ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Ιωάννα Κλεφτόγιαννη
Δηλώνει θερμός υποστηρικτής της ελληνικής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, θεωρεί ότι το μεγαλύτερο λάθος του αιώνα που πέρασε είναι η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και ότι η «φόρμουλά» της θα έπρεπε να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για την επιβίωση της Ε.Ε.
Από τις ηγετικές φυσιογνωμίες στο σύγχρονο μεταμοντέρνο θέατρο της FYROM, καθηγητής στην Ακαδημία Θεάτρου και Κινηματογράφου των Σκοπίων και γνωστός σεναριογράφος, ο Dejan Dukovski, βρέθηκε στην Αθήνα επ’ ευκαιρία της παράστασης του θεατρικού του Other Side, στον Πολυχώρο Vault (σε μετάφραση Γκάγκας Ρόσιτς και σκηνοθεσία Φένιας Αποστόλου με το Χοροθέατρο Λυδία Λίθος). Ένα έργο-κραυγή για τους ανθρώπους ερείπια που άφησε πίσω του ο γιουγκοσλαβικός πόλεμος και, συγχρόνως, ένα τυπικότατο δείγμα «διαταραγμένης» βαλκανικής δραματουργίας, που διαχειρίζεται μετωπικά τα τραύματα της σύγχρονης Ιστορίας.
Η σύγχρονη Βαλκανική Ιστορία και το πεπρωμένο των χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας βρίσκονται σταθερά στον πυρήνα της δραματουργίας σας (Blkan Vampire , Balkan is not Dead or magic Edelweis , Οther side). Πώς διαχειρίζεστε αυτά τα απολύτως «εύθραυστα» ζητήματα; Κρατώντας ουδέτερη στάση, αναζητώντας αίτια και αιτιατά, αναρωτώμενος για τις μελλοντικές προοπτικές και διεξόδους;
Ένας σπουδαίος συγγραφέας είπε κάποτε «εδώ, στα Βαλκάνια υπάρχουν πέντε εποχές: άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας και… πόλεμος». Στα Βαλκάνια παράγουμε περισσότερη Ιστορία από αυτή που μπορούμε να καταναλώσουμε. Βεβαίως, οι πόλεμοι ουδέποτε έλυσαν τα πολύχρονα προβλήματά μας. Απλώς δημιουργούσαν νέα ζητήματα που έπρεπε να λυθούν εκ νέου από ένα νέο πόλεμο. Οι άνθρωποι στην περιοχή γνωρίζουν πώς να ζήσουν τις ζωές τους με γεμάτα τα πνευμόνια, αλλά ταυτόχρονα έχουν μια πολύ περίεργη αγωνία, γιατί ποτέ δεν τους δόθηκε η ευκαιρία για αληθινή ειρήνη. Ταράσσονται από μια εσωτερική σύγκρουση.
Τα θεατρικά έργα σας πώς συνδέονται με όσα περιγράφετε;
Η ουσία κι ο πυρήνας των έργων που γράφω έχουν ανάγκη από τη σύγκρουση, πρέπει να υπάρχει κρίση. Κανείς δεν θέλει να παρακολουθεί ένα αρμονικό έργο για ευτυχισμένους ανθρώπους. Είναι βαρετό. Μπορεί να είσαι εξαιρετικά ταλαντούχος στο παράλογο, στον υπερρεαλισμό. Ωστόσο, στη Βαλκανική δεν υπάρχει παράλογη νοητικά σύλληψη που δεν την ξεπερνά η πραγματικότητα. Σε αυτό το σημείο του πλανήτη οι τηλεοπτικές ειδήσεις είναι πολύ πιο δραματικές από τα δράματα στο θέατρο.
