Έτοιμοι να τα βρουν για Μεγάλο Συνασπισμό υπό το «όραμα Μέρκελ». Του Ηλία Καραλή
«Το 1954 ψήφισα, για πρώτη φορά, σε ηλικία 21 ετών. Μετά από κάθε ψηφοφορία έκλαιγα από θυμό που πάλι είχε κερδίσει ο Χριστιανοδημοκράτης Αντενάουερ. Ολόκληρη η οικογένειά μου ψήφιζε πάντα Σοσιαλδημοκράτες γιατί ήλπιζε στην κοινωνική δικαιοσύνη. Με τον Βίλι Μπραντ πιστέψαμε ότι ο στόχος επιτεύχθηκε. Πρώτη αποτυχία. Στη δεκαετία του ’70 ο μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από κάτω προς τα πάνω, ξαναμπήκε για τα καλά σε κίνηση. Το σύνθημα τότε ήταν “πατάμε γκάζι και φύγαμε!”. Εκείνη την εποχή με ετήσιες αυξήσεις μισθών σε διψήφια ποσοστά, τα εισοδήματα διπλασιάζονταν και τριπλασιάζονταν. Ωφελούμενοι ήταν εκείνοι στην κορυφή της κλίμακας. Τα 1.000 μάρκα έγιναν 2.300, τα 2.000 μάρκα 4.600, τα 10.000 έγιναν 23.000. Τα μικρά εισοδήματα εξανεμίζονταν από τον πληθωρισμό, ενώ στα ψηλά πάντα έμενε μια ποσότητα περίσσευμα. Αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα χωρίς διακοπή κι ευθύνονται γι’ αυτό όλοι οι πολιτικοί και οι ηγέτες του συνδικαλισμού που μόνο την τσέπη τους σκέφτονται. Το σημερινό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) αποτελεί αποθέωση της ηλιθιότητας και της ανικανότητας».
Το παραπάνω σχόλιο του ηλικιωμένου Γερμανού στο επίσημο site του SPD είναι ενδεικτικό της απόστασης που χωρίζει την ηγεσία του κόμματος από τμήμα της βάσης του. Στην παρούσα συγκυρία, με την κάλπη να έχει βγάλει άλλο ένα ταπεινωτικό αποτέλεσμα και την ηγεσία υπό τον Sigmar Gabriel να προχωράει σε επίσημες διαπραγματεύσεις με τους Χριστιανοδημοκράτες, πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για μια κρίσιμη καμπή στην ιστορία του κόμματος. Άλλοι, αντίθετα, πιστεύουν ότι η πρόσδεση στο «άρμα της Μέρκελ» είναι αναγκαία και ότι τα «νεοφιλελεύθερα κοράκια» δεν πρέπει να αφεθούν μόνα να αλωνίζουν. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, το 67% των υποστηρικτών του SPD υποστηρίζουν τη συνεργασία με το CDU.
Τι θέλει και τι μπορεί το SPD;
Το SPD προβάλλει 10 θέσεις για κυβερνητική συνεργασία με την Μέρκελ, ενώ γίνεται λόγος και για τα χαρτοφυλάκια του υπουργού Οικονομικών και του υπουργού Εργασίας. Στον «δεκάλογο» αυτό, κυρίαρχη θέση έχει η θέσπιση του κατώτατου ωρομισθίου στα 8,50 ευρώ σε συνδυασμό με τη ρύθμιση της αγοράς εργασίας καθώς και την αύξηση της φορολογίας στα ανώτατα κλιμάκια. Τα υπόλοιπα αφορούν κυρίως το κοινωνικό κράτος, την ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των επενδύσεων σε υποδομές και εκπαίδευση. Στο τέλος της λίστας φιγουράρουν ο Ευρωπαϊκός Φόρος Χρηματοπιστωτικών Συναλλαγών και η Ευρώπη για την οποία απαιτείται ο συνδυασμός μοντέλου ανάπτυξης με «αειφόρα» δημοσιονομικά, με ταυτόχρονη καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας. Κατά πόσο τα παραπάνω μπορούν να μετουσιωθούν σε πολιτική προς την κατεύθυνση της «κοινωνικής δικαιοσύνης» στη Γερμανία, πόσο μάλλον στην Ευρώπη, το ορίζει η αφετηρία διαπραγμάτευσης που θέτει η άλλη πλευρά.
