του Ειδικού Ανταποκριτή
Παρά τη συνέχιση της αντιπαράθεσης με την ευρωκρατία (με τελευταία αιχμή το… υπερβολικά φιλολαϊκό προσχέδιο προϋπολογισμού), και παρά τις δίχως τέλος ενδοκυβερνητικές έριδες, η «απείθαρχη» ιταλική κυβέρνηση για την ώρα δεν φαίνεται να κινδυνεύει. Βασική αιτία είναι ότι δεν υπάρχει κανείς να την αντικαταστήσει! Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης, το Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι και η Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι, εξακολουθούν να κατρακυλούν στις δημοσκοπήσεις, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν την περασμένη Κυριακή και στις περιφερειακές εκλογές στο Τρεντίνο-Άλτο Άντιτζε. Έτσι ο Σαλβίνι εξακολουθεί να καλπάζει μαζεύοντας την «κρέμα» της κόντρας με τις Βρυξέλλες και εκμεταλλευόμενος το μεταναστευτικό, σε αντίθεση με τον Ντι Μάιο που επικοινωνιακά και ουσιαστικά παραμένει δεύτερος.
Αυτό προκάλεσε και την τελευταία μεταξύ τους αντιπαράθεση, με αφορμή την περίπλοκη διατύπωση μιας απόφασης που, τελικά, παρείχε άφεση αμαρτιών στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος και στις ψευδείς φορολογικές δηλώσεις. Οι άπειροι εκπρόσωποι των 5 Αστέρων το πήραν είδηση όταν πια το σχετικό διάταγμα είχε φύγει για υπογραφή στον Ιταλό πρόεδρο! Το αποτέλεσμα ήταν να επιτεθεί δημόσια ο Ντι Μάιο στον Σαλβίνι, δηλώνοντας ότι θα καταθέσει μήνυση «εναντίον όσων σαμποτάρουν την καταπολέμηση της διαφθοράς», με τον Σαλβίνι να απαντά ειρωνικά ότι δεν θα συμμετάσχει στο επόμενο υπουργικό συμβούλιο διότι «δεν χρειάζεται, αφού υπάρχει συμφωνία σε όλα»! Τελικά, ούτε ο Ντι Μάιο κατέθεσε μήνυση, ούτε ο Σαλβίνι απείχε: το γυαλί έχει μεν ραγίσει, αλλά κανείς δεν νιώθει έτοιμος να το θρυμματίσει. Είναι υποχρεωμένοι να συγκατοικούν στο βαθμό που θέλουν να αντιμετωπίσουν την Ε.Ε. αλλά και τις τρικλοποδιές του άτυπου «τρίτου κόμματος» της συγκυβέρνησης [βλ. πλαίσιο].
Οι Αψβούργοι αντεπιτίθενται!
Συνεχίζεται λοιπόν ο ιδιόμορφος και πολυμέτωπος πόλεμος χαμηλής έντασης, υπό τη μορφή διαρκών παζαριών και διαπραγματεύσεων σε όλα τα επίπεδα: από τις σχέσεις Ιταλίας-Ε.Ε. ως το εσωτερικό της κυβέρνησης. Η απόρριψη των αιτημάτων της Κομισιόν σχετικά με τον προϋπολογισμό ανοίγει ένα νέο κύκλο διαπραγμάτευσης, την ίδια στιγμή που οι Σαλβίνι και Ντι Μάιο διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να κάνουν άλλες παραχωρήσεις στις Βρυξέλλες και επιμένουν ότι θα υλοποιήσουν τα φιλολαϊκά μέτρα που προβλέπει ο προϋπολογισμός (ελάχιστο εισόδημα για όλους τους Ιταλούς, κατάργηση του συνταξιοκτόνου νόμου Φορνέρο κ.λπ.). Με δυο λόγια, η κρίση στις σχέσεις με την Ε.Ε. συνεχίζεται, αλλά καμία από τις δύο πλευρές δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να πάρει την πρωτοβουλία μιας αποφασιστικής ρήξης. Τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται η «ανταπάντηση» της Κομισιόν, μετά η συζήτηση του προϋπολογισμού στην ιταλική βουλή, και έπεται συνέχεια.
