Σε αυτό το σκηνικό, η αλληλεγγύη των πολιτών, η συμπαράσταση και η κοινή δράση από τα κάτω υποκαθιστούν τις τραγικές ελλείψεις των κρατικών μηχανισμών στον τομέα της κοινωνικής στήριξης. Την ώρα που το στρώμα των φτωχών στην Ελλάδα διευρύνεται όλο και περισσότερο είναι η δράση των ανθρώπων που έρχεται να επουλώσει, όσο είναι δυνατόν, τις πληγές των μνημονιακών μέτρων.
Ο πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου, Νικήτας Κανάκης, σε συνέντευξή του στον Δρόμο (βλ. πιο κάτω) είναι σαφής. Στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει ανθρωπιστική κρίση, ιδιαίτερα σε μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως στο κέντρο της Αθήνας. Έχοντας πλέον την εμπειρία από 100.000 επισκέψεις στα ιατρεία που έστησε η οργάνωση εδώ και ένα χρόνο, από τη στιγμή που αποφάσισε να στρέψει τη δράση της στην Ελλάδα, ο κ. Κανάκης είναι ξεκάθαρος: «Στην Eλλάδα συναντάς τα χαρακτηριστικά που είδαμε σε πόλεις της Αφρικής και του Tρίτου Κόσμου».
Εκτός από τους Γιατρούς του Κόσμου ένα πλατύ δίκτυο αλληλεγγύης ξεδιπλώνεται, καθημερινά, σε ολόκληρη τη χώρα. Κυρίως στους τρεις βασικούς τομείς όπου το κράτος, μετά τα μέτρα των τροϊκανών και των σημερινών κυβερνητικών συμμάχων τους, αδυνατεί να παράσχει βοήθεια στους πολίτες.
Υπηρεσίες Υγείας
Σε όλη την Ελλάδα ξεφυτρώνουν, καθημερινά, πρωτοβουλίες γιατρών και νοσηλευτών για τη σύσταση κοινωνικών ιατρείων. Πρωτοπόρες είναι οι δράσεις των Ιατρείων Κοινωνικής Αλληλεγγύης στο Ρέθυμνο και τη Θεσσαλονίκη, όπου ομάδες γιατρών λειτουργούν σε σταθερή βάση υπηρεσίες παροχής πρωτοβάθμιας Υγείας για απόρους και όχι μόνο. Οι δράσεις αυτές απευθύνονταν αρχικά σε μετανάστες. Όμως, πλέον, πολλοί ντόπιοι προσέρχονται στα ιατρεία μη μπορώντας να πληρώσουν το πεντάευρο Λοβέρδου στα δημόσια νοσοκομεία και πολύ περισσότερο μάλιστα τη συμμετοχή τους στα φάρμακα που θα γράψει ο γιατρός. Πολλά είναι τα ταμεία που χρωστάνε υπέρογκα ποσά στα φαρμακεία και δεν καλύπτουν πλέον τους ασφαλισμένους, αφού πρέπει να πληρώσουν το σύνολο της αξίας των φαρμάκων. Στο Ρέθυμνο εδώ και τρία χρόνια λειτουργούν σε μόνιμη βάση Παθολογικό, Παιδιατρικό, Γυναικολογικό, Καρδιολογικό και Οδοντιατρικό ιατρείο. Στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί, από τις 7 Νοεμβρίου, που καλύπτει ήδη μεγάλο αριθμό ανασφάλιστων και ανέργων με τακτικά ιατρεία γενικής ιατρικής, Νευρολογικό, Παιδιατρικό, Ψυχιατρικό, Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης, Οδοντιατρείο και Φαρμακείο.
Αντίστοιχες κινήσεις δημιουργίας κοινωνικών ιατρείων-φαρμακείων έχουν ξεκινήσει στην Πάτρα, το Ηράκλειο, το Κιλκίς, τη Ρόδο, τα Χανιά, τα Ιωάννινα, την Καβάλα, στους Δήμους Ζακύνθου, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Νέας Ιωνίας και αλλού. Οι πρωτοβουλίες γιατρών όλων των ειδικοτήτων ξεπηδούν ως άμεση ανάγκη για την κάλυψη των αναγκών Ελλήνων και ξένων πολιτών για τους οποίους πλέον κλείνουν οι πόρτες της δημόσιας Υγείας.
