των Ούγκο Μπογκέτα, Μίμο Πορκάρο και Κάρλο Φορμέντι*
Στην Ιταλία συγκροτείται μια κυβέρνηση που εκφράζει μια ασταθή κοινωνική συμμαχία, και η οποία με τη σειρά της προορίζεται να γεννήσει περαιτέρω αστάθεια. Η κοινωνική συμμαχία ξεκινά από μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις ως επαγγελματίες, από εργάτες ως άνεργους και «ευέλικτους» εργαζόμενους. Ηγεμονεύεται από το ανώτερο στρώμα, αυτό που περισσότερο ευνοείται από την επιβολή ενιαίου φόρου. Αλλά προκειμένου αυτό το στρώμα να ανακτήσει όσα έχασε εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης πρέπει αναγκαστικά να βασιστεί στο κατώτερο, κι έπειτα να σκιαγραφήσει μια αναδιανομή του πλούτου. Από εδώ προκύπτει ένα πρόγραμμα που αποτελεί μείγμα ριγκανισμού (μείωση φορολόγησης) και επεκτατικής πολιτικής – μιας πολιτικής που, αν και δεν μπορεί διόλου να αποκληθεί κεϋνσιανή (στο κυβερνητικό πρόγραμμα το έλλειμμα χρησιμεύει κυρίως ως αντιστάθμιση των μειωμένων φορολογικών εσόδων, η αύξηση της απασχόλησης νοείται ως έμμεσο αποτέλεσμα της φορολογικής ανακούφισης και παροχής κινήτρων στις επιχειρήσεις κ.λπ.), αρκεί παρ’ όλα αυτά για να χτυπήσει συναγερμός στην Κομισιόν.
Όσο μεγαλύτερη είναι η αναδιανομή προς τα κάτω, τόσο ισχυρότερη θα είναι η σύγκρουση με την Ε.Ε. Αντίστροφα, όσο περισσότερο τα βρίσκει η κυβέρνηση με τις Βρυξέλλες, τόσο περισσότερο θα έρχεται σε σύγκρουση με τους ψηφοφόρους της – και δεν θα αρκεί, σε αυτό το σημείο, να εκτρέψει την οργή τους προς τους μετανάστες και τις λοιπές «επικίνδυνες τάξεις». Η αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της διεθνικής άρχουσας τάξης έχει υποστεί πλήγμα: αύριο θα καταφέρει να απορροφήσει τους κραδασμούς της αποστασίας της εθνικής αστικής τάξης. Σήμερα όμως τα μεγάλα βάσανα των λαϊκών στρωμάτων και των μικρών επιχειρήσεων σημαίνουν ότι η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να οξύνει την αστάθεια και, τελικά, να θέσει επί τάπητος τα πραγματικά ζητήματα. Βλέποντάς το προοπτικά, αυτό που θα βαρύνει δεν θα είναι τόσο το τι γράφεται στο πρόγραμμα της κυβέρνησης, αλλά η πραγματική τάση των αντιθέσεων και η ανάδυση της πραγματικής φύσης των υποκειμένων της συμμαχίας…
Όσο μεγαλύτερη είναι η αναδιανομή προς τα κάτω, τόσο ισχυρότερη θα είναι η σύγκρουση της νέας ιταλικής κυβέρνησης με την Ε.Ε. Αντίστροφα, όσο περισσότερο τα βρίσκει η κυβέρνηση με τις Βρυξέλλες, τόσο περισσότερο θα έρχεται σε σύγκρουση με τους ψηφοφόρους της.
Ενάντια στη δεξιά και ενάντια στην αριστερά
Αυτή τη στιγμή, το θέμα δεν είναι η συγκρότηση ενός λαϊκού μετώπου, ούτε ενός εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος: στο χώρο που προέρχεται από την αριστερά και ο οποίος μοχθεί για να οικοδομήσει μια νέα σοσιαλιστική προοπτική, δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να αυτοπροταθεί ως ισότιμος σύμμαχος (ή έστω ως μη υποτακτικός) της Λέγκας και των 5 Αστέρων. Το ζήτημα είναι μάλλον να βοηθήσουμε στη γέννα και στην ανάπτυξη, μέσα στις συνθήκες της παρούσας βαθιάς πολιτικής κρίσης, μιας σοσιαλιστικής συσπείρωσης η οποία σταδιακά θα κατακτά την ικανότητα ηγεσίας και πολιτικής επιρροής. Αυτό μοιάζει λίγο, αλλά στους σημερινούς πυκνούς καιρούς μπορεί να είναι πολύ.
Όσο μας αφορά, μαζί με άλλους συντρόφους, αρχίσαμε να εργαζόμαστε σε αυτήν την κατεύθυνση… Οποιοσδήποτε θέλει να συμβάλει είναι καλοδεχούμενος από τώρα, όπως θα είναι και στο μέλλον όποιος δοκιμάζει ήδη σε παρεμφερή κατεύθυνση αλλά με άλλους τρόπους. Το βασικό είναι να κατανοήσουμε ότι η 27η Μαΐου (μέρα του πραξικοπήματος του προέδρου Ματαρέλα, που αρνήθηκε να ορκίσει κυβέρνηση με υπουργό Οικονομικών τον «ευρωσκεπτικιστή» Σαβόνα) όχι μόνο αποκάλυψε την πραγματική φύση του ευρωπαϊσμού, αλλά επίσης κατέστησε σαφές ακόμη και στους κουφούς και τους τυφλούς ότι η ιταλική αριστερά (σε μεγάλο βαθμό ευθυγραμμισμένη πίσω από τον Ματαρέλα) έχει εδώ και καιρό διαρρήξει κάθε σχέση με τον κομμουνισμό και τον σοσιαλισμό. Η ιταλική αριστερά αποκαλύφθηκε ως αυτή που είναι: μία από τις πολιτικές πτέρυγες των αρχουσών τάξεων, πότε προστατευτική και πότε φιλελεύθερη, πότε προοδευτική και πότε –όπως τώρα– εντελώς αντιδραστική. Οτιδήποτε κι αν συμβεί, το σίγουρο είναι πως ένα σοσιαλιστικό κίνημα στην Ιταλία θα οικοδομηθεί ενάντια στη δεξιά και ενάντια στην αριστερά.
* Αποσπάσματα (εισαγωγή και επίλογος) ενός συλλογικού κειμένου που δημοσιεύθηκε στις 2/6/2018, αρχικά στην ιστοσελίδα L‘interferenza (www.linterferenza.info).
