμένου να διαφύγει από τις συγκρούσεις και τη βία στη Συρία. Παρομοίως, το 71% των Αφγανών που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφερε τη βία και τις συγκρούσεις ως τον κύριο λόγο που εγκατέλειψε τη χώρα του. Μερικά ακόμα από τα βασικά πορίσματα της έρευνας είναι τα εξής: Το 85% των Σύρων που συμμετείχαν στην έρευνα είχαν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της χώρας τους πριν από το ταξίδι τους στην Ελλάδα και το 87% ταξίδευαν μαζί με μέλη της οικογένειάς τους. Το 65% των Αφγανών και το 47% όσων διέμειναν σε άλλη χώρα για περισσότερους από 6 μήνες ανέφεραν ότι δεν είχαν νομιμοποιητικά έγγραφα.
SOS από τη Διεθνή Αμνηστία για την Ελλάδα
«Περισσότερα από 70 χρόνια προόδου και κατακτήσεων στο τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κινδυνεύουν. Καλούμε τα κράτη να υποστηρίξουν πολιτικά και να χρηματοδοτήσουν πλήρως τα υπάρχοντα συστήματα για την υποστήριξη του διεθνούς δικαίου και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου», είναι το μήνυμα του Γιώργου Κοσμόπουλου, διευθυντή της Διεθνούς Αμνηστίας στην Ελλάδα.
Ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας προσφυγικής κρίσης περισσότεροι από 851.319 πρόσφυγες, αιτούντες-άσυλο και μετανάστες διέσχισαν τη θάλασσα για να φτάσουν στα νησιά του Αιγαίου κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε, ενώ μόλις το 3% εξ αυτών πέρασαν από τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Την ίδια περίοδο, περισσότεροι από 700 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων και πολλών παιδιών, έχασαν την ζωή τους ή αγνοούνταν στο Αιγαίο. Ο αριθμός αυτός αποτελεί το 21% του συνόλου των θανάτων στην Μεσόγειο, σε σύγκρισή με 1% το 2014. Η συνεπαγόμενη διοικητική και ανθρωπιστική πρόκληση έσπρωξε ένα ήδη αναποτελεσματικό σύστημα υποδοχής σε σημείο κατάρρευσης, ενώ και ο κακός προγραμματισμός σε συνδυασμό με τη βαθιά οικονομική κρίση όξυναν την ανθρωπιστική κρίση στα νησιά. Ακτιβιστές, εθελοντές, ΜΚΟ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, προσπάθησαν να καλύψουν τα τεράστια κενά στις ανθρωπιστικές παροχές για τους πρόσφυγες. Η Ε.Ε., το μεγαλύτερο παγκοσμίως οικονομικό μπλοκ με πληθυσμό πάνω από 500 εκατομμύρια, απέτυχε να ανταποκριθεί σε αυτήν την πρόκληση με τρόπο συνεκτικό και σύμφωνο με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