Πάντως μέχρι τώρα οι απειλές των «θεσμών» της Ε.Ε. και το τηλεκατευθυνόμενο ανεβοκατέβασμα των σπρεντ των ιταλικών ομολόγων, όπως και η στοίχιση της κεντροαριστερής και της κεντροδεξιάς αντιπολίτευσης με τις Βρυξέλλες, αντί να πλήττουν, συγκρατούν την υψηλή δημοφιλία της κυβέρνησης. Το ενδιαφέρον είναι ότι στις επιθέσεις της ευρωκρατίας πρωταγωνιστεί, πέραν του «γαλλικού» στρατοπέδου (με εκφραστές τον ίδιο τον Μακρόν και τον «σοσιαλιστή» κομισάριο Μοσκοβισί), και η αυστριακή κυβέρνηση – παρά την υποτιθέμενη ιδεολογική συγγένειά της με τον Σαλβίνι. Σε αυτό παίζει ρόλο και ο αναβιωμένος, ελάχιστα συγκαλυμμένος αλυτρωτισμός της Βιέννης για τις πρώην επαρχίες της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας (που μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασαν υπό ιταλική κυριαρχία). Πρόσφατα η ένταση χτύπησε κόκκινο, αφού η αυστριακή κυβέρνηση δήλωσε έτοιμη να δώσει αυστριακά διαβατήρια στους γερμανόφωνους της Ιταλίας!
Το… τρίτο κόμμα της ιταλικής συγκυβέρνησης
Το προηγούμενο Σάββατο επισημαίναμε ότι «η κυβέρνηση συνασπισμού, προϊόν συμβιβασμών, απαρτίζεται όχι μονάχα από τη Λέγκα του Σαλβίνι, αλλά και από το Κίνημα 5 Αστέρων και, επίσης, από πρόσωπα εμπιστοσύνης του… αντίπαλου στρατοπέδου»*. Σε αυτούς συγκαταλέγονται άνθρωποι που έχουν αναλάβει θέσεις-κλειδιά, όπως ο υπουργός Οικονομικών Τζιοβάνι Τρία (αριστερά στη φωτογραφία) και ο υπουργός Εξωτερικών Έντσο Μοαβέρο Μιλανέζι (δεξιά). Ο μεν Τρία επιβλήθηκε μετά το πραξικοπηματικό βέτο που έθεσαν οι Βρυξέλλες και ο Ιταλός πρόεδρος Ματαρέλα στην αρχική επιλογή του «ευρωσκεπτικιστή» Πάολο Σαβόνα, ο δε σημερινός ΥΠΕΞ έχει… λαμπρή προϋπηρεσία: διατέλεσε μεταξύ άλλων υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της πρώτης μεταπολεμικής ιταλικής κυβέρνησης «τεχνοκρατών» υπό τον Τσιάμπι (1994), διευθυντής του Μόντι όταν ήταν κομισάριος της Ε.Ε. (1995-2000), αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Κομισιόν (2002-2005), ΥΠΕΞ στις «τεχνοκρατικές-κεντροαριστερές» κυβερνήσεις Μόντι και Λέτα (2011-2014), και ειδικός σύμβουλος της Ε.Ε. (2014-2015). Σε αυτό το ντουέτο φαίνεται να εντάσσεται σταδιακά και ο πρωθυπουργός Τζιουζέπε Κόντε (στο κέντρο της φωτογραφίας) με τις «κατευναστικές» δηλώσεις του – π.χ. ότι «δεν μπορούμε να συγκρουόμαστε συνεχώς με τις Βρυξέλλες». Αυτό το… τρίτο κόμμα της ιταλικής συγκυβέρνησης δεν τηρεί βέβαια ενιαία στάση σε όλα τα ζητήματα – όπως εξάλλου συμβαίνει και στο εσωτερικό των 5 Αστέρων (και, λιγότερο, στη Λέγκα). Και ενώ συχνά υποχρεώνεται να συμβιβαστεί με τις δύο… επίσημες συνιστώσες της κυβέρνησης, ταυτόχρονα αποτελεί μια ορατή σφήνα του αντίπαλου στρατοπέδου. Το οποίο –ελλείψει αξιόπιστης αντιπολίτευσης– εκφράζεται κυρίως σε ενδοκυβερνητικό επίπεδο!
* Βλ. «Η… πραγματική ιταλική πραγματικότητα» (φύλλο 426, σελ. 15.)