Συλλογή τροφίμων και ρούχων
Η αναγκαιότητα εξασφάλισης τροφής προκαλεί τη ραγδαία ανάπτυξη κοινωνικών δικτύων σε όλη την Ελλάδα, με καμπάνιες συλλογής τροφίμων από συλλόγους, φορείς, ιδιώτες, την εκκλησία, τοπικά Μέσα Ενημέρωσης, δήμους,ακόμα και από ομάδες πολιτών μέσω Facebook. Τα βασικά προϊόντα που ζητούνται είναι βρεφικά γάλατα, βρεφικές τροφές, τυποποιημένοι χυμοί, γάλατα σε κουτιά, φρούτα, πατάτες, λάδι, σπορέλαιο, τυριά τυποποιημένα, κρέας (κοτόπουλο, μοσχάρι, χοιρινό, μπριζόλες κ.ά.) κονσέρβες τυποποιημένου φαγητού, όσπρια, ζυμαρικά, κρουασάν, δημητριακά κ.λπ.
Στην Αθήνα δεκάδες δήμοι οργανώνουν κοινωνικά παντοπωλεία για την παροχή τροφίμων σε άπορες οικογένειες. Σχεδόν σε όλες τις εκκλησίες συλλέγονται τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, ενώ πέρα από τους Γιατρούς του Κόσμου τρόφιμα συλλέγουν και διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και φορείς όπως το Ίδρυμα για την Καταπολέμηση της Πείνας, η πρωτοβουλία Collect, το φιλανθρωπικό σωματείο «Οι Φίλοι του Παιδιού», η ένωση «Mαζί για το παιδί», ο Σύλλογος Τριτέκνων Νομού Αττικής, το Μη Κερδοσκοπικό Σωματείο ΣΟΖΟ, ο κοινωνικός πολυχώρος «Φωλιά στήριξης της μεσαίας τάξης» και άλλοι.
Ανάλογες πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν ομάδες πολιτών και επαγγελματιών στην περιφέρεια.
Τράπεζα τροφίμων έχει ιδρυθεί στη Θεσσαλονίκη που σε τακτά διαστήματα οργανώνει συλλογή τροφίμων σε συνεργασία με τοπικά σούπερ μάρκετ. Στη Βέροια ανέλαβαν πρόσφατα δράση οι πρόσκοποι με τη συλλογή τροφίμων για τις άπορες οικογένειες.
Στα Χανιά συμπληρώθηκε ήδη ένας χρόνος διοργάνωσης κυριακάτικου συσσιτίου από το Κοινωνικό Στέκι Μεταναστών.
Επίσης, δημιουργείται ήδη τράπεζα τροφίμων από τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων τεσσάρων σχολείων της πόλης, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, ενώ δράσεις στήριξης των μαθητών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υποσιτισμού ανέλαβαν και καθηγητές στο Ηράκλειο μετά το περιστατικό λιποθυμίας 13χρονου μαθητή στο χώρο του σχολείου. Στο Ηράκλειο, επίσης, λειτουργεί και το δίκτυο «GIVE» που μέσω Facebook προσκαλεί τα μέλη του να δώσουν τρόφιμα και ρούχα που δεν χρησιμοποιούν για να διατεθούν σε άπορες οικογένειες.
Δήμοι και εκκλησίες αλλά σε κάποιες περιπτώσεις και ιδιώτες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή σε όλη τη χώρα, μαγειρεύοντας ή διαθέτοντας τρόφιμα σε όσους έχουν ανάγκη, με κοινή διαπίστωση πως η ζήτηση αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς και στις ουρές όπου μέχρι πρότινος συναντούσες μόνο μετανάστες πλέον προστίθενται όλο και περισσότεροι Έλληνες…
Ελάχιστα, όμως, γίνονται στο ομολογουμένως πιο δύσκολο ζήτημα της στέγης, το οποίο, εκ των πραγμάτων, δεν μπορεί να λυθεί με επιμέρους παρεμβάσεις. Ο πληθυσμός των αστέγων αυξάνεται καθημερινά σε δημόσιους χώρους, σε πλατείες και πάρκα σε όλη την Ελλάδα και κυρίως στα αστικά κέντρα. Εγκαταλελειμμένα κτίρια αποτελούν παραδοσιακά καταφύγιο ανθρώπων που βρίσκονται στο δρόμο, ενώ οργανώσεις όπως η ΚΛΙΜΑΚΑ αναλαμβάνουν τακτικές δράσεις υποστήριξής τους, έχοντας το τελευταίο διάστημα να δώσουν μάχη και με το δήμαρχο Αθηναίων Γ. Καμίνη που αποφάσισε να τους διώξει από την Πλατεία Κλαυθμώνος.
Κατά τα λοιπά, δημοτικοί ξενώνες και κάποιες δομές της εκκλησίας σε όλη την Ελλάδα παρέχουν κατάλυμα, για περιορισμένη όμως διάρκεια.
