Του Κώστα Στοφόρου
Σκούρο γκρι, σχεδόν μαύρο…
«…Κρατάω όμως ένα δίλημμα που παραμένει επίκαιρο καθώς πλησιάζει πια το καλοκαίρι του 2015: το δίλημμα ανάμεσα στον ατομικό και στον συλλογικό άνθρωπο, σε μια εποχή που δεν χρειάζεται ανάλογη καταστροφή με αυτήν της ιστορίας που θα διαβάσετε για να χαρακτηριστεί εποχή των τεράτων…».
Με αυτά τα λόγια κλείνει το προλογικό του σημείωμα στο μυθιστόρημά του Ασημένια θάλασσα (Eκδόσεις Κέδρος) ο Πάνος Τσερόλας. Μια γκρίζα και σκοτεινή δυστοπία σε κάποιο μάλλον κοντινό μέλλον. Μια ανεξήγητη καταστροφή-έκρηξη γεμίζει τον κόσμο στάχτη. Τίποτα δεν φαίνεται να έχει μείνει ζωντανό, εκτός από ομάδες ανθρώπων που αγωνίζονται να επιβιώσουν σε μια γη που δεν φυτρώνει πια τίποτα. Οι συγκρούσεις και οι ακρότητες είναι αναπόφευκτες. Το ίδιο και η αναζήτηση ενός άλλου τόπου όπου υπάρχει ζωή. Φήμες και ανυπόστατες ελπίδες σπρώχνουν -όσους μπορούν- να ταξιδεύουν. Συχνά διασταυρώνονται κι ο ένας αναζητά στου άλλου την περιοχή τη «Γη της Επαγγελίας»… Ο ήρωας της ιστορίας -που παρακολουθούμε την πορεία του τόσο μέσα από τα δικά του μάτια, όσο και μέσα από τον αφηγητή, σε οπτικές που εναλλάσσονται κάθε τόσο αναζητά την αγαπημένη του που κάποτε -πριν την καταστροφή- είχε αφήσει να φύγει. Να τους χωρίσει μια θάλασσα. Σε πείσμα των καιρών, σε πείσμα όλως όσοι των συμβουλεύουν το αντίθετο, αυτός αναζητά το νησί όπου ζει εκείνη.
Εξαιρετική αφήγηση, σαν θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, σε ένα κείμενο πυκνό σε νοήματα και σκέψεις, χωρίς να καταφεύγει σε ευκολίες και διδακτισμούς. Πολιτικό, με την ολοκληρωμένη σημασία της λέξης που έχει μέσα της και το προσωπικό. Δυσοίωνο, αλλά ρεαλιστικό, αφήνει τη χαραμάδα, αλλά αφήνει τον αναγνώστη να βρει τον δρόμο και τις απαντήσεις, σε αυτή την πορεία που μέχρι κάποιο σημείο φαίνεται να μην οδηγεί πουθενά…
Ποιος θα πληρώσει το τιμολόγιο;
Δυσοίωνος ο τίτλος Τιμολόγιο -τις μέρες που ζούμε- και ο Σουηδός συγγραφέας και ηθοποιός Jonas Karlsson στο ομότιτλο βιβλίο του που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος καταφέρνει να δημιουργήσει μια Καφκική ατμόσφαιρα, να σατιρίσει και να προβληματίσει για μια εποχή όπου όλα αποτιμώνται σε χρήμα. Ο ήρωας, υπάλληλος σε βίντεο κλαμπ, λαμβάνει μια μέρα στο σπίτι του ένα τιμολόγιο που τον καλεί να πληρώσει 5.700.000 κορώνες. Θεωρεί ότι πρόκειται για λάθος, μέχρι που ανακαλύπτει ότι αυτά είναι τα χρήματα με τα οποία αποτιμάται η μέχρι εκείνη τη στιγμή ζωή του. Μέσα από στατιστικούς δείκτες που μετρούν την ευτυχία και άλλες παραμέτρους, αποκαλύπτεται ότι χρωστά αυτό το ποσόν. Διαμαρτύρεται, προχωρά σε ενστάσεις με μόνο αποτέλεσμα να δει αυτό το ποσόν συνεχώς να μεγαλώνει και να ξεπερνά τα 149 εκατομμύρια κορώνες! Σε αυτό το διάστημα μιλά με τις ώρες με μια υπάλληλο της Εισπρακτικής Εταιρίας και αρχίζει να δημιουργείται μεταξύ τους μια σχέση παράξενη που δεν φαίνεται, ωστόσο, να μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα. Ο ήρωας ξανακοιτά τη ζωή πίσω του και ανακαλύπτει τις κρυφές της πτυχές, μέσα σε ένα από τα πιο πρωτότυπα μυθιστορήματα που διαβάσαμε τελευταία και καταφέρνει να προβληματίσει χωρίς να γίνεται βαρύγδουπο.
Απαγορευμένη αγάπη
Σπαρακτικό και συγκλονιστικό, το Απαγορευμένο της Tabitha Suzuma (Εκδόσεις Χρυσαλλίδα) μιλά για τον απαγορευμένο έρωτα ανάμεσα σε δυο αδέρφια, ξεφεύγοντας ωστόσο από την πεπατημένη όσων καταπιάνονται με τέτοια «σκανδαλιστικά» θέματα, σκιαγραφώντας με μοναδικά τους δυο βασικούς χαρακτήρες, αλλά και τον περίγυρό τους. Οι αντιφάσεις, οι αντιστάσεις, η έλξη που αρχικά μεταμφιέζεται, προσπαθεί να βρει αποδεκτούς δρόμους για να εκδηλωθεί, βασανίζει τους ήρωες -ένα αγόρι κι ένα κορίτσι στην εφηβεία- τους κάνει να νιώθουν «ανώμαλοι», «διεστραμμένοι», να κρύβονται ο ένας από τον άλλο, να κάνουν απελπισμένες προσπάθειες για να ζήσουν «φυσιολογικά»… Όλα αυτά μέσα σε μια οικογένεια που τίποτα δεν πάει καλά. Ο πατέρας έχει παρατήσει τη μητέρα με πέντε παιδιά. Εκείνη έχει γίνει αλκοολική, έχει βρει άλλον σύντροφο και είναι συνεχώς απούσα. Οι πρωταγωνιστές -ως οι μεγάλοι της οικογένειας- αναλαμβάνουν στα πάντα τον ρόλο των γονιών, με ότι αυτό συνεπάγεται. Από τα ψώνια, την καθαριότητα, την ανατροφή, τη μελέτη, τα έκτακτα περιστατικά – όλα περνούν από τα χέρια τους, δημιουργώντας δυσβάσταχτο βάρος. Η κοινωνία και η πολιτεία είναι απούσες και εμφανίζονται μόνο για να αναλάβουν τον ρόλο του άτεγκτου φύλακα της «ηθικής» και του αδυσώπητου τιμωρού. Ένα βιβλίο που αγγίζει τα πιο βαθιά μας αισθήματα, αλλά μας κάνει και να εξεγειρόμαστε απέναντι σε όλη την κοινωνική υποκρισία.