Τι θέλει η Μέρκελ
Στις 16/10 η Μέρκελ μίλησε στο 5ο Τακτικό Συνέδριο της IG BCE, του συνδικάτου εργαζομένων στη χημική βιομηχανία και στις βιομηχανίες εξόρυξης και ενέργειας, το οποίο αριθμεί πάνω από 660.000 μέλη. Εκεί, παρουσίασε τα κομβικά σημεία για τις διαπραγματεύσεις με το SPD.
Πρώτον: «Σταθερός ευρωπαϊκός χώρος». Κατά τη Μέρκελ, η Γερμανία χρειάζεται την Ευρώπη γιατί είναι η καλύτερη αγορά της και γιατί μαζί της μοιράζεται κοινές αξίες και αρχές. Τονίζει, δε, ότι χωρίς τους Ευρωπαίους δεν μπορεί η γερμανική οικονομία να διατηρήσει τη θέση της στον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ειδικά σε μια ήπειρο που γερνάει, με μόλις το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος μάλιστα απολαμβάνει το 40% των κοινωνικών παροχών παγκοσμίως.
Δεύτερον: «Όλοι πρέπει να πάρουν το παράδειγμά μας». Κατά τη Μέρκελ η Παιδεία στην Ευρώπη ρέπει προς τον ακαδημαϊσμό και αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Απαιτείται να δοθεί βαρύτητα στην πρακτική εκπαίδευση αλλά και στην έρευνα και την καινοτομία με δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις τουλάχιστον στο 3% του ΑΕΠ κάθε κράτους. Παρομοίως πρέπει να μιμηθούν οι Ευρωπαίοι το μοντέλο των συλλογικών συμβάσεων εργασίας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, χωρίς κρατική παρέμβαση. Τα παραπάνω στοιχεία είναι απαραίτητα, ισχυρίζεται, για την πολυπόθητη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και βέβαια τίποτε από τα παραπάνω δεν γίνεται χωρίς το νοικοκύρεμα των δημοσιονομικών.
Τρίτον: «Τα πάντα είναι θέμα δημογραφίας». Η Μέρκελ προειδοποιεί τους βιομηχανικούς εργάτες ότι σε μια κοινωνία που γερνάει και άρα με αυξανόμενη δημοσιονομική επιβάρυνση λόγω των κοινωνικών δαπανών, κάθε προσπάθεια ρύθμισης της αγοράς εργασίας (απο-ελαστικοποίηση, σταθερό ελάχιστο ωρομίσθιο κ.λπ.) και κάθε απόπειρα για κοινωνικές παροχές πρέπει να γίνει προσεκτικά: Αλλιώς οι θέσεις εργασίας κινδυνεύουν.
Στο μυαλό του Γερμανού
Η αντίφαση του πώς γίνεται να ακολουθήσει κάποιος το μοντέλο της Γερμανίας ευρισκόμενος υπό καθεστώς λιτότητας, ξεπουλήματος των δημόσιων αγαθών και χρηματοπιστωτικής ομηρείας δεν απασχολεί τον μέσο Γερμανό. Άλλωστε, η ρητορική της Μέρκελ βασίζεται στο ρήμα «Ich will» («θέλω») ή αλλιώς στο «αποφασίζομεν και διατάσσομεν».
Το ότι ένας τέτοιος λόγος εκφωνείται σε αυτό το ακροατήριο, σχετίζεται με ένα σημαντικό φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη στη γερμανική κοινή συνείδηση και μπορεί να αποδοθεί ως εξής: «Αντιμέτωποι με τους “βάρβαρους” παγκόσμιους ανταγωνιστές από την μια, με την απειλή της ανεργίας από την άλλη, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι μοιραία ας πάρουν τους (βοηθητικούς) ρόλους που τους αξίζουν». Αν δώσει κανείς σημασία και στη δημοσκόπηση του ZDF που αναφέρει ότι το 70% των Γερμανών συμφωνεί με τη θέσπιση διοδίων για τα Ι.Χ. με ξένες πινακίδες στους γερμανικούς αυτοκινητοδρόμους, γίνεται αντιληπτό πως οι λέξεις Ευρώπη και Ένωση αποκτούν πια άλλο νόημα.
Υπάρχει η εκτίμηση ότι, τελικά, θα βρεθεί μία πλατφόρμα συνεννόησης που σε «τεχνικό» επίπεδο, θα πληροί σχεδόν τους δέκα όρους της ηγεσίας του SPD. Ωστόσο, η διάχυτη εντύπωση είναι όμως πως και τα επόμενα τέσσερα χρόνια αυτό που θα κυβερνάει και θα οδηγεί είναι το «όραμα» της Μέρκελ.
