«Τακτοποιούν» τους οικιστές, γεμίζουν τα ταμεία, ξεχνούν το περιβάλλον.
Του Μάριου Διονέλλη.
Η υπόθεση στο διαρκές θέατρο του παραλόγου γύρω από τα αυθαίρετα πήρε ξαφνικά νέα τροπή υπό τη σκιά της οικονομικής κρίσης και της αγωνιώδους προσπάθειας εξεύρεσης εσόδων. Ξαφνικά, οι «από μηχανής θεοί» έχουν το όνομα «οικιστές» και δηλώνουν με αυθάδεια επί σκηνής: «Είμαστε αυτοί που θέλουν να δώσουν ζεστό χρήμα στο κράτος, και το κράτος δεν έρχεται να το εισπράξει».
Και αν η δήλωση αυτή έπεφτε στο βρόντο επί χρόνια, τώρα, ο πρωταγωνιστής υπουργός Οικονομικών φαίνεται να μην έχει άλλη επιλογή από το να δεχτεί την άνωθεν προσφορά αλλά και τα ανταλλάγματα, που φυσικά είναι το εξής ένα, η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων.
Νομιμοποίηση light…
Οι διάλογοι μεταξύ των μελών του θιάσου (υπουργούς, αυθαιρετούχους, δημάρχους) έχουν αρκετές αιχμηρές ατάκες, ενώ ώρες-ώρες φλερτάρουν και με το σουρεαλισμό. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός άνοιξε την πόρτα της νομιμοποίησης, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ανέλαβε να καθορίσει το τίμημα, ενώ λίγες ώρες μετά η Τίνα Μπιρμπίλη διέψευδε τους πάντες λέγοντας πως δεν υπάρχει θέμα νομιμοποίησης αυθαιρέτων.
Οι οικιστές ανέβασαν, για μια ακόμα φορά, τους τόνους, ενώ οι δήμαρχοι, που ασφαλώς υπολογίζουν και τα ψηφαλάκια, άρχισαν να στέλνουν αγωνιώδεις επιστολές προς την κυβέρνηση ζητώντας άμεση λύση για λογαριασμό των πολιτών τους.
Σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα πληροφορίες, η κυβέρνηση επιλέγει τη λύση της «τακτοποίησης» και όχι της νομιμοποίησης (η οποία αντίκειται και στο Σύνταγμα). Σχεδιάζεται η δραστική μείωση του προστίμου διατήρησης ή ακόμα και η κατάργησή του με ταυτόχρονη συγχώνευση στο πρόστιμο ανέγερσης, το οποίο θα καταβάλλεται άπαξ. Το αντάλλαγμα, στην περίπτωση αυτή, θα είναι όχι η νομιμοποίηση αλλά η «τακτοποίηση» στα πρότυπα της ρύθμισης για τους ημιυπαίθριους και για ένα διάστημα 30 έως 40 ετών.
Αντιδράσεις από όλους
Ήδη επί των σκέψεων αυτών διατυπώθηκαν οι πρώτες αντιδράσεις κατ’ αρχάς από τους οικιστές, που θέλουν οριστική και διαπαντός λύση και οι οποίοι έχουν υιοθετήσει ποικίλες μορφές αντίδρασης (από εκλογική αποχή μέχρι και την ίδρυση κόμματος!). Για λογαριασμό τους αντέδρασαν και οι δήμαρχοι, όπως ο Γ. Κουράκης από το Ηράκλειο, ο οποίος έσπευσε να στείλει επιστολές στους υπουργούς Οικονομικών και Περιβάλλοντος ζητώντας (έστω και με κάπως στρογγυλεμένο τρόπο) τη δικαίωση των αυθαιρετούχων.
Αντιδράσεις όμως προέκυψαν και μέσα στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Εκτός από τη δημόσια κόντρα Μπιρμπίλη-Παπακωνσταντίνου (η υπουργός είπε πως δεν θα βάλει «περιβαλλοντικό μανδύα» σε ένα εισπρακτικό μέτρο), ήρθαν και οι τοποθετήσεις βουλευτών, όπως ο Κώστας Καρτάλης από τη Μαγνησία, ο οποίος είπε το προφανές, ότι δηλαδή η «περαίωση» των αυθαιρέτων θα δώσει αρνητικό μήνυμα στους συνετούς πολίτες, οι οποίοι δεν έχτισαν αυθαίρετα (και άρα βγαίνουν ζημιωμένοι), ενώ ζήτησε να ξεκινήσουν επιτέλους οι περιβόητες κατεδαφίσεις. Μάλιστα, έστειλε σαφές μήνυμα προς το οικονομικό επιτελείο, θυμίζοντας πως η προτεινόμενη ρύθμιση δεν συζητήθηκε ποτέ μέχρι σήμερα στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ.
Η κότα και το αβγό…
Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα των αυθαιρέτων το έχει δημιουργήσει η ίδια η πολιτεία κρατώντας δέσμιους χιλιάδες ανθρώπους με σχέδια πόλης, που δεν επεκτάθηκαν με ελεγχόμενο και σχεδιασμένο τρόπο. Η αβελτηρία αυτή δεν απέτρεψε, όπως ήταν φυσικό, την αυθαίρετη δόμηση. Αντίθετα, δημιούργησε πόλεις-τέρατα γύρω από τον «επίσημο» οικιστικό ιστό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το Ηράκλειο, όπου το σχέδιο δεν έχει επεκταθεί από τη δεκαετία του ’50, την ώρα που μόνο τα τελευταία είκοσι χρόνια ο πληθυσμός της έχει διπλασιαστεί, και οι χιλιάδες οικιστές, ενώ παίρνουν από τα δίκτυα νερό, τηλέφωνο και ρεύμα, εντούτοις καλούνται να πληρώνουν κάθε χρόνο και πρόστιμο διατήρησης. Συνεπώς, οι αντιδράσεις των οικιστών ή των δημάρχων έχουν μια λογική βάση, η οποία όμως κι αυτή πάει περίπατο την ώρα που το κράτος αναζητά χρήματα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα.
Έτσι, λοιπόν, προωθείται μια μεσοβέζικη λύση, και πάλι εισπρακτικού χαρακτήρα, χωρίς να μπαίνει προτεραιότητα ο ολοκληρωμένος χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, και με στρεβλό μήνυμα για τους πολίτες, ειδικά εκείνους που δεν αυθαιρέτησαν και άρα έχασαν την ευκαιρία να «τακτοποιηθούν» σήμερα. Και το χειρότερο απ’ όλα είναι πως δεν φαίνεται να μπαίνει φραγμός στις επόμενες και μεθεπόμενες γενιές αυθαιρέτων.
Κι έτσι, μένει μόνο η φωνή του οικιστή, που λέει αυτάρεσκα «είμαι ο μόνος που θέλει να δώσει εδώ και τώρα ζεστό χρήμα στο κράτος με αντάλλαγμα να με νομιμοποιήσετε οριστικά». Και το κράτος πλέον σκέφτεται πολύ σοβαρά την προσφορά του.