Στο έργο Other Side μιλάτε για τα εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία, για την πορνεία που πήρε τεράστιες διαστάσεις, για τα κοινωνικά αδιέξοδα που προέκυψαν μετά τον Εμφύλιο. Παρ’ όλα αυτά, οι τέσσερις διαλυμένοι ήρωες ζουν με ένα όνειρο. Πόσο ταυτίζεται με τα όνειρα των κοινωνιών των χωρών που προέκυψαν μετά τη διάλυση;
Και οι τέσσερις ήρωες είναι παγιδευμένοι σε έναν τόπο κλειστοφοβικό. Είναι νευρωτικοί, λόγω όσων βίωσαν. Αλλά, ναι, έχουν ένα όνειρο. Όνειρο για κάτι καλύτερο, ασφαλώς. Πιστεύω ότι η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας ήταν ένα από τα πιο ηλίθια γεγονότα του αιώνα. Διασπαστήκαμε αφήνοντας πίσω μας μόνο θύματα. Η Γιουγκοσλαβία, ως μικρογραφία, είναι το ακριβές αντίγραφο τού πώς θα έπρεπε να είναι η Ε.Ε. σήμερα.
Κανένας πλέον δεν ασχολείται με τη Σερβία, την Κροατία, τη FYROM. Οι προβολείς βρίσκονται πάνω στην Ουκρανία, τη Ρωσία, την Ελλάδα…
Ναι. Τα διαμελισμένα κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας υποφέρουν ακόμα πολύ. Θεωρώ ότι αυτό που συμβαίνει στις ζωές μας εξαρτάται ελάχιστα ή καθόλου από εμάς τους ίδιους. Αλλά ακόμη και η μεγαλύτερη έρημος έχει την άνοιξή της, ανεξαρτήτως του πόσο μικρή κι ασήμαντη είναι.
Οι οικονομίες σας ακόμη παλεύουν;
Ζούμε πολύ χειρότερα από ό,τι 20 χρόνια πριν. Πιστεύω, η Ελλάδα μπορεί να μας βοηθήσει. Είστε η παλαιότερη δημοκρατική χώρα στην ευρύτερη περιοχή. Πρέπει να ανυψωθείτε πάνω από τα ανώριμα προβλήματα που μας χωρίζουν.
Στα Σκόπια βρίσκεστε, όπως και η υπόλοιπη Ευρώπη, αντιμέτωποι με αντιλαϊκά κοινωνικά και οικονομικά μέτρα.
Στα Σκόπια ζούμε ένα μεγάλο εσωτερικό, κυνικό -και ευτυχώς ακόμη αποκλειστικά πολιτικό- πόλεμο μεταξύ της αντιπολίτευσης και της στοιχειωδώς δημοκρατικής κυβέρνησης. Φοβάμαι, ωστόσο, πως στη σκιά αυτού του πολέμου, ο βασικός μας στόχος ξεθωριάζει. Για το καλό όλων θα έπρεπε να εσωματωθεί ολόκληρη η περιοχή στην Ε.Ε. Είμαι αισιόδοξος. Αλλά μπορεί να είμαι κι αφελής. Πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να μας βοηθήσει προς την ευρωπαϊκή κατεύθυνση.
Τι μαθαίνετε για την Ελλάδα και τη νέα κυβέρνησή της;
Δυστυχώς, εξαιτίας της ηλίθιας πολιτικής διόπτρας μεταξύ των δυο χωρών, στα Σκόπια η οπτική θέασης της Ελλάδας είναι μονοδιάστατη. Χωρίς να είμαι πολιτικά ενεργός, η κοσμοθεωρία μου και η πρακτική μου είναι αριστερόστροφες. Ακόμη πιστεύω στην αυταξία της ανθρωπότητας, στη δικαιοσύνη ως κοινό αγαθό εναντίον της απάνθρωπης νεοφιλελεύθερης εκμετάλλευσης. Υποστηρίζω την νέα ελληνική κυβέρνηση. Επίσης, θεωρώ ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη -ειδικά μετά την πρόσφατη επίσκεψή μου στη χώρα σας.
